Vrijdag heeft CDA-kamerlid mevrouw Joldersma op werkbezoek geweest in Zwolle. Zij heeft zich persoonlijk op de hoogte gesteld van concrete projecten op het terrein van Maatschappelijke Opvang.
Zij werd ontvangen in het stadhuis en vervolgens rondgeleid langs de Crisisopvang van het Leger des Heils, de Herberg achter de WRZV hallen en de gebruiksruimte aan de Pannekoekendijk. Tijdens het werkbezoek is haar een manifest aangeboden namens de partners in de stad.
Samen zorg voor maatschappelijke opvang
Het college van de gemeente Zwolle heeft als motto voor haar werkprogramma gekozen: Samen maken we de stad. Daar herkennen ook de betrokken partners zich in. Dit manifest is een logisch uitvloeisel van alle activiteiten die wij in dit kader samen momenteel oppakken. De samenwerking tussen alle betrokken partijen in de stad én in de regio is nog niet eerder zo intensief geweest. Het resultaat is dat Zwolle de eerste niet G4-gemeente is met een (unaniem) door de gemeenteraad vastgesteld – en door het veld gedragen – Stedelijk Kompas voor de maatschappelijke opvang: Zorg vóór Overlast.
Stedelijk Kompas Zwolle
Op 26 maart 2007 stelde de gemeenteraad het Stedelijk Kompas Zwolle vast. Wij werken momenteel aan de door het Rijk gewenste financiële onderbouwing. In het Stedelijk Kompas hebben gemeente en partners zich verbonden aan de doelstelling om uiterlijk in 2014 alle daklozen in Zwolle in traject te hebben. Tevens zullen wij er voor zorgen dat er niet of nauwelijks nieuwe daklozen bij komen en dat de door hen veroorzaakte overlast substantieel vermindert. In haar eerste reactie complimenteert VWS de gemeente Zwolle met het gedegen werk. In tegenstelling tot de G4 heeft de gemeente Zwolle wel vooraf het veld gecommitteerd én de regio bij de planvorming betrokken. Ook waardeert het ministerie de door ons gelegde verbinding met het Grote Steden Beleid.
Zwolle is door de VNG gevraagd om als één van de vijf adoptiegemeenten (naast de G4) de overige centrumgemeenten te ondersteunen bij de totstandkoming van hun Stedelijk Kompas. Zij is daartoe bereid.
Veel nieuwe initiatieven
De gemeente Zwolle prijst zich gelukkig met de samenwerking in het veld en met de medeoverheden. De contacten met het Zorgkantoor, de gemeenten en provincies worden steeds beter. Wij willen zo snel mogelijk komen tot een integrale afweging van de benodigde zorg tussen alle betrokken financiers. Een eerste vervolgstap die wij gaan zetten is het gezamenlijk met het zorgkantoor formuleren van een zorginkoopbeleid 2008 voor de extra middelen in het kader van het Stedelijk Kompas.
De motivatie bij instellingen, zowel voor maatschappelijke opvang, GGZ, verslavingszorg als bijvoorbeeld het maatschappelijk werk is groot. De GGD’en in de regio IJssel Vecht én Noord Veluwe zijn tevens zeer actief op dit terrein.
De betrokkenheid van de corporaties, lokaal en regionaal, is naar onze mening uniek in Nederland. Zo wordt momenteel samen gewerkt aan een nieuwe opvang aan de rand van het centrum van Zwolle. De gemeenteraad heeft daarvoor – bij hamerstuk, een unicum bij een dergelijke nimby-voorziening – eind vorig jaar een nieuwbouwlocatie aangewezen.
Ook met de organisaties uit de veiligheidskoker is de samenwerking intensief. Met politie, verslavingszorg, GGD en gemeenten zoeken wij een vernieuwende aanpak om de problemen met jeugd en alcohol tegen te gaan. Onlangs kon minister Ter Horst daar in de regio IJsselland kennis van nemen.
Als het dan toch over geld gaat… achterblijvende inzet vanuit de AWBZ
De gemeente Zwolle draagt ruim een kwart van het totale budget voor de maatschappelijke opvang en verslavingsbeleid bij uit eigen middelen. Daarnaast staan een aantal regiogemeenten op het punt hun inzet fors uit te breiden. Ook de corporaties financieren momenteel een deel van de opvang. Door achterblijvende inzet vanuit de AWBZ zijn wij genoodzaakt zelf zorg te financieren die eigenlijk onder de noemer van de AWBZ thuis hoort. Uit een recent aan de Kamer aangeboden onderzoek van HHM blijkt de contractering in de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang een bedrag te zijn in 2006 van in totaal € 472.660 (waarvan € 100.000 van het zorgkantoor Twente). Dit terwijl het landelijk gemiddelde per zorgkantoor in 2006 op € 3.412.780 lag. Als de bedragen voor de twee grote landelijke instellingen (Limor en Leger des Heils) niet bij de vergelijking worden betrokken gaat het om gemiddeld € 2.204.989. Het zorgkantoor in Zwolle draagt in onze regio dus slechts 21% van het landelijk gemiddelde bij.
Wij zijn van mening dat het niet zo kan zijn dat de meest kwetsbare groep burgers, die een lang verleden van mislukte hulpverlening, tegenslag, uitsluiting achter zich hebben, de minste zorg krijgen vanuit de AWBZ. Deze volksverzekering is naar onze mening juist bij uitstek voor deze doelgroep bedoeld. Helaas maken bureaucratische controlemechanismen de inzet van deze middelen voor een belangrijk deel onmogelijk. De gemiddelde dak- en thuisloze is nu eenmaal niet in staat zich aan de bureaucratische omstandigheden aan te passen. Wij stellen de omgekeerde weg voor: laat de ingewikkelde systemen en regels zo worden toegepast dat ook deze groep de juiste langdurige, intensieve zorg kan krijgen.
Verdeelsleuteldiscussie
In Zwolle zijn we erg geschrokken van de uitkomsten van de door IOO ontwikkelde verdeelmodellen. Zwolle staat daarin een korting van tussen de 25 en 33% op het rijksbudget te wachten. In de gemeentelijke begroting zal het niet mogelijk zijn een bedrag van € 1,5 tot 2 miljoen aan eigen middelen structureel vrij te maken. De consequentie zal zijn dat de laagdrempelige opvang in omvang substantieel kleiner zal worden. Voor tientallen dak- en thuislozen betekent dit wederom een leven op straat en in portieken. Nieuwe initiatieven zullen in de kiem worden gesmoord. In termen van dynamiek en doorzettingskracht zullen we vele jaren terug worden geworpen in de tijd.
Donderdag 31 mei wordt de door de staatssecretaris gevraagde second opinion naar het onderzoek van IOO door de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) verwacht. Wij hebben steeds aangegeven zeer kritisch te staan tegenover de wijze waarop dit onderzoek is uitgevoerd.
Oproep van de samenwerkende partners in de regio Zwolle aan kabinet en Tweede Kamer:
- Voorkom een korting op de rijksmiddelen in Zwolle, zoals voorgesteld door IOO. Voorkom dat het ontstaan van nieuwe initiatieven en beleidsontwikkelingen in onze regio op deze wijze voor vele jaren op achterstand wordt gezet.
- Steun ons in het realiseren van afstemming tussen financiers. Met alle plannen die er bestaan rond de AWBZ wordt deze afstemming steeds moeilijker. Wij pleiten voor een verandering van onderop: laat lokaal en regionaal de financiers komen tot een samenhangend pakket waarbij ingewikkelde systemen en regels worden vertaald in werkbare afspraken die instellingen in staat stellen integrale en persoonsgerichte zorg te bieden. Deze samenhangende aanpak vormt de kern van ons Stedelijk Kompas.
- Verschaf – in samenspraak met de gemeente Zwolle – helderheid over de financieringsgrondslag van het Stedelijk Kompas Zwolle. Geef centrumgemeenten tijd om hun Stedelijk Kompas op dit punt verder uit te werken, net als dat bij de G4 sinds begin 2006 aan de orde is.
- De achterblijvende inzet vanuit de AWBZ in onze regio dient met het Stedelijk Kompas te worden rechtgetrokken. Dit maakt dat een verhouding 1:2 tussen extra gemeentelijke middelen en extra AWBZ contracteerruimte geen harde voorwaarde kan zijn. Wij verwachten een relatief hogere inzet vanuit de AWBZ.
- Stimuleer vernieuwingen. Geef onze regio de ruimte en experimenteermogelijkheden om, vanuit het Stedelijk Kompas, concrete verbeteringen door te voeren. De stimulans kan financieel zijn, maar ook betrekking hebben op de afstemming over (interpretaties en tegenstrijdigheid van) wet- en regelgeving, facilitering (bijvoorbeeld het aanwijzen van een adoptiebewindspersoon, net als bij de plannen van aanpak G4).
