Zwolle – Een nieuw alarmeringssysteem tussen Zwolse apothekers en Isala kan de medicatieveiligheid van patiënten met een verminderde nierfunctie vergroten. Hierdoor kunnen onnodige complicaties en ziekenhuisopnames voorkomen worden. Dit blijkt uit promotieonderzoek van nefroloog in opleiding Hanneke Joosten en huisarts in opleiding Iefke Drion.
Zij deden onderzoek naar het voorkomen van een verminderde nierfunctie en het verbeteren van medicatieveiligheid bij inwoners uit de stad Zwolle. Gedurende het onderzoek van een jaar is bij 26.000 Zwolse inwoners de nierfunctie bepaald. Bij bijna 1.400 mensen was de nierfunctie ernstig verminderd en werd een nierfunctiealarm afgegeven vanuit het laboratorium van Isala naar de apothekers. Bij 15 procent van de patiënten bij wie een nierfunctiealarm was afgegeven, bleek er sprake van een verkeerde dosering van medicatie.
Alarmeringssysteem
‘Mensen met een verminderde nierfunctie zijn kwetsbaar, onder andere voor bijwerkingen van medicijnen’, vertelt Joosten. Daarom onderzocht zij samen met Drion of een alarmeringssysteem, waarbij de eigen apotheker een seintje krijgt wanneer bij iemand een nierstoornis is vastgesteld, bijdraagt aan het verminderen van het aantal medicatiefouten. Drion en Joosten testten het alarmeringssysteem uit in de regio Zwolle in de periode februari 2009 tot maart 2010.
Drion: ‘Van alle Zwolse volwassenen waarbij een nierfunctie gemeten werd, bleek 5,3 procent een verminderde nierfunctie te hebben. De apotheker kreeg hierover automatisch een seintje en ging vervolgens na of er medicatie-aanpassingen noodzakelijk waren. Bij 15 procent was dit het geval, waarna de apotheker contact opnam met de voorschrijvend arts voor een nieuw medicatievoorstel.’
Samenwerking
Ondanks dat nierfalen een bekende risicofactor is voor medicatiefouten, wordt het vaak onvoldoende onderkend door artsen en apothekers. De extra controle op medicatievoorschriften door de openbare apothekers is bruikbaar voor de samenwerking tussen apothekers, huisartsen en medisch specialisten. Zowel de huisartsen als de medische specialisten gaven aan dat ze zich door dit project meer bewust zijn geworden van de verhoogde kans op medicatieproblemen bij nierfalen.
Onderzoekers
Hanneke Joosten (1980) studeerde Geneeskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Iefke Drion (1983) studeerde Geneeskunde aan de Universiteit Leiden. Zij verrichtten hun promotieonderzoek bij het Isala Diabetescentrum in Zwolle en het Universitair Medisch Centrum Groningen onder begeleiding van Prof. Dr. H.J.G. Bilo (Isala Diabetescentrum). Zij promoveren respectievelijk 26 maart en 30 april 2014. Aanleiding voor het promotieonderzoek was het initiatief van Zwolse apothekers Kees Boogerd en Emiel van der Pijl. Zij zijn in juni 2008 gestart met bewaking van de nierfunctie van patiënten binnen hun praktijk. Het initiatief van de Zwolse apothekers kwam tot stand in samenwerking met het Klinisch chemisch laboratorium en de afdeling Interne geneeskunde (nefrologie) van Isala.
