Zwolle – Een foto en een korte tekst. Meer is het niet, maar 388 keer en verzameld in een expositie van het Historisch Centrum Overijssel (HCO) wordt het ineens een veelzijdig portret van een wijk. De Diezerpoort om precies te zijn. Fotografe Cobie Uiterwijk struinde er ruim een jaar lang de hele woonwijk voor af. Maandag werd de expositie in het HCO geopend.
‘Mag ik een foto van u maken?. Cobie heeft het honderden keren gevraagd aan mensen die ze toevallig tegen kwam. ‘Voor de wijkkrant’ was haar tweede zin als antwoord op de reactie ‘waarvoor is dit dan?’ Dat was meestal genoeg om in ieder geval eerst de foto te kunnen maken. Zomaar, spontaan, zonder opsmuk, zonder verdere voorbereiding. De mensen in hun dagelijkse gang van zaken. „Pas als ik de foto had gemaakt ging ik het gesprek aan met de mensen”, vertelt Cobie (57), zelf al vanaf 1981 woonachtig in de grote Zwolse wijk die zowel Dieze-Oost, Dieze-West, Bollebieste, Bagijneweide, Het Noorden als de Indische buurt omvat. „Want je wist nooit wat er uit dat gespek zou voortkomen. Mensen vertelden soms hun hele levensverhaal. Tot tranen aan toe en dan was een foto maken natuurlijk niet meer aan de orde. Ik voelde me soms een soort maatschappelijk werker, een luisterend oor.”
Van alle dingen die ze gedaan heeft in het leven ontleent Cobie de meeste voldoening aan het vrijwilligerswerk. Fotograferen was daarbij de passie die haar dreef. Zo was ze van 1975 tot en met 1987 de ‘huisfotograaf’ van de Zwolse poptempel Hedon. Een historie op zich, met vele optredens van evenzovele bands, artiesten, maar ook feestjes tot in de late uurtjes. Haar beeldmateriaal was onmisbaar voor de reünie die vorig jaar gehouden werd. Sinds 2011 maakt Cobie ook foto’s voor de wijkkrant van de Diezerpoort, de Diezerpoorter. „Dat heeft me heel veel gebracht. Niet alleen waardering voor mijn foto’s, maar ook een breed netwerk in de wijk.”
Met als voorbeeld de website ‘Humans of New York’ begon Cobie gewone wijkbewoners op straat te fotograferen. Als titel koos ze eenvoudig voor ‘Diezerpoorters’.
De frequentie waarin de wijkkrant uitkomt ligt niet heel hoog, maar via Facebook kan de krant het contact met de wijkbewoners dagelijks onderhouden. Een periode lang plaatste Cobie dagelijks een nieuwe foto van een Diezerpoorter op de Facebookpagina. „Bijna altijd gaven de mensen daar spontaan toestemming voor. Ik heb maar zelden meegemaakt dat mensen niet op de foto wilden.”
Het hele jaar 2014, direct vanaf Nieuwjaarsdag, ging Cobie meerdere keren per week de wijk in om mensen te portretteren. Meestal waren het wijkbewoners die de hon d uitlietren, op een bankje zaten, kinderen naar school brachten of boodschappen deden. Soms ook gasten, op bezoek, of voor een klus in de wijk. „Het duurde niet zo lang voordat ik met mijn camera de nodige bekendheid had in de wijk. Soms kwamen mensen zelfs vragen of ze ook op de foto mochten. Dat deed ik natuurlijk altijd; weer eentje erbij. Veel mensen kom ik nog wel eens tegen en dan zwaaien ze nog even.”
De verhalen zijn wat Cobie betreft niet los te zien van de foto’s. „Ze maken de mensen tot wie ze zijn en plaatsen ze ook in de tijd. De begrafenis van Nelson Mandela in december 2013 werd nog gevoeld in het begin van 2014 en actualiteiten zoals het neerstorten van de MH-17 kleurden de reacties van mensen als ik ze vroeg wie hun grote voorbeeld was of wanneer ze voor het laatst hadden gehuild. Soms waren het lange gesprekken over persoonlijke zaken. Die ga je natuurlijk niet gebruiken, maar het was wel heel mooi om te merken dat mensen me blijkbaar hun verhaal toevertrouwden.”
Doordat haar collectie Hedon-foto’s werd opgenomen door het Historisch Centrum Overijssel, kwamen ook haar Diezerpoorters in beeld bij het centrum. Uiteindelijk ontstond hierdoor het idee om er een tentoonstelling aan te wijden.
Op twaalf grote panelen zijn vanaf maandag 14 maart 388 Diezerpoorters van Cobie te zien. Het zijn allemaal zwart-wit opnames. Cobie: „Vroeher werkte ik altijd vanuit mijn eigen doka. De laatste tijd maak ik weer veel zwart-wit foto’s. Het is een mooie vorm, waarmee ik mijn werk ook wil onderscheiden.” De opening van de expositie wordt verricht door wethouder Nelleke Vedelaar, die als bezoeker van de wijk ook door Cobie werd geportretteerd. De expositie is tot en met juni te zien. De twaalf panelen worden verkocht aan wie er 150 euro per stuk voor neer wil tellen. Om het tekort te dichten. De eerste paar zijn al toegezegd. De digitale collectie van Cobie Uiterwijk blijft bij het HCO, als tijdbeeld van de wijk diezerpoort.
