Zwolle – Het werk van Joseph Klibansky weerspiegelt de wereld van nu – of liever nog: die van morgen. Geïnspireerd door technologie, mode, design, architectuur, reizen en muziek geeft hij met zijn werk vorm aan een wereld die balanceert tussen utopie en schrikbeeld. Zijn schilderijen, collages, prints en sculpturen zijn dynamisch en fantasievol, met hier en daar een surrealistische inslag. ‘Leap of Faith’, van 28 januari t/m 14 mei 2017 in de Fundatie, is Klibansky’s eerste museale solotentoonstelling in Nederland en geeft een overzicht van zijn weliswaar prille maar nu al indrukwekkende oeuvre.
In de tuinzaal van Kasteel het Nijenhuis toont hij een speciaal voor de Fundatie gemaakte multimedia-installatie, getiteld Romeo & Juliet, een artistiek commentaar op de hightech hofmakerij van datingapps, waarin mens en machine van rol lijken te wisselen. Thematisch beweegt Klibansky’s tentoonstelling in de Fundatie Zwolle zich rond het hedendaagse concept van ‘geloof’, dat tegenwoordig niet meer alleen vanuit religieus perspectief wordt bezien maar als een algemeen gevoel van hoop voor de mensheid en de toekomst van de wereld. Dit idee komt duidelijk tot uiting in de nieuwe, meer dan levensgrote bronzen sculptuur waaraan de expositie zijn titel ontleent. De sculptuur verbeeldt een astronaut die een zwaar gouden kruis draagt, een krachtig amalgaam van moderne en oude symbolen. "Symbolen zijn als de pictogrammen op een smartphone," aldus Klibansky, "een snelle manier om te communiceren. Ze zijn inherent aan de tijd waarin we leven, waarin alles sneller gaat en gecomprimeerder is dan vroeger." De astronaut speelt sinds 2009 een rol in meerdere kunstwerken. Klibansky ziet de ruimtereizigers als de grensposten van een nieuwe wereld, gidsen voor de mensheid naar een nu nog onbekende toekomst.
‘Leap of Faith’ bestaat uit twee- en driedimensionale werken. Op Klibansky’s digitale schilderijen zijn allerlei motieven met elkaar versmolten. De collages van vele honderden foto’s, bewerkt met zowel traditionele als moderne technieken, verbeelden bonte fantasiewerelden en sprookjesachtige stadsgezichten. De voorstellingen hebben een verhalende structuur. In eerste instantie wordt de toeschouwer overweldigd door de volheid van het beeld, om daarna de details te ontdekken. Te zien in Zwolle is onder meer New Urban Wonderland, een serie stadsportretten waaraan de kunstenaar al sinds 2006 werkt. Enkele nieuwe werken op doek tonen iconische personages uit bekende tekenfilms en sprookjes, gearrangeerd in een lineaire manga-stijl. Er bestaat een sterke relatie tussen de schilderijen en de sculpturen, die titels dragen als Reflections of Truth 1 en 2 (Pinokkio), Velvet Revolution (Vrijheidsbeeld), Equilibrio Iconico (Nijntje) en Reflections of Youth (Bambi). Deze en andere werken kunnen worden beschouwd als post-conceptueel, verrijkt met een sterke visuele esthetiek en een ironische invalshoek. Een videowerk rond Klibansky’s sculptuur van een nors kijkende gorilla met feestmuts, Big Bang, werd speciaal voor de tentoonstelling in Zwolle gemaakt.
Toeschouwers reageren vaak emotioneel en druk gebarend op de beelden van Joseph Klibansky, een wisselwerking die de kunstenaar ziet als een vorm van performancekunst. Onder die noemer valt ook de even spectaculaire als poëtische multimedia-installatie van licht, geluid en bewegende beelden in de tuinzaal van Kasteel het Nijenhuis. Centraal staat een kolossale robotarm, die herhaaldelijk een roos aanbiedt aan gebeeldhouwde vrouwenfiguren. In Romeo & Juliet, zoals de installatie heet, evolueert een onhandige machine tot een romantische prins. Het werk gaat over de discrepantie tussen de manier waarop mensen vandaag de dag gebruik maken van datingapps als Tinder, waarbij de zoektocht naar liefde is teruggebracht tot swipen en klikken, en de recente ontwikkeling van robots die steeds meer op echte mensen gaan lijken en behalve over intelligentie ook over emotie beschikken. Wordt de mens een machine en de machine een mens? Joseph Klibansky groeide op in een internationaal creatief milieu. Hij werd in 1984 geboren in Kaapstad als zoon van de Zuid-Afrikaanse vader, die fotograaf was, en een Nederlandse moeder, een styliste. In Nederland studeerde Klibansky aan een business school, maar al tijdens zijn studie besteedde hij zijn talent aan de kunst. Klibansky is voortdurend op zoek naar nieuwe technieken om zijn ideeën te realiseren. Hij maakt onder andere gebruik van digitale beeldbewerking en 3D-printing, al of niet gecombineerd met traditionele materialen. Daarnaast is (gepolijst) brons een favoriet materiaal. In 2016 maakte hij furore in Venetië met een expositie in het Palazzo Cavalli-Franchetti aan het Canal Grande, die meer dan 25.000 bezoekers trok. ‘Leap of Faith’ is zijn eerste museale solotentoonstelling in Nederland. Klibansky is geen onbekende voor het museum. Sinds 2016 staat in de beeldentuin van het kasteel zijn negen meter hoge Self-Portrait of a Dreamer.
