Oplossingen voor hittestress in Zwolle

Zwolle – Ons klimaat verandert. In 2050 is het gemiddeld 7 graden warmer dan nu. Wat betekent dat voor Zwolle en de gezondheid van mens en dier? Welke maatregelen kunnen we nemen om de gevolgen van de temperatuurstijging te beperken? Zo’n veertig derdejaars vmbo-tl-leerlingen van het Carolus Clusius College zoeken naar oplossingen. Ze doen dit voor het project ‘Adviseurs van de Toekomst’ van onder andere de gemeente Zwolle en Natuur en Milieu Overijssel. Op 19 mei presenteren ze het eindresultaat in het Provinciehuis.

 

‘Kennen jullie Bordeaux? Zo warm wordt het hier over dertig jaar ook’. Met dit voorbeeld wil docent Nederlands en projectbegeleider Carel Wagteveld voor zijn leerlingen inzichtelijk maken wat klimaatverandering eigenlijk inhoudt. Hierdoor kunnen ze zich als adviseur van de gemeente goed inleven in het onderwerp.

 

Twee adviesbureaus
Voor het project ‘Adviseurs van de Toekomst’ vormen leerlingen van verschillende scholen in de regio IJssel-Vechtdelta adviesbureaus die nadenken over de gevolgen van klimaatverandering. Elke school heeft een eigen thema, het Carolus Clusius College buigt zich over het hitteprobleem. De leerlingen hebben hiervoor twee adviesbureaus opgericht: ‘Future Health’ en ‘Healthy People’. "De leerlingen hebben deze namen – die passen bij het probleem waarvoor ze oplossingen zoeken – zelf moeten bedenken", zegt biologiedocent en begeleider van het Future Health-team Robert Veijer.

"Bijzonder is dat de twee teams hun adviesbureau van de grond af aan helemaal zelf opbouwen. "De leerlingen denken bijvoorbeeld na over de locatie, de inrichting van het pand, een website, het logo en de organisatiestructuur. Voor dat laatste hebben ze een overzicht gemaakt van alle functies die nodig zijn voor het runnen van een bedrijf. Van een receptioniste tot een financieel directeur en van reclamemakers tot schoonmakers en zelfs een chefkok. Samen verdeelden de leerlingen de rollen onderling", vertelt Veijer.
Directeur van Future Health is Jeroen de Vente. Het is een rol die hem goed bevalt: "Als directeur bepaal je wat er moet gebeuren en je zorgt er ook voor dat het gebeurt." De begeleidende docenten sturen alleen bij als het nodig is.

Op bezoek bij ouderen
Jeroens team zet momenteel de bedrijfsstructuur op. Het team van collega-directeur Max Schoenmakers zit in de brainstormfase en brengt de problemen die de temperatuurstijging met zich meebrengt in kaart. Dit doen ze met een woordweb: op een groot vel papier de problemen benoemen met daarbij mogelijke oplossingen.
De hitte heeft bijvoorbeeld veel effect op de gezondheid van oudere inwoners van Zwolle. "Daarom gaan wij langs bij woonzorgcentrum De Venus. We vragen de ouderen bijvoorbeeld wat ze nu doen als het binnenshuis te warm is, of ze een airco hebben en of ze bij warm weer ook minder naar buiten gaan. Hebben ze ideeën, dan kunnen ze die ook aan ons doorgeven", zegt Max.

Daarnaast wil de gemeente dat de leerlingen adviseren over Assendorp. "In deze Zwolse wijk staan de huizen dicht op elkaar en is er weinig groen. De gemeente heeft hiervoor een hittestresskaart gemaakt die toont waar de hotspots zijn als het zeer warm is. De teams kijken bijvoorbeeld of slopen een optie is zodat er ruimte komt voor een parkje. Ook meer planten op daken en minimaal één boom in de tuin zijn oplossingen die de temperatuur omlaag brengen", aldus Wagteveld. Max vervolgt: "We kijken ook of er elders in de stad plekken zijn waar meer groen kan komen." Ook staat er nog een bedrijfsbezoek op het programma.

Verborgen kwaliteiten
Voor de derdejaars is het opereren als bedrijf hun eerste grote project. Als team een probleem aanpakken, vinden Jeroen en Max leuk. Jeroen: "Met anderen samenwerken is fijn, het is gezelliger. Bovendien doe ik zo meer dan wanneer ik alleen zou werken." Ook ontdekt hij de verborgen kwaliteiten van zijn klasgenoten: ‘Dat er mensen zijn die websites kunnen maken, dat wist ik niet." Zelf is hij – voor het eerst – bezig met het logo en de visitekaartjes.
Zowel Jeroen als Max hebben minder met research. "Maar gelukkig hebben we in ons team genoeg mensen die dat graag doen", zegt Jeroen. Max vult aan: "Informatie zoeken is makkelijk, maar het is lastig om te kiezen welke informatie handig is voor de website en de presentatie en welke niet."

Zijn de directeuren ook al voor verrassingen komen te staan? Max: "Tot nu toe gaat alles zoals ik verwachtte: er zijn mensen die graag wat willen doen en mensen die niet zoveel doen. Hen zetten we bijvoorbeeld in voor het opstellen van de tussenrapportage voor de gemeente. Daar heb ik iemand voor aangewezen." Wagteveld vult aan: "Ik vind het goed dat ze elkaar op hun werklust kunnen aanspreken, samen hebben ze ook een bedrijfsstructuur gekozen die dat mogelijk maakt."

20-80learning
Wat Max bijzonder vindt, is dat het een officiële opdracht is, van een echte opdrachtgever. Wagteveld beaamt: "Bij dit project moeten ze echt toewerken naar een product waar de opdrachtgever wat mee kan. Niet alleen het proces, ook het product is belangrijk."
Vanaf komend schooljaar gaan de eerstejaars van het Carolus Clusius College met soortgelijke projecten – groepsgewijs – aan de slag. Max vindt het een prettige manier van werken: "In plaats van vijf dagen lessen te volgen, doe je nu één dag totaal wat anders."

Veijer licht toe: "Binnen ons vmbo-onderwijs hebben we gekozen voor een andere manier van leren, het zogeheten 20-80learning. Daarbij doet een leerling in 80% van de tijd zijn opleiding, de overige 20% besteedt hij aan een programma waarin onder andere ondernemendheid centraal staat. Voor die ene dag kunnen ze kiezen uit businessday, waarbij ze een onderneming opzetten, of flexday, het programma dat Jeroen en Max gekozen hebben. Flexday-leerlingen krijgen die dag onder andere ondersteunings- en verdiepingslessen en doen projecten zoals ‘Adviseurs van de Toekomst’."

Eindevenement
Op vrijdag 19 mei is het eindevenement in de Statenzaal van het Provinciehuis. Daar mogen de adviesbureaus de resultaten presenteren aan de gedeputeerden. Max: "Twee mensen bereiden die presentatie voor. Daarnaast maken we posters en folders en zetten we de resultaten op een website."
De aftrap van het project was op 21 maart: toen overhandigde wethouder Ed Anker op het Carolus Clusius College de opdracht aan de beide directeuren. Veijer vindt het mooi dat de gemeente de scholen vraagt om mee te denken over de gevolgen van klimaatverandering: "Jongeren denken toch anders, ze kijken er met een frisse blik naar."

De opdracht past ook goed bij de wereldschool die het Carolus Clusius College is. Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Door daarover na te denken en buiten de school oplossingen te zoeken worden leerlingen wereldwijs: ze krijgen inzicht en vergaren kennis.

Het project Adviseurs van de Toekomst wordt mogelijk gemaakt door Provincie Overijssel, Waterschap Drents Overijsselse Delta, de gemeenten Kampen, Zwartewaterland en Zwolle, de Veiligheidsregio IJsselland en Natuur en Milieu Overijssel.