Zwolle – In de bestuursperiode 2010 – 2014 is 40 procent van de Nederlandse wethouders afgehaakt. Dit kan zowel om persoonlijke als om politieke redenen zijn geweest. Met een gemiddelde van drie wethouders per week is dit twee keer zo veel als 25 jaar eerder. Oud wethouder Martin Knol vindt dit te veel: "Daar moet echt iets aan gebeuren". Ook deze periode, die eindigt in 2018, verwacht hij dat er opnieuw 40 procent voortijdig zal stoppen.
Martin Knol kaart de problematiek aan in zijn boek Waarom Wethouder dat hij schreef over zijn werk als wethouder. Eerst in Deventer (van 1994 tot 2002), later in Zwolle (van 2003 tot 2010). Voor het boek sprak hij met 45 collega’s; burgemeesters, (oud-)wethouders en gemeentesecretarissen.
Waarom het percentage uitvallende wethouders zo hoog is, is niet met één zin te omschrijven. Wel speelt belangenverstrengeling een rol. In 2016 zijn om die reden landelijk al 10 wethouders afgetreden. Knol stelt dat dit niet is toegenomen ten opzichte van eerdere jaren. Er wordt echter op een andere manier naar gekeken. Burgers zijn kritischer geworden en vragen om uitleg.
Zelf heeft hij meegemaakt dat je als wethouder van alles krijgt aangeboden; van flessen wijn tot tripjes naar festivals en zelfs vakantieverblijven in het buitenland. Ondanks dat het niet om veel geld gaat, vindt Knol dat je er weerstand aan moet bieden: "Je moet beseffen dat je beïnvloedbaar bent".
Naast belangenverstrengeling geeft Knol aan dat de werkzaamheden van een wethouder het nodige met zich mee brengt. Zelf was hij 60 tot 80 uur per week aan het werk. "Mensen vroegen me regelmatig of het een fulltime baan was". Met het boek wil hij lezers duidelijk maken dat wethouders erg druk zijn. Om die reden heeft hij ook enkele pagina’s uit zijn agenda gekopieerd om zo een indruk te geven van wat hij deed.
Waarom Wethouder is geschreven uit het oogpunt om iets met de ervaringen als wethouder te willen doen. In eerste instantie was het dan ook bedoeld voor andere wethouders om structuur te bieden. Hij ziet dat zo veel wethouders in de problemen komen. "Je leert alleen maar door ervaring op te doen en ervaringen te delen met andere wethouders". Dit is ook zijn advies aan nieuwe wethouders. Het boek blijkt ook voor mensen interessant te zijn die niet werkzaam zijn in de politiek.
Knol geeft aan dat het werk als wethouder, naast de drukte, ook heel mooi is. "Als je zo betrokken bent bij een stad is er niks mooier dan dat je je daarmee mag bemoeien en dat je er ook nog iets mee kunt bereiken". Zelf is hij vier jaar met de herstructurering van de Kamperpoort betrokken geweest en is hiervoor meermaals de wijk in om met de inwoners te spreken.
Waarom Wethouder – Staatshuys, 144 bladzijdes.
In Nederland worden wethouders door de gemeenteraad gekozen. Dit gebeurt na de gemeenteraadsverkiezingen. Leden van de raad onderhandelen over het aantal wethouders wat door elke partij wordt geleverd en welke taken of portefeuilles de wethouders krijgen. Een benoeming is voor 4 jaar, dit is gelijk aan de zittingstermijn van de gemeenteraad. Op dit moment zijn er 1428 wethouders in Nederland actief. In Zwolle zijn dit er 5.
Wanneer een wethouder ervoor kiest voortijdig af te treden, wordt dit pas geldig wanneer de geloofsbrieven van hun opvolgers zijn goedgekeurd of beslist is dat er geen opvolger kan worden benoemd. De wethouder moet uitleg over de beslissingen van het college van burgemeester en wethouders geven aan de gemeenteraad. Indien de raad van mening is dat de wethouder zijn werk niet goed doet, kunnen zij ervoor kiezen dat de wethouder moet aftreden. Een wethouder treedt ook af als zijn politieke partij bij verkiezingen zoveel zetels verliest dat deze niet meer in het college terugkomt. In dat geval treedt de wethouder na benoeming van het nieuwe college af.
