“Dwangsom bij niet tijdig beslissen gemeente Zwolle”

Maandag heeft de SP-fractie in Zwolle een initiatiefvoorstel ingediend om burgers die een aanvraag bij de gemeente doen en daar niet binnen de wettelijke termijn een antwoord op krijgen, voortaan een vergoeding kunnen krijgen van 20 euro per dag.

“Als een burger één dag te laat is met zijn aanvraag of bezwaarschrift, dan kan ‘ie het wel schudden. Als de overheid weken te laat is met het afhandelen van een aanvraag of bezwaarschrift, dan maakt dat niet uit”, is een veel gehoorde opmerking. De SP-fractie begrijpt deze frustratie van burgers goed en is van mening dat de liefde niet van één kant kan komen. Dat is de achtergrond van het initiatiefvoorstel, dat tot doel heeft inwoners, bedrijven en instellingen in de gemeente Zwolle de mogelijkheid te geven om de gemeente aan te spreken op het niet tijdig afdoen van een aanvraag of een bezwaarschrift.

Uit de beantwoording van schriftelijke vragen aan het college over de behandeltermijnen van bezwaarschriften blijkt dat er dramatische cijfers in Zwolle zijn behaald. Het percentage op tijd afgehandelde bezwaarschriften zweeft tussen de 34%  en 50% in 2007. Wethouder Knol heeft in november 2007 beloofd om binnen drie maanden met een goed voorstel te komen over gemeentelijke dwangsommen. Het is nu februari 2008 en er ligt nog steeds geen voorstel op tafel. Alweer een termijn die niet is gehaald.

SP-fractievoorzitter Tjitske Siderius: ‘Ons voorstel beoogt een financiële prikkel in te voeren voor de gemeente om wél te beslissen binnen de wettelijke termijnen. Concreet betekent dit dat de gemeente onder voorwaarden aan de aanvrager/bezwaarde een dwangsom verschuldigd is van € 20,00 per dag voor elke dag dat zij in gebreke is. De dwangsom bedraagt maximaal € 1.000,-‘

Bijlage: initiatiefvoorstel gemeentelijke dwangsommen

INITIATIEFVOORSTEl

‘GEMEENTELIJKE DWANGSOMMEN’

De liefde kan niet van één kant komen

Inleiding

‘Als een burger één dag te laat is met zijn aanvraag of bezwaarschrift, dan kan ‘ie het wel schudden. Als de overheid weken te laat is met het afhandelen van een aanvraag of bezwaarschrift, dan maakt dat niet uit’, is en veel gehoorde opmerking. De SP-fractie begrijpt deze frustratie van burgers goed en is van mening dat de liefde niet van één kant moet komen. Dat is de achtergrond van dit initiatiefvoorstel, dat tot doel heeft inwoners, bedrijven en instellingen in de gemeente Zwolle de mogelijkheid te geven om de gemeente aan te spreken op het niet tijdig afdoen van een aanvraag of een bezwaarschrift. Het initiatiefvoorstel beoogt een financiële prikkel in te voeren voor de gemeente om wél te beslissen binnen de wettelijke termijnen. Concreet betekent dit dat de gemeente onder voorwaarden aan de aanvrager/bezwaarde een dwangsom verschuldigd is van € 20, – per dag, voor elke dag dat zij in gebreke is. De dwangsom bedraagt maximaal € 1.000,-.

Hoofdlijnen van het voorstel

Termijnoverschrijdingen komen ten nadele van de belanghebbenden. Een burger beschikt in feite niet over een adequaat rechtsmiddel om zich daartegen te verweren. Weliswaar kan de burger bezwaar of beroep instellen tegen het niet tijdig nemen van een besluit, maar in de praktijk blijkt dit niet effectief. Dit komt neer op uitholling van de rechtsbescherming van de burger. Voor belanghebbenden zijn vaak wel zware sancties verbonden aan niet naleving van termijnen en voorschriften. Niet-ontvankelijkheid en zelfs financiële sancties zoals op grond van de Wet Werk en Bijstand in het kader van de uitvoering van de bijstandswet kunnen het gevolg zijn. De hardnekkigheid van het probleem vraagt volgens de SP-fractie dan ook om nadere lokale regelgeving.

Lokale dwangsomverordening

Het voorstel is om deze verordening per 1 juli 2008 van kracht te doen zijn.

Reikwijdte lokale verordening

De verordening zal gelden voor alle beschikkingen op aanvraag en voor alle beslissingen op bezwaar die het karakter van een beschikking hebben. De verordening geldt niet in het geval waarin een wettelijke regeling al bepaalt dat bij niet tijdige beslissing geacht wordt dat een beschikking met bepaalde inhoud is gegeven. In de verordening hebben wij een aantal uitzonderingen opgenomen om misbruik te voorkomen. Een dwangsom is niet verschuldigd indien niet tijdig beslissen is veroorzaakt door toedoen van de aanvrager/bezwaarde. Dat geldt o.a. als de aanvrager/bezwaarde aanvullende informatie dient te verstrekken. Evenzo in het geval de aanvrager/bezwaarde geen belanghebbende is of in het geval van kennelijke ongegrondheid of indien de aanvrager/klager met uitstel schriftelijk heeft ingestemd.

De regeling beoogt een financiële prikkel in te voeren voor de bestuursorganen van de gemeente Zwolle om te besluiten binnen de wettelijke beslistermijnen. De aanvrager/bezwaarde krijgt de mogelijkheid het bestuursorgaan dat niet tijdig beslist, aan te sporen dit binnen twee weken alsnog te doen. Daarna verbeurt het bestuursorgaan een dwangsom voor elke dag dat de beslissing langer uitblijft. Alvorens de dwangsom gaat lopen, moet de aanvrager/bezwaarde het bestuursorgaan schriftelijk in gebreke stellen. Deze ingebrekestelling is behoudens dat die schriftelijk moet gebeuren, vormvrij.

Op het moment dat een ingebrekestelling wordt ontvangen zou het bestuursorgaan ter vermijding van een dwangsom mogelijk in de verleiding komen een snel, niet goed onderbouwde afwijzende beslissing te nemen. Dan start een bezwaarprocedure en op deze wijze zou het bestuursorgaan zich een langere beslistermijn kunnen verschaffen. De SPfractie onderkent dit risico. De gemeenteraad zal dan ook actief moeten volgen hoe de bestuursorganen van de gemeente in de praktijk omgaat met beslistermijnen. Het is immers buitengewoon onaantrekkelijk veel geld uit te geven aan dwangsommen of te moeten mededelen dat veel slecht gemotiveerde besluiten zijn genomen.

Vaststelling dwangsom en geschillen

Het bestuursorgaan stelt bij beschikking de verschuldigdheid en de hoogte van de dwangsom vast. Hij keert de verbeurde dwangsom uit zonder verdere tussenkomst van de aanvrager/bezwaarde. De bestuursrechter is bevoegd te oordelen over geschillen over de hoogte of het verschuldigd zijn van de dwangsom. Naast de ingebrekestelling blijft tevens bezwaar of beroep mogelijk tegen het niet tijdig beslissen.

Uitvoeringslasten

Dit voorstel leidt ertoe dat het belang van registratie van termijnen toeneemt. De gemeente dient al een dergelijke registratie te hebben. Het voorstel veroorzaakt met betrekking tot dit punt dus geen extra kosten. Uitvoeringskosten ontstaan wel voorzover het voorstel zou leiden tot nieuwe, oneigenlijke aanvragen of bezwaarschriften die uitsluitend tot doel hebben een dwangsom te ontvangen bij niet tijdige beslissing. Wij hebben geen aanwijzingen dat dit zich in betekenende mate zou kunnen voordoen. Bovendien zijn kennelijk niet-ontvankelijke en kennelijk ongegronde aanvragen c.q. bezwaarschriften uitgesloten van deze regeling. Er zullen uitvoeringslasten ontstaan bij de behandeling van de eisen om een dwangsom en de ingebrekestellingen. Op honderd eisen zouden deze bij een behandeltijd van 1 á 2 uren per verzoek, daardoor ontstaan dus 100 á 200 werkuren. Als het voorstel het beoogde effect heeft op de behandeltermijn van aanvragen en bezwaren zou dit werkbeslag binnen de bestaande organisatie kunnen worden opgevangen, mede omdat een besparing ontstaat op de behandeling van bezwaarschriften c.q. beroepsschriften omdat niet tijdig op de primaire aanvraag of bezwaarschrift is beslist.

Voorstel