Zwolle – ‘De Groote Sociëteit Zwolle is een eigentijdse vereniging met een eerbiedwaardig verleden en een kansrijke toekomst.’, aldus de openingszin op de site van de vereniging. Over de sociëteiten is relatief weinig geschreven. Mogelijke redenen hiervoor zijn dat de sociëteiten geen duidelijk omschreven doelstelling, geen landelijk bestuur en geen archieven bijgehouden hebben.
Op 1 november 1802 werd de Groote Sociëteit officieel opgericht. De exacte oprichtingsdatum is onbekend. De naam Groote Sociëteit was duidelijk populair. In diverse steden zijn sociëteiten met die naam opgericht. Misschien wilde men van verschillende kleine verenigingen één grote maken. Mogelijk was het patriottistische streven naar eenheid uit die tijd er een verklaring voor. De leden bestonden uit Patriotten en Oranjegezinden. Dit was bijzonder in een hectische tijd waarin de meningsverschillen hoog konden oplopen.
In eerste instantie waren de leden mannen van adel of uit de aristocratie. De leden hoefden niet te werken voor hun geld. Ze hadden inkomsten uit beleggingen en pachtopbrengsten. Nu gaat het veel meer om gelijkgestemden. Veel leden hebben een brede maatschappelijke en bestuurlijke ervaring. Het opleidingsniveau is vaak hogere beroepsopleiding of universitair.
De sociëteiten werden niet alleen opgericht voor een goed gesprek onder het genot van een glas wijn. (Zou Marten Toonder een Groote Sociëteit voor ogen hebben gehad als hij het over de Kleine Club heeft in zijn Bommelverhalen?) Het kaartspel kon beoefend worden, de sociëteit had op een gegeven moment een eigen kolfbaan en er kan nog steeds gebiljart worden. In tegenstelling tot nu kwamen de leden hoofdzakelijk overdag naar de sociëteit. In de sociëteit waren kranten en tijdschriften aanwezig. Ze waren dus ook belangrijk voor de nieuwsvoorziening.
In 1805 werd het pand aan Koestraat aangekocht. Het stadspaleis werd in het midden van de zeventiende eeuw opgetrokken. Van 1648 tot 1751 werd het bewoond door de familie Van Haersholte en van 1751 tot 1800 door de familie Van Isselmuden tot Paeslo. Een grote restauratie vond plaats in 1963. Monumentenzorg ontdekte een oude plafondschildering uit 1750 of eerder boven de oude eetzaal. De schildering geeft tekens uit de dierenriem weer en ook voedingsmiddelen die het hele jaar rond geserveerd werden. Gelukkig kon de plafondschildering met een subsidie van Monumentenzorg gerestaureerd worden.
Bij een renovatie in 1994 kwam onder een oude stuclaag uit 1824 een plafondschildering met als centrale figuur de oorlogsgod Mars tevoorschijn in een strijdwagen die voortgetrokken wordt door wolven.
In de tuin van de sociëteit aan de Potgietersingel is de mooiste plataan uit de regio te vinden, een levend monument. Deze boom heeft een stam met een omtrek van ruim 7 meter. Deze boom zou in 1811 geplant kunnen zijn door Napoleon Bonaparte. Hij bezocht op 28 en 29 oktober van dat jaar Zwolle. Of de boom daadwerkelijk door hem geplant is, is moeilijk te zeggen. Mogelijk is de boom ouder en is hij door vroegere bewoners van het pand gepoot.
Meer achtergrondinformatie is te lezen in het boek: Twee eeuwen de Groote Sociëteit in Zwolle van J.A. Siebel.
Vrijdag 15 november is er een Erfgoedplatformlezing bij Waanders in de Broeren met als onderwerp ‘Mannenbolwerk’.
