Het plan om een azc in Stadshagen te bouwen werd bijna zes weken geleden wereldkundig gemaakt door de gemeente Zwolle. Bij aanvang van het raadsdebat begin deze maand stelde VVD-fractieleider Johran Willegers dat alles eigenlijk al in kannen en kruiken was: “Het is geen voornemen, er is al een besluit genomen.” Eerder zei hij: “Als we het nu van de agenda afhalen dan impliceren we iets wat er niet is, namelijk dat er nog geen besluit ligt en dat is er wel.”
Burgemeester Peter Snijders bevestigde dat: “Het college heeft inderdaad een besluit genomen, maar ook het besluit genomen om het aan de gemeenteraad voor te leggen om daar draagvlak op te halen.” Die lezing wordt ondersteund door documenten die op basis van de Wet open overheid (Woo) zijn vrijgegeven.
‘Enige concrete optie’
De Tippe werd anderhalf jaar geleden, in januari 2024, als voorkeurslocatie aangewezen voor een asielzoekerscentrum in Zwolle. De gemeenteraad en omwonenden werden vorige maand geïnformeerd. Het plan ligt inmiddels vast, maar de gang van zaken blijft onderwerp van discussie.
De keuze voor De Tippe werd gemaakt binnen het ambtelijk projectteam opvanglocaties, waarin ambtenaren van de gemeente, woningcorporaties en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) samenwerkten. De stuurgroep Opvang en Huisvesting stemde op 18 januari 2024 in met De Tippe als enige concrete optie. In deze stuurgroep zaten onder meer topambtenaren, onder wie de gemeentesecretaris.
‘Politiek gevoelig punt’
Een ambtelijke memo van 23 januari 2024 benoemt wel risico’s, zoals de nabijheid van woonhuizen, het prestige-imago van het gebied en het gebrek aan ontwikkelervaring in dit deel van Stadshagen. Tegelijk werd ingeschat dat de politieke weerstand beperkt zou zijn omdat het gebied dunbevolkt is.
Ook is intern benoemd dat het juridisch dichttimmeren van het plan prioriteit had, zodat geen vergunning of afwijkingsprocedure nodig zou zijn. Daarmee was de formele rechtsbescherming van inwoners minimaal. Dat werd binnen het ambtelijk team benoemd als “politiek gevoelig punt”.
Het COA was inhoudelijk betrokken bij de beoordeling van locaties. In een e-mail van 16 januari 2024 schreef een regiomanager dat de locatie in De Tippe voldoet aan de voorwaarden en dat het COA hier “goede mogelijkheden” ziet. Het stilhouden van de locatiekeuze was echter een besluit van de gemeente zelf. In de Woo-stukken is geen aanwijzing dat het COA daartoe heeft geadviseerd.
Volgens interne memo’s werd het college pas na de ambtelijke voorselectie geïnformeerd, om politieke druk op het proces te vermijden zolang er nog geen afgerond advies lag. Begin februari 2024 kreeg het college een memo met daarin De Tippe als voorkeurslocatie en een voorstel voor het vervolgtraject.
Vooraf geen participatie van inwoners
De betrokkenheid van inwoners begon pas nadat het besluit intern al was genomen. In een memo staat letterlijk: “Er is geen participatie geweest over de vraag of De Tippe een goede locatie is. We betrekken de omgeving bij de invulling, niet bij de keuze.” Andere stukken waarschuwen dat bewoners zich overvallen kunnen voelen. Een van de communicatieplannen benoemt dat risico expliciet als aandachtspunt.
Een communicatieadviseur waarschuwde begin maart 2024: “Let op: framing als ‘overval’ ligt op de loer.” Het plan was om bewonersbijeenkomsten en persoonlijke gesprekken te gebruiken om uitleg te geven. De woordvoering moest benadrukken dat de keuze juridisch klopt en dat de gemeente “vanaf nu” met de buurt in gesprek wil.
