Zwolle – Een duurzame klimaatinstallatie regelt straks de temperatuur in de nieuwe vleugels (vlinders) van de nieuwe Isala Klinieken. De energie hiervoor komt uit grondwater, via koude-/warmteopslag diep onder de grond. Hoe werkt dat?

Van nature heeft de bodem watervoerende lagen die zowel warmte als koude kunnen vasthouden. ‘Daarvan maken we gebruik door in de bodem grondwaterbronnen aan te boren: twee voor koud en twee voor warm water’, zegt projectmanager Henk-Jan Meuleman. ‘De bronnen staan via waterleidingen en warmtepompen in verbinding met de luchtbehandelingsinstallatie onder het dak. Deze installatie brengt via een kanalenstelsel koele of warme lucht het gebouw in. In de zomer halen we koud water naar boven om de binnenlucht te koelen, in de winter andersom.’

Energie overnemen

Het systeem werkt als volgt. In de bronnen zitten pompen die het grondwater naar boven pompen; ’s zomers het koude en ’s winters het warme water. In de transportgang onder de vlinders staat een warmtewisselaar, die de energie (dus warmte of koude) van het opgepompte grondwater overneemt. Meuleman: ‘Vanuit de wisselaar gaat die energie via een andere waterleiding naar een warmtepomp onder het dak. Daarmee regelen we de uiteindelijke temperatuur van de binnenlucht. In de winter kan deze pomp water uit de warme bron verder verwarmen tot 35 graden.’

Stuivertje wisselen

Door de overname van de energie in de kelder wordt het gebruikte koude grondwater warm en het gebruikte warme grondwater koud. ‘Het warm geworden grondwater stroomt direct naar de warmtebron in de bodem, het koude naar de koudeopslag’, zegt Meuleman. ‘Zo wisselt het grondwater steeds van bron. De kunst is om in één jaar evenveel energie uit de koude bron te halen als uit de warme bron, zodat de bronnen niet uitgeput raken door een thermische onbalans. Dat gaan we continu in de gaten houden.’

Bronnen boren

De afstand tussen koude en warme bronnen moet zo’n 100 meter zijn, zodat het water ondergronds niet kan mengen. Er komt een bron vlak bij de witte bouwkeet, een bij vlinder 1, een bij de parkeerplaats van vlinder 4 en een bij het huidige ziekenhuis. Begin 2012 worden de gaten geboord, elk 80 à 100 meter diep. De diepte is afhankelijk van de bodemopbouw. De bruikbare laag voor opslag van koud water zit onder de kleilaag, voor warm water net erboven. De boorwerkzaamheden nemen ongeveer drie weken in beslag.

Wist je dat:

Het systeem in de zomer of winter 40 liter grondwater per minuut van de ene bron naar de andere kan pompen?
De klimaatinstallatie aanzienlijk meer energie bespaart ten opzichte van de huidige gebouwen?