Zwolle – Het is beter om de standaard poliklinische controle bij patiënten met COPD te vervangen door een ‘zorg op aanvraag’-systeem; hierbij kunnen COPD-patiënten zelf om hulp vragen als ze toename van hun klachten hebben.
Dit leidt tot minder situaties van plotse verergering van de ziekteverschijnselen, minder bezoeken aan huisarts en ziekenhuis en tot minder ziekenhuisopnames. Dit blijkt uit onderzoek van Farida Berkhof van Isala te Zwolle, in samenwerking met het UMCG. Uit haar onderzoekt blijkt ook dat de kwaliteit van leven van de patiënten niet achteruit gaat bij dit systeem. Zij promoveert op 29 april op haar proefschrift aan de Rijksuniversiteit Groningen. Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is een ernstige longaandoening, die langzaam verslechtert in de loop der jaren.
Het aantal mensen met COPD stijgt nog steeds. De ziekte gaat gepaard met longaanvallen, een plotselinge verergering van klachten met onder andere toename van hoesten, slijm en benauwdheid. Een longaanval kan leiden tot een verslechtering van de gezondheidstoestand, ziekenhuisopname of behandeling met medicatie. Het moment waarop een longaanval plaatsvindt, is lastig te voorspellen. In haar proefschrift ging Farida Berkhof na of deze verslechtering eerder op te sporen en te behandelen is. Ook keek zij of daarmee het aantal poliklinische bezoeken en ziekenhuisopnames kon verminderen en verslechtering van gezondheidstoestand is te voorkomen.
Berkhof onderzocht een on-demand systeem, waarbij zorg op aanvraag werd gegeven. Daarbij werd aan COPD-patiënten instructie gegeven hoe ze zelf om hulp konden en moesten vragen als ze toename van klachten hadden. Dit systeem blijkt positieve effecten te hebben. Berkhof: ‘Het leidde tot minder poliklinische bezoeken bij de huisarts en minder plotse verslechteringen in de gezondheidstoestand van de COPD-patiënten. Verder blijkt dat hun kwaliteit van leven gelijk blijft.’ Het systeem zorgt eveneens voor een besparing van kosten voor zorgaanbieder en zorgverzekeraar. Dit door Berkhof bestudeerde on-demand systeem lijkt dus veilig en aantrekkelijk. Het wordt op dit moment voor deze ziekte standaard toegepast in Isala in Zwolle.
Berkhof ging ook een ander systeem na. Hierbij werden patiënten met COPD elke twee weken gebeld door een gespecialiseerde longverpleegkundige om zo hun klachten te volgen; bij een toename van klachten werden mensen behandeld. Uit haar onderzoek blijkt dat dit alleen maar leidt tot een toename van longaanvallen, poliklinische bezoeken in het ziekenhuis en een verslechtering van de gezondheidstoestand. Volgens Berkhof komt dit waarschijnlijk omdat patiënten door het frequente contact te vaak werden herinnerd aan hun chronische ziekte en de symptomen. Zij raadt dan ook af om dit systeem in te voeren.
Curriculum vitae
Drs. F.F. Berkhof (1982 te Zeist) studeerde geneeskunde aan universitair medisch centrum Utrecht. Zij verrichtte haar promotie-onderzoek bij de afdeling Longziekten van Isala in samenwerking met het onderzoeksinstituut GUIDE van het Universitair Medisch Centrum Groningen. De titel van haar proefschrift is ‘Measurement and improvement of health status in patients with COPD’. Zij is momenteel in opleiding tot huisarts in het UMCG.
