Zwolle – Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn in Zwolle meer dan 450 joodse stadsgenoten afgevoerd naar de vernietigingskampen van de nazi’s en niet meer teruggekomen. In anonieme massagraven zijn hun stoffelijke resten verdwenen en zij hebben geen grafsteen gekregen. In heel Europa meer dan zes miljoen. Om deze mensen niet te vergeten is de Duitse kunstenaar Gunter Demnig in 1996 begonnen met het plaatsen van Struikelstenen, in het Duits Stolpersteine genoemd: een messing plaatje op een straatsteen nabij de woning van het slachtoffer met daarop vermeld de naam, geboortejaar, plaats en datum van overlijden. Als overlijdensplaats wordt vaak Auschwitz of Sobibor genoemd. Er zijn straten in Zwolle met meer dan tien van deze persoonlijke herinneringsmonumenten.
Woensdagmiddag werd in de Stadkamer de tentoonstelling Struikelstenen geopend. Deze reizende tentoonstelling is gestart in Berlijn en gaat heel Europa door. Ook een aantal steden in Nederland wordt aangedaan, waaronder Zwolle. De ambassadeur van Duitsland Dirk Brengelmann was woensdagmiddag aanwezig bij de opening en werd verwelkomd door locoburgemeester René de Heer. De Heer sprak zijn waardering uit voor “de zorgvuldigheid waarmee het hedendaagse Duitsland omgaat met haar geschiedenis.” Een geschiedenis “met verdriet”, waarin ook vele Zwollenaren zijn weggevoerd. De Stolpersteine in de stad maken deze geschiedenis zichtbaar.
In heel Europa zijn in 21 landen inmiddels 70.000 struikelstenen geplaatst, waaronder 4.500 in Nederland. Ambassadeur Dirk Brengelmann over deze stenen: “Soms is het messing plaatje van 10 bij 10 cm bedekt met stof of straatvuil, maar het blijft een herinnering aan een individueel slachtoffer.” Hij haalde een spreuk aan uit de Talmoed: “Een mens is pas vergeten als z’n naam is vergeten.” Elke stolperstein is een herinnering aan een persoon.
Tijdens de opening werd ook traditionele Joodse muziek ten gehore gebracht. Alex Jacobowitz speelde twee muziekstukken op zijn miramba. Hij begon met Klezmer-muziek, afkomstig van Oost-Europese Joden en vervolgens het stuk “Memories of the Alahambra”, gebaseerd op de Jodenvervolging in Spanje rond 1500. Deze aangrijpende muziek benadrukte nogmaals het lot van de Joden door de eeuwen heen en leidde bij het luisterende publiek tot een moment van stilte voordat het begon te applaudisseren.
De tentoonstelling is nog tot en met 8 december te zien in de hal van de Stadkamer aan de Zeven Alleetjes. Tegelijkertijd is er in het Stadskantoor aan het Lübeckplein de expositie “Jodenvervolging in 12 portretten” te zien.
