Zwolle – Hoe is het om eigen ervaringen met een psychische aandoening, trauma of verslaving bewust in te zetten als zorgverlener? Hoe reageren cliënten daarop? Of je collega’s? Wat zijn ervaringen van zorgbestuurders die dit embedden in hun organisatie? Een praktisch handboek verbindt nu de laatste inzichten uit onderzoek met scholing.
Zo’n 47% van de zorgprofessionals heeft soortgelijke ervaringen als hun cliënten. Een groot deel van hen gebruikt die ervaringen indirect in therapiesessies of andere vormen van ondersteuning. Maar vermeldt het niet altijd aan cliënten of collega’s. Zo’n 20% van de medewerkers met relevante ervaring zou graag meer scholing willen om die ervaringskennis professioneel beter te kunnen gebruiken. Ook cliënten geven aan er baat bij te hebben. Omdat het contact met de zorgverlener voor hen dan gelijkwaardiger aanvoelt en ze opener durven zijn.
Deze conclusies uit het RAAK-actieonderzoek – gecoördineerd door het lectoraat GGZ en Samenleving van hogeschool Windesheim – zijn nu samengebracht in het handboek ‘Professioneel inzetten van ervaringsdeskundigheid. De boekpresentatie valt samen met de installatie van Alie Weerman als lector GGZ en Samenleving op 12 juni a.s.
‘Ervaringsdeskundigheid is een keuze en vraagt training, Ik wil kwaliteit. Dat vind ik als bestuurder belangrijk’. Deze uitspraak zet meteen de toon op de eerste pagina van het handboek. ‘Steeds meer bestuurders van zorg- en welzijnsinstellingen willen ruimte geven aan de ervaringskennis van hun zorgprofessionals. Mits dat wel op deskundige wijze gebeurt’, licht Weerman toe.
Bestuurders van vijf grote zorgorganisaties, hulpverleners, cliënten en diverse onderzoekers werkten de afgelopen jaren mee aan een grootschalige RAAK-onderzoek hierover. Het handboek bevat naast de onderzoeksresultaten ook interviews met hen. Alie Weerman: ‘Het is een boek dat andere professionals kan inspireren. En het biedt managers van zorg- en welzijnsorganisaties handvatten om ervaringsdeskundigheid als extra bron van kennis te integreren in het hulpaanbod. Wat voor begeleiding moet je zorgprofessionals met ervaringskennis bieden, hoe kun je teams daarin meenemen, taboes doorbreken?’
Die zorgprofessionals kunnen ggz-agogen, jeugdzorgmedewerkers, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers of psychiaters zijn. Het inzetten van persoonlijke ervaringen met ontwrichting en herstel kan cliënten bemoedigen en schaamte verminderen. Hoe je dat doet, impliciet of juist expliciet is vaak nog een ontdekkingstocht. En hangt in grote mate af van de wensen en opvattingen van cliënten. Maar ook met eigen grenzen. Weerman is daarom een groot voorstander van scholing.
Hogeschool Windesheim biedt een post-hbo opleiding ervaringsdeskundigheid aan. Ook verzorgt het lectoraat GGZ en Samenleving incompanytrainingen. Het handboek is niet alleen een handig naslagwerk, maar ook bedoeld als lesmateriaal. ‘Elk hoofdstuk eindigt met vragen en opdrachten’, benadrukt Weerman. Het RAAK-onderzoek is afgerond, maar het actieonderzoek krijgt een vervolg binnen het lectoraat GGZ en Samenleving van hogeschool Windesheim.
