Zwolle – In de gevel van de Lutherse Kerk in Zwolle is een gevelsteen van een zwaan gemetseld. Deze gracieuze vogel is onlosmakelijk met het Lutherse geloof verbonden. Hoe is dit zo gekomen?
De zwaan is het symbool van de Lutherse Kerk geworden door een uitspraak van Tsjechische hervormer Johannes Hus. In de vijftiende eeuw, honderd jaar voordat Maarten Luther in zijn 95 stellingen de wantoestanden binnen de Katholieke kerk aanklaagde, liet Hus zich al erg kritisch uit over de misstanden binnen de Rooms-Katholieke kerk. Uiteindelijk werd Hus veroordeeld tot de brandstapel op 6 juli 1415. Hus schreef veel brieven aan zijn gemeente in afwachting van zijn veroordeling. ‘’Zij zullen nu een gans braden (Hus is Boheems voor ‘gans’), maar over honderd jaar zullen zij een zwaan horen zingen. Die zullen zij moeten verdragen. Daar zal het ook bij moeten blijven, zo God wil.’’, schreef Hus in een van zijn brieven.
Hus zou in zijn brieven echter nooit over een zwaan hebben gesproken, maar wel over een gans. Luther verwees voor het eerst naar de profetie van de gans en de zwaan in 1531. Het zou kunnen dat Luther zelf het verband heeft gelegd tussen de gans en de zwaan. Het familiewapen van de familie Luther was namelijk een zwaan.
Luther voelde zich aangesproken door Hus’ zijn geschriften en deelde zijn visie over de kerk. Hus was van mening dat Christus en niet de paus het hoofd van de kerk is. De paus zou de dienaar van de antichrist zijn omdat hij zichzelf boven de goddelijke wet plaatste. Hus was volgens Luther de voorloper van de lutherse Reformatie. Luther plaatste zichzelf in de traditie van Hus. Zo werd de zwaan een toepasselijk beeldsymbool voor de traditie.
Al tijdens het leven van Luther werd de zwaan populair als symbool voor het Lutheranisme. Deze gracieuze watervogel siert windwijzers, orgels, gevelstenen en gebrandschilderde ramen. De zwaan van Luther is ten slotte ook terug te vinden in dit oude rijmpje: De Gereformeerden hebben een haantje, De Luthersen hebben een zwaantje, De Roomsen hebben een kruisje, En de Mennisten een houten huisje. (Bron: IsGeschiedenis)
De Lutherse kerk is te bezichtigen tijdens Open Monumentendag op zaterdag 14 september 2019.
