Zwolle – Op 12 september was het weer Open Monumentendag. Door de coronacrisis waren er maar weinig monumenten open voor bezoekers. De oudste Zwolse monumenten dateren uit de middeleeuwen. Hebt u zich wel eens afgevraagd hoe het er in onze contreien uitzag voordat deze monumenten in Zwolle gebouwd werden? Naar de alleroudste geschiedenis van het gebied waar Zwolle is ontstaan kunnen we alleen maar gissen. Aan de hand van archeologische vondsten kunnen deskundigen het een en ander reconstrueren. Afbeeldingen zijn er niet. Dit ’grijze verleden’ van onze stad zal waarschijnlijk altijd in nevelen gehuld blijven.

De eerste menselijke sporen in Zwolle dateren van zo’n 10.000 jaar geleden. De mensen leidden een nomadenbestaan. Op de zandruggen en rivierduinen langs de Aa, de Vecht en de IJssel bouwden ze hun tijdelijke onderkomens. Op deze natuurlijke verhogingen in het landschap waren ze veilig voor overstromingen. Ze leefden van wat ze in hun omgeving aan eetbaars konden vinden, de visvangst en jaagden in de bossen. Ook werd er op kleine schaal landbouw bedreven. In de derde eeuw na Christus kwamen de Salische Franken aan de oostkant van de IJssel wonen. De naam Salland herinnert nog aan deze volksstam.

Woodhenge van Zwolle
Op 21 april 1990 deed amateur-archeoloog Henri Wolf een archeologische vondst in de in aanbouw zijnde wijk Ittersumerbroek. Het ging om grondsporen uit de Bronstijd. De sporen die in Ittersumerbroek gevonden zijn zouden wijzen op een zogenaamde ‘Woodhenge’. Een zonnekalender om de zonnewenden aan te duiden. Belangrijke aanwijzingen voor het zaaien en oogsten van gewas. De vondst in Zwolle Zuid toont veel overeenkomsten met het Engelse Stonehenge. Niet vreemd omdat er in de Midden Bronstrijd al contacten en uitwisselingen van kennis met Engeland waren. Stenen cirkels zoals in Engeland en Ierland zijn in Nederland nooit gevonden. Houten cirkels, die vergankelijk zijn, zouden bestemd zijn voor de levenden. Stenen cirkels waren voor de eeuwigheid, voor de overledenen is het vermoeden. De Woodhenge van Zwolle waren de eerste paalcirkels die in Nederland werden gevonden. In 2005 heeft men in Heiloo vergelijkbare resten gevonden. Er zijn ook enkele stukjes vuursteen uit de Midden Bronstijd (5000 voor Christus) gevonden.

Romeinen in Zwolle
Ook zijn er sporen van Romeinse nederzettingen in Zwolle gevonden. Er zijn er drie bekend. Ze stammen uit de Midden Romeinse tijd. Twee nederzettingen liggen in het Vechtdal (Wijthmen en Boschwijk) en één ten oosten van de IJssel in Zwolle-Zuid (Bikkenrade).De grens van het grote Romeinse Rijk was zo’n 2000 jaar geleden de rivier de Rijn. Het was geen ondoordringbare grens. Er vond een uitwisseling plaats met de volkeren ten noorden van die grens. De bewoners ten noorden van de Rijn waren voor de Romeinen van groot belang. Ze werden ingezet als hulptroepen voor de Romeinse legers, het fokken van paarden en het produceren van ijzer.

Sporen aan de Vrouwenlaan
In 1994 werden toevallig ter hoogte van de Vrouwenlaan in Zwolle Zuid zijn een zestigtal haardkuilen gevonden. De sporen werden gevonden in de wegcunetten voor de nieuwbouwwijk. De haardkuilen stammen uit het Mesolithicum (9000-5300 vóór Chr.), voornamelijk uit de periode tussen 7300 en 5700 vóór Christus. De sporen zijn gevonden in een oude dekzandrug. De gebieden tussen de dekzandruggen lagen te laag voor menselijke bewoning.
Nog ouder waren de sporen van een vuursteenwerkplaats in dit gebied uit de periode 8800-7100 vóór Christus. Deze grondsporen zijn de oudste aanwijzingen van menselijke bewoning in Zwolle.

Van de naam Zwolle is in deze oude tijden nog geen sprake. Die naam zou pas vele eeuwen later aan onze woonplaats gegeven worden.

De foto’s bij dit bericht zijn gemaakt eind jaren zestig. Ze geven een beeld van hoe Zwolle er toen uitzag ten zuiden van de Mimosastraat. Zwolle Zuid moest nog gebouwd worden. Tijdens de bouw van dit stadsdeel zouden eeuwenoude sporen van menselijke bewoning gevonden worden.

–