Historicus Wim Coster en het Zwolse Wolfsmeisje

Zwolle – Zwolle was in 1717 een stad vol mensen met geldgebrek. De armenhuizen zaten vol behoeftige Zwollenaren. De diaconie en instellingen van weldadigheid deden wat ze konden. Ook de stadsbestuurders trokken zich het lot aan van de aan lager wal geraakte stadsgenoten, maar de stadsarmenkas was zo goed als leeg. Vreemde sloebers en armoedzaaiers van buiten Zwolle werden weggejaagd en niet tot de stad toegelaten. Zwolle had genoeg aan zijn eigen zorgen. Toch werd er af en toe een uitzondering gemaakt.

Zoals die keer dat boeren uit Berkum in de bossen van Kranenburg een verwilderde jonge vrouw gevangen hadden genomen en naar de stad gevoerd. Ze droegen deze ‘wilde deerne’ over aan de magistraat, die haar onderbracht bij logementshoudster  Geessien Derks aan de Ossenmarkt. Hadden nieuwsgierigheid en barmhartigheid het gewonnen van de angst tegen vreemden en het onbekende?

Het verhaal van de jonge vrouw is opnieuw onderzocht en met grote persoonlijke betrokkenheid beschreven door historicus en geschiedschrijver Wim Coster in zijn boek Het Wolfsmeisje. Het boek wordt vrijdagavond gepresenteerd bij de Kick-Off van het theatermuziekspektakel De Wilde Deerne in de Grote Kerk. Het wolfsmeisje Anna Maria Jennaert werd in 1700 geboren in Antwerpen. Als peuter werd ze ontvoerd en zeventien jaar later volkomen verwilderd aangetroffen in de omgeving van Zwolle. Wat er in die tussentijd is gebeurd heeft Wim Coster nog niet kunnen ontrafelen. Haar moeder uit Antwerpen heeft haar opgehaald. Anna Maria heeft weer geleerd zich onder de mensen te begeven. Ze kon huishoudelijke werkzaamheden verrichten, maar heeft nooit kunnen praten. Als kinderen de mensentaal niet aanleren voordat ze aan hun pubertijd beginnen lukt dat later ook niet meer.

Anna Maria Jennaert was niet het enige wolfsmeisje. Elders in Europa zijn er ook kinderen gevonden die in het wild zijn opgegroeid zonder menselijk contact. Soms werden ze, zo willen de verhalen, door dieren beschermd en hadden ze geleerd te overleven. De legende van Romulus en Remus, de stichters van Rome, is één van de bekendste verhalen. Zij werden  als baby’s gezoogd en verzorgd door wolven. Wolfskinderen. Deze wilde kinderen spreken tot de verbeelding en wekken niet alleen nieuwsgierigheid op bij het grote publiek, maar zijn ook zeer interessante studieobjecten voor wetenschappers. Het tweede deel van het boek van Wim Coster gaat over deze wetenschappelijke belangstelling. Een kind dat geen menselijk gedrag heeft aangeleerd en zich met dierlijk gedrag heeft kunnen handhaven in de vrije natuur roept allerlei vragen op. Welke menselijke eigenschappen zijn aangeboren en welke zijn tijdens de opvoeding aangeleerd? Misschien kan studie naar een wild kind antwoord geven op deze vraag. Deze natuurmensen zijn niet ‘bedorven’ door de mensenmaatschappij. Wat is beschaving en wat is natuurlijk overlevingsgedrag? Vele boeiende vragen die in het boek van Wim Coster uitgebreid aan de orde komen.

Wolfskinderen spreken ook tot de artistieke verbeelding van kunstenaars. Producent Ilona Kevelham, producent en theatermaker Boudewijn Koops van de Zwolse Stadsproductie en rapper Glenn de Randamie werden getroffen door het verhaal over het Zwolse Wolfsmeisje. Ze besloten hiervan een muziektheaterspektakel te maken voor de inwoners van Zwolle. Ze haalden regisseur en scriptschrijver Ko van den Bosch erbij, die zijn verbeelding de vrije loop laat en het historische verhaal van Wim Coster omtovert tot een eigentijds muziek- en theaterspektakel. De première van de Wilde Deerne is op 11 mei in de IJsselhallen, daarna zijn er voorstellingen tot en met 3 juni. Het boek en het theater hebben elkaar gevonden en Wim Coster duikt in het theaterspektakel op als De Historicus.