Zwolle – Woensdagavond tussen 20.00 en 20.40 uur kwamer er veel hete-luchtballonnen over de wijken Berkum en de Aa-landen. Zeker 15 ballonnen gleden bijna geruisloos door het Zwolse luchtruim.
Er bestaan drie soorten: heteluchtballons, gasballons en ‘Rozier-ballons’. De heteluchtballon is het oudst en in 1783 uitgevonden door de gebroeders Montgolfier. In het Frans heet zo’n ballon nog steeds Montgolfière. Ook tegenwoordig is dit ook het type dat men het vaakst ziet. Toch denken de meeste mensen bij een ballon het eerst aan een gasballon: bolvormig, met zandzakken aan de mand.
In 2004 waren er in Nederland ongeveer 9000 ballonvaarten. Voor het gebruik van ballonnen gelden een aantal voorschriften zoals de vaarhoogten, het vermijden van gevoelige gebieden en de manier van landen en bergen van de ballon.
Er bestaan drie soorten: heteluchtballons, gasballons en ‘Rozier-ballons’. De heteluchtballon is het oudst en in 1783 uitgevonden door de gebroeders Montgolfier. In het Frans heet zo’n ballon nog steeds Montgolfière. Ook tegenwoordig is dit ook het type dat men het vaakst ziet. Toch denken de meeste mensen bij een ballon het eerst aan een gasballon: bolvormig, met zandzakken aan de mand.
De meeste ballons worden gevuld met hete lucht, tot een temperatuur van ongeveer 100 graden. De envelop is van boven meestal bolvormig (maar er zijn ook special-shapes) en hebben een trechtervormige opening aan de onderkant. De envelop wordt voor de start op de grond uitgespreid, met de mand op zijn kant. Met een grote ventilator blaast men koude lucht naar binnen, zodat de envelop bol gaat staan. Daarna ontsteekt men de gasbranders, en wordt de lucht in de ballon verhit, zodat hij omhoog komt, de mand rechtop trekt en, met de inmiddels ingestapte passagiers, het luchtruim kiest.
Aan de mand van een heteluchtballon hangen geen zandzakken. Om te stijgen verhit de ballonvaarder de lucht in de envelop. Doet hij de gasbranders uit, dan zal de lucht langzamerhand afkoelen, zodat de ballon weer daalt. Eventueel kan het dalen verhaast worden door een ventiel bovenin open te trekken, zodat de warme lucht ontsnapt.
De gasbranders van een moderne heteluchtballon gebruiken propaan of LPG. Nadeel van het gebruik van LPG is dat de vlam minder heet is en er dus meer gas verbruikt wordt tijdens de vaart dan wanneer men zuiver propaan gebruikt. Een ander nadeel van het gebruik van LPG is dat het minder schoon is en geleidelijk aan een roet aanslag aan de binnenkant van de ballon zal veroorzaken waardoor vooral de lichtere kleuren een grauwe aanblik zullen krijgen.
Wanneer de buitentemperatuur erg laag is kan de ballonvaarder er voor kiezen om zijn gasflessen na het vullen met propaan af te persen met stikstof. Dit zorgt ervoor dat er een hogere druk ontstaat in de fles waardoor er een grotere vlam ontstaat en de ballon sneller een hogere temperatuur heeft. Dit kan in sommige gevallen waarbij snel stijgen nodig is een hoop gas en tijd schelen.
De gebroeders Montgolfier gebruikten een houtvuur, en ze zorgden ervoor dat het vuur flink rookte, omdat ze dachten dat de rook voor de stijgkracht zorgde.
Omdat de meeste ballonvaartbedrijven vaarten van ongeveer een uur uitvoeren nemen de ballonvaarders meestal een gasvoorraad mee voor zo’n anderhalf à twee uur. Hierdoor is de kans om zonder gas te zitten heel klein.
Gas
Een duurdere methode is een gasballon. De envelop is bolvormig, met een aanhangsel (de ‘vulslurf’) aan de onderkant. De vulslurf dient in de eerste plaats om de envelop met gas te vullen. Vroeger werd daarvoor vooral lichtgas gebruikt, omdat het gemakkelijk verkrijgbaar is. Lichtgas bevat onder andere waterstof en koolmonoxide, het is dus brandbaar en giftig. Tegenwoordig gebruikt men vaak helium, dat absoluut veilig is, maar veel duurder. Na de start blijft de vulslurf open. De envelop is namelijk, in tegenstelling tot de speelgoedballon, niet van rekbaar materiaal, en het gas zal niet direct door de vulslurf ontsnappen. Stijgt de ballon echter, dan zet het gas uit door de verminderde luchtdruk, en dan moet het kunnen ontsnappen, zodat de ballon niet barst.
Een gasballon heeft natuurlijk geen gasbranders. Om te stijgen moet de ballonvaarder ballast uitwerpen. Daarvoor hangen er meestal zakken met zand aan de mand. Om te dalen, trekt de ballonvaarder aan het ventielkoord, dat door de vulslurf naar het ventiel bovenin loopt; daardoor loopt er wat gas weg.
Een reis met een gasballon kan een hele dag duren, of zelfs meerdere dagen, maar door de kosten van de gasvulling zijn gasballons zeldzaam geworden.
Rozier-Ballon
Een Rozierballon is een gasballon in een heteluchtballon. Het drijfvermogen komt hoofdzakelijk van de gasballon. De hetelucht dient alleen om het drijfgas te verwarmen en zo het drijfvermogen te verhogen. Dit is vooral praktisch bij nachtvaarten, als de zon het drijfgas in een ballon niet kan verwarmen.
Altijd gas
De twee soorten ballons hebben gemeen dat er gas voor nodig is, maar voor een heel ander doel. Een gasballon is gevuld met een licht, en liefst onbrandbaar, gas. De heteluchtballon heeft gasbranders, meestal met propaan, om de lucht te verhitten. Propaan is natuurlijk brandbaar, en niet bijzonder licht.
Trouwens, lucht is eigenlijk ook een gas. Strikt genomen is een heteluchtballon dus ook met gas gevuld.
Bron: Wikipedia
Waar stegen deze op? Rond het Zwarte Water gingen er een aantal wel erg laag (lager dan de bomen).
=======
Heb zitten ‘googlen’ maar kon geen startlocatie vinden.
ZWOLLE – Spektakel bij Rova. Voor de 165 personeelsleden, die gisteravond voor ‘een sportief evenement’ naar de hoofdvestiging van het bedrijf op Hessenpoort kwamen, werden ter plekke 22 luchtballonnen voor een vaart in gereedheid gebracht.