Zwolle – De herinrichting van de Grote Markt, Melkmarkt, Rodetorenplein is het eerste grote herinrichtingsproject uit het Binnenstadsprogramma. Het belangrijkste oogmerk is dat de omgeving Maagjesbolwerk beter verbonden wordt met de Diezerstraat. Het gebied is nu hoofdzakelijk een voetgangersgebied met ruimte voor terrassen, evenementen, warenmarkt, fietsers en bevoorradend verkeer.
Met de herinrichting van de Melkmarkt is direct begonnen, aansluitend op de oplevering van de Grote Markt in mei 2006. De laatste werkzaamheden zijn nu afgerond. De herinrichting van de Melkmarkt is klaar, afgezien van het gebied rond de bankenlocatie. Het Rodetorenplein wordt uitgebouwd tot stedelijk evenementenplein met ruimte voor onder andere terrassen en de kermis. De parkeerplaatsen verdwijnen. Het water, in de vorm van de monding van de Grote Aa, komt weer terug de stad in. Over het plein loopt openbaar vervoer met op het plein een halteplaats. Het plein wordt uitgevoerd met een landtong, refererend aan de historische vorm. Hierdoor kan dit evenementenplein niet 2000 maar 5000 mensen kwijt. De provincie heeft een financiële bijdrage geleverd om de realisatie van de landtong mogelijk te maken. De nieuwe contouren van het Rodetorenplein zijn goed zichtbaar. Op dit moment wordt het werk aan de kade afgerond.
Inrichting en bestrating
Het Rodetorenplein – aan de rand van de binnenstad – is als plein de tegenhanger van de Grote Markt. Er is ruimte, zicht over het water en relatieve rust. Er komt op het plein meer ruimte voor voetgangers, terrassen, warenmarkt en eventuele evenementen. De parkeerplaatsen naast de Belgische Keizer/Cityhotel gaan verdwijnen. Na de herinrichting mogen alleen nog fietsers, bussen en bevoorradend verkeer over het plein rijden. Het plein wordt – aan de kant van de stadsgracht – ingericht met natuurstenen keien om het robuuste karakter van een haven te creëren. Aan de rand van dit plein komt dezelfde bestrating als op de Melkmarkt.
De Firma Van Gelder BV uit Elburg heeft de opdracht gekregen voor de bestrating van het Rodetorenplein. De uitvoering van de nieuwe bestrating van het plein gebeurt in deelfasen. Onvoorziene omstandigheden, zoals het weer kunnen van invloed zijn op de planning van de werkzaamheden. Op dit moment wordt uitgegaan van de volgende planning:
– Van 10 november t/m februari 2009 aanpakken bestrating rondom Hopmanhuis;
– Van januari 2008 t/m voorjaar 2009 inrichting plein waterkant;
– Met de werkzaamheden aan de rijbaan wordt in het late voorjaar 2009 gestart
– Afhankelijk van de voortgang, is de rijbaan vlak voor de zomervakantie of in het vroege najaar klaar.
Door de bouw van een nieuw havenmeestergebouw en een nieuw bouwblok tussen de Melkmarkt en de Nieuwstraat, wordt een aantal gedeelten van de bestrating in een later stadium afgemaakt.
Aanpassingen aan het Aa-riool
In het kader van het Gemeentelijk Rioleringsplan waren aanpassingen aan de riolering voorzien. De rioleringswerkzaamheden zijn voorspoedig verlopen. Een gedeelte van het Aa-riool is vervangen en inmiddels is ook een nieuw rioolgemaal geplaatst, zodat de stadsgracht bij hevige regenval minder en minder vaak rioolwater te verwerken krijgt. Begin 2009 wordt het gemaal in bedrijf gesteld en wordt het oude rioolgemaal verwijderd.
Rijbaan en doorgaand verkeer
Nu de rioleringswerkzaamheden zijn afgerond, is de rijbaan voor het Rodetorenplein tijdelijk weer vrij voor het normale verkeer. Begin 2009 wordt het Rodetorenplein opnieuw afgesloten vanwege het verwijderen van het oude rioolgemaal. Dit neemt zo´n week in beslag. Rond mei 2009 wordt gestart met de aanleg van de nieuwe verharding in de rijbaan van het Rodetorenplein. Naar verwachting is de nieuwe bestrating vlak voor de zomervakantie 2009 klaar. Daarna mogen alleen nog bussen en bevoorradend verkeer gebruik maken van de route over het plein.
Kastanjebomen
Aan het Rodetorenplein zijn vijf zieke kastanjebomen gekapt. In de nieuwe situatie komen er vervangende bomen voor terug.
Omwonenden
De omwonenden van het Rodetorenplein en omgeving worden goed geïnformeerd over de ontwikkelingen via bewonersbrieven. Regelmatig vinden er ook inloopbijeenkomsten plaat. Zo ook op 24 oktober 2007. Tijdens deze bijeenkomst verstrekte de gemeente informatie over de werkzaamheden, de riolering en de definitieve inrichting. Als ludieke actie bij de start van de herinrichting kregen omwonenden in september 2007 een deurmat met het opschrift ‘zand erover’. Gedeputeerde Buursink (Grotestedenbeleid) en wethouder Cnossen hebben op 24 oktober 2007 de officiële starthandeling verricht voor de werkzaamheden aan het Rodetorenplein. Klik op de link onderaan deze pagina voor een sfeerimpressie.
Bouwblok Rodetorenplein
De herinrichting van de openbare ruimte op het plein wordt zo ingepland dat het aansluit op de bouw van het nieuwe pand op het Rodetorenplein door projectontwikkelaar Van Wijnen. Dit nieuwe gebouw moet de oorspronkelijke structuur van de bebouwing op het Rodetorenplein terugbrengen en komt op de locatie waar nu nog parkeerplaatsen zijn. Er is een aangepast ontwerp gepresenteerd voor deze nieuwe bebouwing (oostkant). Het gaat dan om drie woningen boven horeca. Inmiddels heeft Van Wijnen een bouwaanvraag ingediend. Het voornemen tot het verlenen van een binnenplanse vrijstelling (planologische procedure) is half oktober jl. gepubliceerd.
Dak bouwblok
Welstand, de huidige klankbordgroep en het college vinden de hellingshoek en kapvorm goed passen bij het historische karakter van de binnenstad. Omdat er mogelijk discussie ontstaat over de vraag of de hellingshoek en de aard van het dak binnen de bepalingen van het bestemmingsplan passen, volgt het college een zogenaamde binnenplanse vrijstellingsprocedure (WRO ex.art. 15). Het voornemen tot het verlenen van binnenplanse vrijstelling is onlangs gepubliceerd. Belanghebbenden die bezwaar hadden, konden hun zienswijzen indienen. Ondertussen hebben de architect en projectontwikkelaar nieuwe tekeningen en achtergronden aangeleverd naar aanleiding van de opmerkingen van de welstandscommissie en de gemeenteraad. Op de impressies zijn allerlei details te zien die eerder niet zichtbaar waren, zoals karakteristieke zinken kappen, dakranden en kozijnen. Uit de verduidelijking concludeert het college dat de procedure voor de bouwvergunning nu door kan gaan. Wanneer alle procedures soepel verlopen kan in het gunstigste geval in februari 2009 een bouwvergunning worden verleend.
Beeldbepalend
Het Rodetorenplein is een beeldbepalende locatie aan de stadsgracht. Het bouwwerk moet daarom een architectuur krijgen, waarin zowel het moderne Zwolle als de karakteristieke identiteit van de binnenstad herkenbaar is, zonder uit de toon te vallen. In de ogen van het college is de architect in deze moeilijke opdracht geslaagd. In het ontwerp is ook aandacht voor de historische locatie. In het gebouw en deels aan de voorzijde van het gebouw zal door een glasplaat het fundament van de Jan Baghstoren zichtbaar zijn. Meer hierover leest u onder de knop particuliere projecten.
Hieronder enkele reacties op het aangepaste ontwerp dat op 2 oktober 2007 tijdens de inloop kon worden bekeken.
Voor de herinrichting van het Rodetorenplein en om gedeelten van het plein aan te kunnen wijzen als voetgangersgebied zijn verkeersbesluiten nodig, die aanpassingen in de verkeerssituatie in het gebied mogelijk maken. Het verkeersbesluit voor het Rodetorenplein is 20 augustus jl. gepubliceerd in de Peperbus. In het verkeersbesluit Grote Markt stond onder andere dat de Grote Markt vormgegeven moest worden als voetgangersgebied, en dat de momenteel nog binnen bepaalde tijden doorgaande route Korte Ademhalingssteeg-Grote Markt zou worden opgeheven om de binnenstad autoluw te kunnen maken. Bij de start van de herinrichting van fase 2 van de Grote Markt (feb 2006), is het verkeersbesluit in werking getreden.
Met de in gebruikname van de nieuwe poller (de verzinkbare paal voor de afsluiting van de binnenstad) op de hoek van de Melkmarkt met de Jufferenwal en de opheffing van de parkeerplaatsen, is het gebied nu vooral het domein van voetgangers en fietsers. Het is dus niet meer toegestaan om auto’s te parkeren op de Melkmarkt. Ondanks dat er nu een aantal parkeerplaatsen is verdwenen, is er aan de rand van de binnenstad nog voldoende parkeergelegenheid voor bezoekers.
Verder wordt gewerkt aan plannen voor uitbreiding van parkeeraccommodaties. De gemeente blijft in de parkeerbehoefte voorzien. Bevoorradend verkeer kan in de binnenstad terecht gedurende de zogenoemde venstertijden (dagelijks van 6.00 tot 12.00, ’s maandags tot 13.00 uur). In die uren zal de poller in de grond zijn verzonken.
Het spreekt vanzelf dat de politie zal controleren op naleving van de nieuwe regels. Dat betekent dat eigenaren van illegaal geparkeerde auto’s worden bekeurd. De poller op de Melkmarkt blijft functioneren als ‘uitrij-poller’. Auto’s die opgesloten zitten in het voetgangersgebied kunnen via deze route het pollergebied verlaten.
Bij de herinrichting van het Rodetorenplein wordt ook de openbare verlichting vernieuwd. De openbare verlichting draagt in belangrijke mate bij aan de aankleding, de sfeer en de afwerking van de openbare ruimte. In het verlichtingsplan voor de binnenstad is ruimte gelaten om de verlichting op de afzonderlijke pleinen een eigen accent te geven. Het verlichtingsplan voor het Rodetorenplein sluit aan bij het karakter en de functie van het Rodetorenplein. Tegelijkertijd wordt de verlichting van het Rodetorenplein afgestemd op de gekozen stijl van de nieuwe openbare verlichting in andere delen van de binnenstad, waaronder de Grote Markt en de Melkmarkt.
Aanpak Melkmarkt
De afgelopen twee jaar is het aanzien van de Melkmarkt veranderd. De bestrating is aangepakt, er zijn dertig elzen geplant en er is nieuw straatmeubilair en verlichting geplaatst. Met de afronding van de werkzaamheden is de Melkmarkt een autoluw en aantrekkelijk voetgangersgebied geworden met meer ruimte voor terrassen, (waren)markt en evenementen. De nieuwe terrasruimte beslaat circa 850 vierkante meter. Het gebied is nu veilig, overzichtelijk en sfeervol.
Innovatief
Bij de aanpak van de Melkmarkt is innovatief te werk gegaan. De bomen hebben een speciale ondergrondse beschermconstructie gekregen voor betere groeiomstandigheden in de drukke, versteende binnenstad. Ook is er een nieuw type verlichtingsmast geplaatst, die gemakkelijker tijdelijk te verwijderen zijn, zoals bijvoorbeeld bij evenementen.
De Bankenlocatie aan de Melkmarkt, enkele gebouwen tussen de Melkmarkt en de Voorstraat, staat op de nominatie om een nieuw complex met winkels, horeca, appartementen en een grote fietsenkelder te worden. Het ontwerp is van de hand van architect Dana Ponec Van Soeters Van Eldonk Ponec Architecten. Het gaat om een particulier initiatief, van de Zwolse ontwikkelaar DLH. De realisatie is nauw verweven met het Binnenstadsprogramma 2015 van de gemeente Zwolle en de herinrichting van de Grote Markt en de Melkmarkt. Meer informatie over de bankenlocatie is te vinden onder het kopje particuliere projecten.
Op de Grote Markt komt een kunstwerk, dat het bijzondere karakter van de plek en de verblijfsfunctie accentueert. Het werk moet een oriëntatiepunt en een rustpunt worden in de binnenstad. Het kunstwerk zal identiteit verlenen aan een stadskern uit de 14e eeuw, die een herinrichting in de 21e eeuw ondergaat. Het plein krijgt daarmee een ontmoetingsfunctie. De plek is zo gekozen dat er vanuit alle straten, die uitkomen op de Grote Markt, zicht is op het kunstwerk. Ook bij de plaatsing van de nieuwe lichtmasten is met de locatie van het kunstwerk rekening gehouden. Kijk voor meer informatie over de verlichting Grote Markt en Melkmarkt bij herinrichting gerealiseerde projecten (zie de link onderaan deze pagina).
Het kunstwerk heeft een lange voorgeschiedenis. In 2005 is een werkgroep gevormd van vertegenwoordigers van de Commissie Beeldende Kunst, de gemeente Zwolle, de bewonersvereniging van de binnenstad en de Stichting Levende Stadsgeschiedenis. De werkgroep heeft de opdracht voor het beeld geformuleerd waarna in januari 2006 meer dan 100 kunstenaars zich meldden voor de opdracht. Na een uitgebreide selectieprocedure is de Rotterdamse kunstenaar Herman Lamers uitgekozen door de werkgroep.
Eigentijdse engel
Aartsengel Michaël is de belangrijkste inspiratiebron geweest voor het schetsidee dat gepresenteerd is aan de werkgroep. Het beeldende antwoord van Lamers en De Vree is eigenlijk een klassiek beeld, maar dan in een moderne en transparante uitvoering. Het is vervaardigd van massief glas dat een groene kleur heeft. De engel is letterlijk neergedaald op aarde, stijlvol en eigentijds gekleed, maar met vleugels en tastbaar aanwezig. Het beeld wordt inclusief voetplaat 3.20 meter hoog. De engel is een lange man met vleugels, maar dan anderhalf keer groter dan een gewone man. De figuur van de aartsengel Michaël is historisch gezien al zeer lang verbonden met de stad Zwolle zoals men dat terugvindt in oude Zwolse legenden. Michaël is niet zomaar een engel! De heilige aartsengel Michaël is sinds 1100 beschermheilige van de stad Zwolle.
Het college van burgemeester en wethouders is akkoord gegaan met het definitieve ontwerp op advies van de commissie Beeldende Kunst. In het najaar van 2008 zal waarschijnlijk het nieuwe beeld op de Grote Markt verrijzen. Voor geïnteresseerden is nu al een studie van het hoofd van het beeld te bekijken in de entreehal van het Stadhuis.
Ook op de top van de kerktoren staat een klassiek bronzen beeld van de aanvliegende engel Michaël. Het beeld vertegenwoordigt in zijn historische representatie, door deze uitvoering in modern materiaal en in zijn expressie, een aantal interessante tegenstellingen. Deze hedendaagse moderne engel staat op de aarde op de Markt en torent boven de mensen uit. Maar kijkt enigszins weemoedig en passief omlaag naar de bewegingen van de mensen. Het verbindt daardoor de kerk en de moderne wereld. De ontwerpers verwachten dat het een belangrijk, modern beeldend element aan het centrum van Zwolle zal toevoegen met een mooie historische referentie.
Materiaalonderzoek
De kunstenaar heeft veel tijd gestoken in technisch onderzoek naar de materiaalkeuze voor het beeld dat zowel transparant als vandalismebestendig moet zijn. Het is gelukt hier een oplossing voor te vinden. Het kunstwerk is daarom opgebouwd uit aan elkaar verlijmde lagen van 1 cm dik glas met een kabel erdoor. Transparant, zodat op elk moment van de dag het licht er op een andere manier doorheen schijnt. Hierdoor ziet het beeld er bijzonder en steeds anders uit.
Werkgroep
De werkgroep was met uitzondering van de afgevaardigde van de Stichting Levende Stadsgeschiedenis enthousiast over het definitieve ontwerp. De Stichting Levende Stadsgeschiedenis was ondanks de waardering voor het werk van de kunstenaar van mening dat de Stichting een andere voorstelling had van de aard van een kunstwerk voor de Grote Markt.
Hieronder volgt de globale planning (onder voorbehoud!) van de realisatie:
Grote Markt
Gerealiseerd.
Melkmarkt
Gerealiseerd.
Rodetorenplein
Op dit moment wordt uitgegaan van de volgende planning:
– Van 10 november tot en met februari 2009 wordt de bestrating rondom het Hopmanhuis aangepakt;
– Van januari 2008 tot en met het voorjaar 2009 vindt de inrichting van het plein aan de waterkant plaats;
– Met de werkzaamheden aan de rijbaan wordt in het late voorjaar van 2009 gestart. Afhankelijk van de voortgang, is de rijbaan vlak voor de zomervakantie of in het vroege najaar klaar.
Door de bouw van een nieuw havenmeestergebouw en een nieuw bouwblok tussen de Melkmarkt en de Nieuwstraat, wordt een aantal gedeelten van de bestrating in een later stadium afgemaakt.
In het geldende bestemmingsplan is reeds een vergroot landhoofd opgenomen. Alleen de in het herinrichtingsplan gekozen vorm van de landtong wijkt hiervan af. Daarom wordt een partiële herziening van het bestemmingsplan gemaakt. Deze partiële herziening betreft een integrale herziening van meerdere zaken op het Rodetorenplein en omgeving, zoals:
- extra functies in het te bouwen bouwblok (Oostwand)
- het realiseren van de gewijzigde vorm van de landtong
- de mogelijkheden tot het realiseren van een winterterras
- aanpassingen aan de bestrating
- realiseren ondergronds rioolgemaal
- een nieuw havenmeestergebouw
- een nieuw gebouw naast de Belgische Keizer
In de maanden mei en juni 2007 zijn de voorbereidende werkzaamheden aan het Rodetorenplein gestart. Aannemer Van den Herik is aan de slag gegaan met damwanden voor de landtong. De landtong wordt aangelegd volgens de contouren die deze aanlegplaats voor de scheepvaart in de middeleeuwen ook had. Hiervoor worden damwanden geslagen en de kademuren aangepast. Met de aanleg van de landtong wordt ook de monding van de Grote Aa weer zichtbaar gemaakt in de binnenstad.
Het souterrain in het Hopmanshuis is ingericht voor horecadoeleinden.
Het ontwerp bestemmingsplan heeft ter inzage gelegen en is in september 2006 vastgesteld door de raad en is uiteindelijk goedgekeurd door de Provincie.
De herinrichtingsplannen voor de Grote Markt, Melkmarkt en Rodetorenplein zijn voorbereid in overleg met betrokkenen uit de detailhandel, de horeca, de markt, de politie, de brandweer en een brede vertegenwoordiging van het publiek en andere belanghebbenden. Zij konden meewegen of de plannen inderdaad voor een prettig verblijfsklimaat zouden zorgen. Deze betrokkenen hebben in een technische en een brede klankbordgroep meegepraat over het voorlopig ontwerp. Zo kon worden ingespeeld op wensen en verbeteringen van uiteenlopende belanghebbenden. Het ontwerp is over het algemeen positief ontvangen. Men sprak van een ‘Zwols ontwerp’.
