Het is 22.22 uur op 31 augustus 2019 als een ANPR-camera van de politie een alarm geeft. Een zwarte Audi RS is gespot met valse kentekenplaten. Twintig minuten later zien politieagenten de auto rijden. Ze zetten de achtervolging in.
De Audi raast op hoge snelheid over de A28 door Zwolle De bestuurder begaat daarbij meerdere verkeersovertredingen. De snelheid loopt op tot honderdtachtig kilometer per uur en dan komt er een abrupt een einde aan de dollemansrit. De Audi stopt, om elf uur die avond, nabij de afslag Nieuwleusen. De achtervolgende agenten zien nog net dat er een man in een groene jas uitstapt.
Hij rent over de snelweg en kan daarbij ternauwernood een andere auto ontwijken. De vluchtende man verdwijnt in de donkere weilanden. Ondanks de inzet van veel agenten en een politiehelikopter lukt het niet om de bestuurder te pakken te krijgen. In de achtergelaten, gestolen auto worden explosieven aangetroffen. Donderdag stond de vermeende bestuurder voor de rechter in Zwolle.
Justitie denkt zeker te weten dat de 34-jarige Christopher Z. uit Vianen de bestuurder van de auto moet zijn geweest. In de Audi werden behalve een pijpbom ook een tas met spullen en een aangebroken blikje cola gevonden. Op het blikje frisdrank, de tas, de spullen die erin zaten en de autosleutel werd dertien keer het DNA van Z. gevonden. In juni 2020 wordt hij door de politie verhoord, echter kan Christopher Z. zich dan weinig meer herinneren.
Vandaag bij de rechter is dit niet meer het geval. “Ik had toen last van geheugenverlies en depressie, maar nu ik het dossier heb gelezen weet ik het weer,” openbaart Z. “Dat was ik zeker niet want ik was die avond opgenomen in het ziekenhuis.” Hij weet ook zeker dat hij tijdens verhoor de papieren die zijn verblijf in het ziekenhuis aantoonden aan de politie heeft laten zien. “Maar ze wilden het niet aan het dossier toevoegen.”
Wat hij wel zeker weet is dat hij destijds in de Audi heeft gezeten. “Ik heb in die auto gezeten want ik verdiende destijds wat geld door huizen en auto’s te ‘sweepen’. Als de rechter vraagt wat ‘sweepen’ is legt Z. uit dat het een controle is of er afluisterapparatuur en peilbakens aanwezig zijn. Christopher Z. deed dat volgens eigen zeggen met meerdere auto’s. De rechter vraagt hem dan wat voor soort mensen zoiets willen. “Nou, dat willen heel veel mensen,” aldus Z.
Christopher Z. denkt dat hij het colablikje en zijn tas met zwarte bivakmuts, werkhandschoenen, zwarte heuptas, zwart vest en een zaklamp per ongeluk in de auto heeft laten liggen. Hij heeft het echter nooit gemist. “Maar wie gaat er nu rondrijden met een half blikje cola in de middenconsole? De politie moest het later leeggooien,” vraagt de voorzitter van de meervoudige strafkamer. Christopher Z. heeft er geen antwoord op, wel een wedervraag. “Wie gaat er nu rondrijden met explosieven?”
De auto werd begin juni 2019 gestolen in Duitsland. Kort daarna zou Z. de auto hebben onderzocht op afluisterapparatuur en peilbakens. De rechter wil weten of hij niet wist dat de auto gestolen was en wie er met de Audi bij hem kwam. “Ik weet niet hoe die heet. Ik noemde hem ‘de kilometer-man’,” zegt Christopher Z. “Ik dacht dat hij de auto’s altijd huurde in Duitsland en had dit niet achter hem gezocht,”
De oudste rechter heeft tijdens het verhoor door de voorzitter op Google gezocht. De magistraat begrijpt niet waarom Z. niet in de rechtbank kan laten zien dat hij op de bewuste avond in het ziekenhuis was opgenomen. Ook zijn advocaat is niet in het bezit van het document. Het zou verloren zijn gegaan bij een andere advocaat van zijn cliënt. “Op internet staat dat een patiëntendossier twintig jaar bewaard moet worden en je het zelfs digitaal kan opvragen,” zegt de rechter. Z. herhaalt opnieuw dat een rechercheur het bewijsstuk tijdens het politieverhoor niet aan het dossier wilde toevoegen. “Je kan in dit land maar zo wat in je schoenen geschoven krijgen,” roept Christopher Z.
Zijn advocaat schiet hem te hulp. Volgens hem staat het op een geluidsopname die destijds is gemaakt tijdens het verhoor bij de politie. Hij wil dat de rechtbank opdracht geeft dat het geluidsbestand wordt vrijgeven. “Het zijn nogal aantijgingen tegen de politie,’ meent de officier. “Dan moet je even de audio terugluisteren,” bijt Christopher Z. hem toe. “Ik was toen echt boos dat hij het niet wilde.” De officier blijft erbij, hij wil niet dat de opname wordt vrijgegeven. “Hij heeft ruim genoeg de tijd gehad om zijn ziekenhuisopname vandaag aan te tonen.” Na een korte schorsing vinden ook de rechters dat het niet nodig is.
Vervolgens komt het omvangrijke strafblad van Z. aan de orde. Hij stond al eerder voor de rechter in verband met plofkraken. Ook zit hij momenteel al tien maanden in voorlopige hechtenis. Dit vanwege het onderzoek ’26Douglasville’, de zaak rondom de martelcontainers in Wouwse Plantage. Voor zijn aandeel hangt hem een gevangenisstraf van acht jaar boven het hoofd. Zijn verblijf in het huis van bewaring is extra zwaar omdat er diverse maatregelen zijn getroffen om de veiligheid van Z. te waarborgen. Eerder werden de woning waar zijn ex-vriendin en zijn zoontje wonen beschoten, net als het huis van zijn ouders.
Ook in deze zaak dreigt een gevangenisstraf . “Zijn hele verhaal is volstrekt ongeloofwaardig,” aldus de officier van justitie. “De enige logische verklaring is dat hij de bestuurder was die avond en de tas in de auto bleef liggen omdat hij moest vluchten.” Hij verwijt Z. dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan het voorbereiden van een plofkraak en wist dat hij in een gestolen auto reed. De aanklager vindt dan ook dat een gevangenisstraf passend is. Een jaar onvoorwaardelijk luidt de eis.
De advocaat van Z. gaat echter voor vrijspraak. Hij brengt naar voren dat er iets mis gegaan kan zijn bij het veiligstellen van DNA-sporen. Het DNA van spullen uit de tas van Z. zou dan op de autosleutel terecht gekomen zijn. “Er is ook geen DNA gevonden op de pijpbom,” aldus de raadsman.
Christopher Z. heeft er weinig aan toe te voegen. Hij grijpt zijn laatste woord aan om nogmaals zijn ongenoegen te uiten over de politie. “Het zit me dwars dat die rechercheur de brief over mijn ziekenhuisopname niet wilde toevoegen. Als hij zijn werk had gedaan dan had ik hier niet gezeten.”
De uitspraak volgt over iets minder dan twee weken. Vanwege Bevrijdingsdag wordt de uitspraak op 4 mei gedaan.
