Zwolle – De meldkamers moeten stoppen met het automatisch alarmeren van de media. Dat schrijft minister van justitie Dilan Yeşilgöz aan de Tweede Kamer.

In het verleden luisterden journalisten mee via scanners waardoor ze verslag konden doen van incidenten in de omgeving. Na de invoering van het nieuwe communicatiesysteem voor de hulpdiensten was dit onmogelijk. De politiemeldkamer verstuurde daarom automatische berichten via het P2000-netwerk naar de media. Dit gebeurt onder meer bij ongevallen met letsel, overvallen en steek- of schietpartijen. Zwollenaren weten dankzij deze persalarmeringen wat er speelt in hun stad. Dagelijks kunnen zij, onder meer bij De Stentor, RTV Oost en Weblog Zwolle, zien wat er gebeurt in hun stad.

In Zwolle heeft de berichtgeving door lokale media over incidenten regelmatig gezorgd voor verbeteringen van de verkeersveiligheid. Burgers en gemeenteraadsleden krijgen een objectief beeld van gevaarlijke verkeerssituaties. Zo leidde de veelvuldige verslaggeving door de Zwolse media tot aanpassingen van de rotonde bij de Pannekoekendijk en werden er verkeerslichten geplaatst op de Katerdijk.

Ook bij schokkende incidenten in de stad, zoals de moorden bij McDonald’s of de fatale steekpartij in de Bitterstraat, is het persalarm de spin in het web. Zwollenaren die veel sirenes en helikopters boven de stad horen hoeven niet zelf op pad te gaan. Een blik op de websites van de lokale media zorgt dat iedereen weet wat er speelt in Zwolle. Afgelopen zondag verzond de meldkamer een bericht met de tekst ‘overval bedrijf Wibra Bachplein’ naar de media. De korte, bondige tekst leidde tot een snelle berichtgeving door de media over deze overval.

De inhoud van de tekstberichten is nu het heikele punt. Volgens de landsadvocaat bestaat er een kans dat er op die manier (bijzondere) persoonsgegevens worden verstuurd en dat is in strijd met privacywetgeving. Met name de ambulancesector heeft hier vragen over gesteld. Zij menen dat het alarmeren van de media in strijd is met hun medisch beroepsgeheim. Ook het vermelden van een straatnaam bij een verkeersongeval zou een brug te ver zijn.

De minister hecht aan persvrijheid, maar volgt het oordeel van de landsadvocaat. Die vindt dat de overheid geen proactieve rol heeft bij het direct waarschuwen van de media. Zonder persalarmering zou de vrije nieuwsgaring niet in het geding komen. De media zullen zelf moeten zoeken naar een manier om op tijd op de hoogte te zijn van overvallen, schietpartijen, branden en andere incidenten in de stad. Iets wat in de praktijk nagenoeg onmogelijk is.

Een gevolg is dat de lokale berichtgeving over incidenten voor het overgrote deel wegvalt. Landelijk zullen de gevolgen ook te merken zijn. De landelijke media zijn sterk afhankelijk van lokale journalisten en persfotografen om verslag te kunnen doen van grote, schokkende of opmerkelijke incidenten.

De minister is zich ervan bewust dat het besluit niet alleen grote gevolgen heeft voor lokale journalisten en fotografen. Ook de hulpdiensten worden hierdoor geraakt omdat zij meer capaciteit moeten gaan inzetten om contacten te onderhouden met de media. De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NvJ) noemt het besluit “betreurenswaardig en belemmerend voor de beroepsgroep”.

Ook schaadt het de controlerende taak van de pers, zo stelt Paul Teixeira, woordvoerder van de NvJ. “Als er geen automatische meldingen meer uitgaan, ben je overgeleverd aan de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de politievoorlichter. Die moet dan iedereen apart op de hoogte gaan brengen.”

Teixeira stelt dat dat waarschijnlijk niet zal gebeuren en dat daarmee dus geen ogen meer ter plekke zullen zijn. “Dat is ook voor het publiek geen goede zaak,” zegt hij. “We gaan graag met de minister en hulpdiensten in gesprek.”