Fascinerend vond ik het, als ik Dien van de Berg zag. Laat ik haar omstandigheden even schetsen. Dien had een kleine tabakswinkel in de voorkamer van haar woning in de Brederostraat. Ze was moeilijk ter been en bewoog zich buitenshuis voort in een rolstoel. Niet zo’n makkelijk te bedienen exemplaar als de huidige door elektromotortjes ondersteunde rolstoelen.
Haar model rolstoel kwam je zelfs in de jaren zestig, want daar hebben we het nu over, zelden tegen. Het fascinerende eraan was dat zij de rolstoel, een driewieler, voortbewoog door twee lange hendels handmatig op en neer te bewegen, waardoor het voorwiel in beweging kwam. Door de hendels naar links of rechts te bewegen kon ze sturen omdat het voorwiel dan naar links of rechts meebewoog.
’s Zondagsmorgens kwam ze met het hele geval de Oosterkerk in. Ze had een eigen plekje voor in de kerk, vlak bij de in- dan wel uitgang waar enige ruimte was vrijgemaakt zodat ze de nodige draaien kon maken, om vanuit haar stoel de predikant te kunnen zien.
Diezelfde kerk, als gemeenschap, ondersteunde haar op allerlei manieren. Bij het inrichten van haar eerste winkeltje, een latere verbouwing en modernisering in de jaren zestig, werd een door haar aangeschaft Dafje meegefinancierd.
Erop terugkijkend, zeker met de kennis van nu, bedacht ik me dat het eigenlijk wat vreemd is dat we het heel gewoon vonden dat zo iemand geholpen werd met het beginnen van een tabakszaak. Hoewel roken heel normaal was, wist iedereen eigenlijk al dat het niet gezond was.
Ik heb een jaar in Amsterdam gewoond, in de wijk Watergraafsmeer. Daar had Sjaak Swart, een stervoetballer bij Ajax, in die tijd ook een sigarenzaak en hij was niet de enige met zo’n winkel. De combinatie sport en tabak kwam vaak voor.
Zo kwam ik in de voorbereiding op dit verhaaltje een reclame tegen met een foto van Johan Cruijff die ons meedeelt: “Rook verstandig, rook Roxy Dual”. Zo was er een bekend sigarettenmerk, met een, volgens mij, al misleidende naam, dat ons probeerde aan te praten: “Blijf kalm, rook Dr. Dushkind”.
Dien uit de Brederostraat rookte, bij mijn weten, zelf niet. Of dat haar welzijn heeft verbeterd, blijft tot op heden de vraag. In de kerkelijke vergaderingen waar haar situatie werd besproken, werd toen nog menige nicotinerijke versnapering opgestoken. Ook dat heeft de besluitvorming vast niet altijd goedgedaan.
