Mensen met het downsyndroom die gewoon bij de politie werken. Autistische kinderen die nooit gepraat hebben, maar na vier weken woorden kunnen spreken. Geen miraculeuze wonderen, maar gewoon realiteit. In de onderwijsmethode Feuerstein wordt uitgegaan van het feit dat elk individu leermogelijkheden heeft. Met deze methode hoeft niemand het onderwijs zonder diploma te verlaten. Directeur Herman Voogd van International School Eerde bezocht het Feuerstein Instituut in Jeruzalem en kwam nog enthousiaster terug dan hij voordien al was.
De onderwijsmethode van professor Reuven Feuerstein biedt een goede oplossing voor leerlingen met een leerachterstand of een leerbarrière. Feuerstein richt zich op de ontplooiingsmogelijkheden van elk individu. Daarbij gaat het om aan te sluiten bij wat ze wél kunnen, het stopt niet bij wat ze niet kunnen. Zo worden capaciteiten bijvoorbeeld niet getoetst in een IQ-test die slechts een momentopname illustreert, maar aan de hand van een dynamische test. De mogelijkheden van de leerling worden onderzocht, waarbij er vanuit wordt gegaan dat zelfontplooiing alleen mogelijk is in relatie met anderen. De Feuerstein methode wordt op het Instituut voor Studiebegeleiding Joan Cele in Zwolle volop toegepast.
MediatieVolgens Feuerstein blijven schoolprestaties achter omdat leerlingen niet genoeg beschikken over die denkvaardigheden die noodzakelijk zijn voor het efficiënt verwerven van kennis. De Feuerstein methode is gebaseerd op het idee dat leervaardigheden gestimuleerd kunnen worden door de tussenkomst van een opvoeder, een ouder of leerkracht: de mediator. In samenwerking met de mediator leert de leerling effectiever en zelfstandiger denken. De mediator begeleidt de leerling in zijn leerproces en houdt daar overzicht over. Binnen het onderwijs biedt de gemedieerde leerervaring krachtige steun voor elk type docent en op elk onderwijsniveau door de gestructureerde benadering van alle leergebieden. Leerkrachten die er al mee werken ontdekken dat mediatie veel meer leerrendement oplevert. Er is ook minder verspilling van competentie, doordat kinderen niet afgerekend worden op leerbarrières zoals dyslexie of AD(H)D. Ook gedragsregulering en beheersing van impulsiviteit zijn onderdeel van de Feuerstein methode.
Effectieve methode
Directeur Herman Voogd van International School Eerde is enthousiast over de onderwijsmethode. Onlangs bezocht hij het Icelp Instituut (The International Center for the Enhancement of Learning Potential) van Feuerstein in Jeruzalem. ‘Daar werken 150 mensen, waarvan er 40 continu bezig zijn met ontwikkeling en research’, vertelt Voogd. ‘Er is een internaat waar mensen met het syndroom van Down wonen, die overdag een gewone baan hebben. Maar ook autistische kinderen, leerlingen met dyslexie of kinderen met een gedragsprobleem leren er volop.’ Voogd vindt dat ook in Nederland meer aandacht moet worden besteed aan wat een kind wél kan, in plaats van wat het niet kan. ‘Op Joan Cele zit een jongetje van vijf met de prognose ‘niet leerbaar’. Zelfs een ZML-school zat er niet in. Na vier weken Feuersteinbegeleiding is zijn relationeel gedrag duidelijk beter en schrijft hij zijn eigen naam! Als je hoop hebt voor een kind, verandert je benadering en ga je anders werken.’
Nederland is toe aan Feuerstein
Feuerstein ontwikkelde zijn methode vlak na de tweede wereldoorlog, voor onderzoek en behandeling van jongeren die naar Israël kwamen. De methode heeft veel bekendheid gekregen door de positieve benadering van mensen met een ontwikkelingsachterstand. Die achterstand kan aangeboren zijn, maar kan ook ontstaan zijn door migratie, ziekte, een ongeluk of het opgroeien in een zwak sociaal milieu. Het Nederlandse onderwijs is nog niet goed ingespeeld op deze kwetsbare groep. Dat blijkt onder andere uit het onlangs gepresenteerde onderzoek ‘Groeistuipen in het speciaal onderwijs’. Hierin wordt geconstateerd dat 95% van de leerlingen van het speciaal onderwijs zonder diploma van school gaat. Conclusie: er wordt slechts opvang geboden in plaats van onderwijs. (Zie ‘Groeistuipen in het speciaal onderwijs’: http://www.wecraad.nl/docs/ad277a89-7b45-af7f-1df1-2e8c77b30fb7.pdf)
Feuerstein biedt ook houvast bij het ‘Nieuwe Leren’
Feuerstein is niet alleen uitermate geschikt voor speciaal onderwijs, maar kan ook houvast bieden bij het onderwijs in het algemeen. Onder het mom van ‘zelfsturende ontplooiing’ kunnen kinderen het risico lopen in hun ontwikkeling teveel aan zichzelf of passieve derden overgelaten te worden. Hierdoor kan het gevaar ontstaan dat het onderwijs gefaseerd en met hiaten plaatsvindt, zonder overzicht en zonder garantie voor overdracht van vaardigheden, normen en waarden. De gemedieerde leerervaring biedt ook hier uitkomst.
Training leerkrachten, therapeuten, ouders en schoolbesturen
De methode van Feuerstein wordt mondiaal steeds meer erkend, zoals bijvoorbeeld in USA, Zuid-Afrika, Italië, Denemarken, Engeland, Scandinavische landen, Brazilië en Israel. De gemedieerde leerervaring verdient een breder draagvlak en een uitbreiding van het aanbod in Nederland. Voor meer informatie en trainingsmogelijkheden kan men contact opnemen met Herman Voogd (telefoon 0529-451452) directeur van International School Eerde en het Joan Cele Instituut in Zwolle.Trainingsmogelijkheden bij ROC Landstede zijn in ontwikkeling.
