Zwolle – Zwolle staat dit najaar in het licht van de Moderne Devotie. Museum de Fundatie, Historisch Centrum Overijssel en het Stedelijk Museum Zwolle presenteren drie tentoonstellingen over deze middeleeuwse religieuze hervormingsbeweging, die streefde naar zuiverheid in de Kerk, innerlijke vroomheid en een sobere levenswijze.
Henk Heideveld, Thomas a Kempis, 2011, fotomontage.
De Moderne Devotie werd eind 14e eeuw geïnitieerd door Geert Grote (1340-1384) uit Deventer en in de 15e eeuw door Thomas a Kempis (1380-1471) in Zwolle verdiept. Daarmee is de IJsselstreek onbetwist de bakermat van de wereldwijd bekende en nog altijd actuele Moderne Devotie. Prachtig versierde Sarijs-handschriften, werk van onder anderen Albrecht Dürer en Quinten Massys en hedendaagse kunst van Gijs Frieling, Marc Mulders, Henk Heideveld en anderen brengen de beweging vanaf 15 oktober uitvoerig in beeld.
Pinksteren, voorstelling uit een Sarijs-handschrift, ca. 1475-1500, Historisch Centrum Overijssel.
Thomas a Kempis op de Agnietenberg, anoniem, olieverf op doek, 1674, collectie Stedelijk Museum Zwolle. Foto Bernard Ensink.
‘Van Albrecht Dürer en Thomas a Kempis’ Kunst en handschriften uit de tijd van de Moderne Devotie Museum de Fundatie / Historisch Centrum Overijssel, 15-10-2011 t/m 08-01-2012
Rond 1500 werd met het werk van kunstenaars als Abrecht Dürer en Quinten Massys de middeleeuwen op grootse wijze afgesloten, terwijl de renaissance zich al aandiende. De 15e en het begin van de 16e eeuw was ook de tijd waarin de Moderne Devotie haar hoogtepunt beleefde en Thomas a Kempis zijn Navolging van Christus schreef, na de Bijbel het meest gelezen boek in het christendom. De Moderne Devotie inspireerde de kunstenaars van de Sarijs-handschriften. Deze prachtig versierde handschriften werden in het Fraterhuis in Zwolle gemaakt en met name de verluchtingen van de ‘Zwolse meesters’ behoren tot de top van de laat-middeleeuwse boekverluchtingen in Nederland. De kwaliteit (en populariteit) van dit soort bijzondere stukken kwam in 2005 nog nadrukkelijk naar voren in de tentoonstelling rond de ‘Gebroeders van Limburg’. De Zwolse Sarijs-handschriften, die zelden voor een groot publiek worden getoond, vormen dan ook een van de absolute hoogtepunten van de tentoonstelling die
Museum de Fundatie en het Historisch Centrum Overijssel presenteren.
Naast Dürer, Massys en de Sarijs-handschriften wordt in het Paleis a/d Blijmarkt werk getoond van ondermeer Arnt van Zwolle, de Meester van Hoogstraten en kunstenaars uit de omgeving van Dieric Bouts en Jan Gossaert. ‘Van Albrecht Dürer en Thomas a Kempis’ is opgebouwd rond de thema’s uit het lijden van Christus, die zowel in de Moderne Devotie als in de beeldende kunst van die tijd centraal stonden. Tegelijkertijd is in het Paleis a/d Blijmarkt de, door kunstcriticus Hans den Hartog Jager samengestelde tentoonstelling, Meer licht te zien met werk van ondermeer Bas Jan Ader (NL), Olafur Eliasson (DK/IS), Miroslaw Balka (PL), Guido van der Werve (NL) en Wolfgang Tillmans (DE).‘Aan God gehecht. Het verhaal van de Moderne Devotie’ 15-10-2011 t/m 08-01-2012
‘Door geloof gedreven. Hedendaagse kunstenaars met werk over hun geloof’
Stedelijk Museum Zwolle, 15-10-2011 t/m 11-03-2012
Het Stedelijk Museum Zwolle aan de Melkmarkt organiseert een tentoonstelling die als het ware een tweeluik is. Het ene deel vertelt het verhaal van de Moderne Devotie. Het laat met behulp van prachtige handschriften, schilderijen en beelden zien hoe de beweging is ontstaan en verspreid werd en wat de betekenis van de IJsselstreek voor de beweging is geweest. De grondlegger van de beweging, Geert Grote, krijgt ruime aandacht. Zelfs zijn schedel zal worden getoond! Thomas a Kempis, de verdieper van de beweging, en zijn belangrijke boek De navolging van Christus, vormen het middelpunt van de tentoonstelling. In het andere deel van het tweeluik wordt de vraag gesteld in hoeverre het geloof doorwerkt in de hedendaagse beeldende kunst. Vanuit de geschiedenis wordt de sprong gemaakt naar de eigen tijd en cultuur. Door het tonen van kunstwerken van de vooraanstaande hedendaagse kunstenaars Rinke Nijburg, Sela, Gijs Frieling en Marc Mulders wordt duidelijk gemaakt dat geloof niet iets uit een ver verleden is, maar integendeel juist uitermate actueel kan zijn en nog steeds de mensheid inspireert. Voor de genoemde kunstenaars zijn religie, leven en kunst onlosmakelijk met elkaar verbonden.‘Een expositie over God’ – door beeldend kunstenaar Henk Heideveld
Historisch Centrum Overijssel, 04-11-2011 t/m 27-01-2012
Historisch Centrum Overijssel (HCO) presenteert van 4 november 2011 t/m 27 januari 2012 ‘Een expositie over God’. Hierin laat beeldend kunstenaar Henk Heideveld kunstwerken zien in relatie tot de Moderne Devotie. Wat volgens Heideveld uit zijn expositie duidelijk wordt is dat het christendom altijd de neiging heeft om zich veel met Jezus bezig te houden in plaats van met God. ‘Mijn kunstwerken corrigeren deze christelijke bijziendheid’, aldus de kunstenaar.Naast zijn spirituele en indringende kunstwerken heeft Heideveld, speciaal voor deze expositie, een boekje geschreven. Daarin wil hij de lezer de kans bieden dicht bij zijn beleving van God en zijn kunstwerken te komen. Zo schrijft hij ‘Als iemand me vraagt: “Bestaat God volgens jou?”, antwoord ik soms: “Nee, want ik weet absoluut niet wat het bestaan inhoudt.” Verder heeft Heideveld de interviews uitgeschreven die hij onlangs(!) hield met Thomas a Kempis en Geert Grote.
Combiticket, publicatie, educatief programma en overige activiteiten
De tentoonstellingen zullen met een combiticket te bezoeken zijn. Bij Waanders Uitgevers verschijnt ter gelegenheid van de tentoonstelling het boek Moderne Devotie. Terug naar de bron met Geert Grote (1340-1384) en Thomas a Kempis (1380-1471). Verder gaan de tentoonstellingen vergezeld van een uitgebreid educatief programma en zijn er komend najaar in Zwolle diverse activiteiten rond de Moderne Devotie. Aanvullende informatie is te vinden op de websites van de instellingen.
Museum de Fundatie-Paleis a/d Blijmarkt
‘Van Albrecht Dürer en Thomas a Kempis. Kunst en handschriften uit de tijd van de Moderne Devotie’
15 oktober 2011 t/m 8 januari 2012. Geopend van dinsdag t/m zondag, 11-17 uurBlijmarkt 20, Zwolle. Informatie: 0572-388188 / www.museumdefundatie.nl
Stedelijk Museum Zwolle‘Aan God gehecht. Het verhaal van de Moderne Devotie’ 15 oktober 2011 t/m 8 januari 2012. Geopend van dinsdag t/m zondag, 11-17 uur
‘Door geloof gedreven. Hedendaagse kunstenaars met werk over hun geloof’
15 oktober 2011 t/m 11 maart 2012. Geopend van dinsdag t/m zondag, 11-17 uurMelkmarkt 41, Zwolle. Informatie: 038-4214650 / www.stedelijkmuseumzwolle.nl
Historisch Centrum Overijssel
‘Over God’ – een expositie door postmodern devoot Henk Heideveld 4 november 2011 t/m 27 januari 2012. Geopend dinsdag t/m vrijdag, 9-17 uur (do – 21 uur) Van Wevelinkhovenstraat, Zwolle. Informatie: 038-4266300 / www.historischcentrumoverijssel.nl
