Zwolle – In Overijssel vindt de komende weken een unieke wedstrijd plaats: Geef je woonplaats een eigen volksverhaal! Iedereen kan meedoen door een spannend verhaal te schrijven, waarin de lokale identiteit van een Overijsselse plaats naar voren komt. Vervolgens moet er een product bedacht worden om het verhaal een gezicht te geven, bijvoorbeeld een griezelroute, spel, drankje of… iets anders! Deelnemers maken kans op de hoofdprijs van € 20.000 of de publieksprijs van € 5.000 om het plan uit te voeren.
In een tijd van globalisering, waarin we dreigen allemaal op elkaar te gaan lijken, hebben we behoefte aan een eigen gezicht. Dit geldt voor individuen, maar ook voor plaatsen. In Overijssel zijn veel dorpen samengevoegd tot één gemeente. Toch willen alle plaatsen hun eigen identiteit behouden. Daarom gingen wij op zoek naar een middel om elke plaats in Overijssel een eigen gezicht te geven. Wij kozen een verhalenwedstrijd, want Overijssel heeft een schat aan volksverhalen. De meeste verhalen zijn in de vergetelheid geraakt, maar de interesse voor volksverhalen leeft nog steeds. Niet voor niets zijn er zoveel verhalenvertellers in Overijssel. Iedereen is uitgenodigd om een duik te nemen in de lokale historie, op zoek te gaan naar helden en naar mysteries, naar opmerkelijke personen en opvallende plekken. Alles mag, als het verhaal maar nauw verbonden is met de plaatselijke identiteit, met het karakter van haar inwoners. Aan historische verenigingen, archieven, kunst- en erfgoedinstellingen en bibliotheken wordt gevraagd hun medewerking te verlenen. Zo kunnen bibliotheken een aparte plank met boeken over de plaatselijke geschiedenis en verhalen inrichten.
Kranten kunnen bijvoorbeeld bestaande Overijsselse volksverhalen publiceren om mensen te enthousiasmeren en inspireren. Iedereen kan meedoen met de wedstrijd, alleen of in groepsverband. Dat kan bijvoorbeeld een voetbalteam, een schoolklas, een bibliotheek, of een buurt- of winkeliersvereniging zijn. Tot en met 20 mei 2012 kunnen de verhalen en plannen ingediend worden via de website www.jijenoverijssel.nl.
Op deze website en op www.jaarvanhetimmaterieelerfgoed.nl staan verdere instructies en tips. Op www.jijenoverijssel.nl zijn alle inzendingen te zien.
Tussen 20 en 30 mei kan iedereen hier stemmen op zijn favoriete verhaal en product. De inzending met de meeste stemmen wint de publieksprijs van € 5.000. Een onafhankelijke jury bepaalt wie de hoofdprijs van € 20.000 wint. Aan het begin van de Week van de Amateurkunst, op 1 juni, worden de winnaars bekendgemaakt en worden de publieksprijs en de hoofdprijs feestelijk uitgereikt. Van de mooiste verhalen wordt een boek uitgegeven, met unieke verhalen van Overijssel.
Het project Geef je gemeente een eigen volksverhaal! wordt in het kader van het Jaar van het Immaterieel Erfgoed uitgevoerd door het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE) met steun van de provincie Overijssel.
Je woonplaats een verhaal geven?
Daar hoef je niets anders voor te doen dan de locale geschiedenis eens serieus te nemen. Ik geef al vele jaren trainingen verhalend rondleider/klantvriendelijkheid aan medewerkers van streekmusea en schrik soms hoe weinig zelfs gidsen weten van eigen verhalen. Om maar te zwijgen van allerlei toeristische marketing die soms gewoon verwisselbaar is met andere regio’s. Maar het eigene volksverhaal, wie maalt daar nog om? Voorbeelden: in Gramsbergen Slag bij Ane (van nationale betekenis!), In Zwolle Frits de Zwerver (er is wel een Frits de Zwerverprijs maar wie kent het zeer indrukwekkende en boeiende verhaal?) In Ommen van Kamp Erica en Krisnamurthi (er gingen internationale treinen naar Ommen) en – met schaamte- hoe gewerkt is aan de Ommenschans). Of in Friesland: wie kent de Friese Mythologie? (waar volgens de verhalen de Griekse mythologie een onderdeel van uitmaakt). Of de pioniersverhalen in de Noordoostpolder? Ook boeie3nd en hiustorisch: de verhalen van de Hannekemeiers (rondtrekkende handelslieden in het grens gebied, zoals Vroom und Dreesmann, C und A Brenninckmeier en dergelijke buitenlandse arbeiders..) Of de verhalen van hoe Doopgezinden werden gedoogd (In Giethoorn bij voorbeeld). De verhalen van de Bataafse strijd tegen de Romeinen (en hoe ‘we’ in opstand kwamen tegen het ‘vrijwillige’ Europese bondgenootschap, lijkt me een actuele geschiedenisles..)
Of de stichting van Amsterdam (nee, niet het officiële verhaal, maar het verhaal van Het Koggeschip, dat veel ouder is en o.a. te zien is op de windwijzer op het Paleis en Lloyd Hotel en oude logo Stadsdrukkerij . Het wordt tijd eigen lokale geschiedenis serieus te nemen. Dat geeft mensen identiteit. Goede verbinding met je afkomst geeft respect ook naar anderen. Maar ik vrees dat op een dag Blut und Boden weer opkomt met het provincialisme van wij-zijn-beter-dan-anderen. Wat moet je als je de ander je wijst op gebrek aan zelfvertrouwen en die dus als bedreiging gaat zien? Graag op een goede manier de échte manier.
Gewoon verhalen verder vertellen die er zijn in plaats van mooie marketingpraatjes!