Zwolle – Wie kent ze niet: de Glazen Engel op de markt van Zwolle, de Zwevende Kei vlakbij het station van Dalfsen of de stalen scheepsmast van waaraf je bij Vechtbrug in Gramsbergen Duitsland kunt zien liggen. Alle drie zijn ze onderdeel van Kunstwegen, een aaneengesloten route van meer dan tachtig kunstwerken langs de Duitse en Nederlandse Vecht. Kunstwegen is de langste ‘laan’ van hedendaagse beeldende kunst in West-Europa. En misschien ook wel het meest onbekende. Op de Vechtdaldag van 27 september wil Geert de Groot van de stichting Kunstwegen beginnen met daar een eind aan te maken. “Het is lastig om reclame te maken voor iets dat verstopt is in het landschap.”
Stiekeme kunst
“Als het gaat over hedendaagse kunst denken mensen vaak aan statige museums of ingewikkelde schilderijen,” zegt De Groot. “Wij doen het anders. Onze kunstwerken worden een onderdeel van de omgeving waarin mensen leven. Het is bijna stiekem. We voegen iets toe, maken een plek mooier en completer. Zodra je het weghaalt zou dat meteen opvallen. Dan mist er iets. Maar dat betekent ook dat als wij als stichting ons werk goed doen, we bijna onzichtbaar zijn.”
Daarom trekt Kunstwegen er op de Vechtdaldag op uit. Bezoekers stappen samen met De Groot en landschapskunstenaar Paul de Kort op de fiets en zoeken kunstwerken op langs een deel van de route. Met tekst en uitleg natuurlijk. “Dat hebben we in het verleden te weinig gedaan. We mogen best wat meer reclame maken voor al het moois dat we in huis hebben.”
Vuurwerkshow
De Groot noemt als voorbeeld de vijf fiberglas vliegers die in het stadsbos van Gramsbergen hangen. “Dat is een werk van Cai Guo-Qiang. Die man maakte ook de vuurwerkshow op de Olympische Spelen in China. Miljarden mensen hebben dat gezien, en hier langs de Vecht hebben wij een werk van hem! Daar mogen we best trots op zijn.”
Meer dan tachtig kunstwerken staan er inmiddels verspreid door het Vechtdal. 35 in Nederland, en ongeveer 45 aan de Duitse kant van de grens. “De hele route is ongeveer 180 kilometer lang,” vertelt De Groot, “van Ohne, waar de Vecht Niedersachsen binnenstroomt, langs de rivier helemaal tot aan Zwolle. Of ik de route helemaal gezien heb? Ja, inmiddels wel, maar niet in één keer!”
Onderhoudsperikelen
Niet alleen het promoten maar ook het onderhoud van ‘buitenkunst’ is lastig. Zoals in Gramsbergen, bij de stalen pyloon ‘Hello Sailor!’ van Jeroen Doorenweerd. Zodra iemand de mast opklimt moet er een opname worden afgespeeld waarin Gramsbergers vertellen over hoe de Vecht er hier vroeger uitzag. Maar de sensor is stuk, en de mast blijft stil. “Het beeld is geplaatst in 2011,” vertelt Geert de Groot. “Wat er toen inzat is nu alweer oude techniek. Dat moet eigenlijk vervangen worden.”
Het is niet het enige beeld wat onderhoud nodig heeft. “In de wachtruimte van station Hardenberg staan twee L-vormige zitbanken met een felle neonlichtbak, dat is ook één van onze sculpturen. Als iets stuk gaat krijgen we wel eens reacties. ‘Hee, hij doet het niet meer.’ Dan merken mensen direct dat iets in hun omgeving dat ze misschien eerst niet eens bewust zagen opeens niet meer zo mooi is als daarvoor. Maar wij zijn een organisatie van vrijwilligers, en we moeten tientallen beelden onderhouden. Dat is een flinke uitdaging. En het kost natuurlijk geld.”
De afgelopen jaren was Kunstwegen afhankelijk van gemeentelijke bijdrages om onderhoud te plegen. Maar door bezuinigingen schrapten steeds meer gemeentes die subsidie. “Toen hebben we het wel even moeilijk gehad.” Inmiddels heeft de provincie besloten om de komende jaren de stichting te ondersteunen. De Groot: “Dat was een initiatief van de PvdA, waar we natuurlijk erg blij mee waren. Nu kunnen we plannen maken voor de toekomst. In 2020 hebben we een jubileum, dan bestaan we 20 jaar. Dan pakken we écht uit!”
