Het ging vorig jaar september niet goed met de 29-jarige Dave B. uit Zwolle. De man is schizofreen en wordt psychotisch als hij zijn medicatie niet gebruikt. Dave krijgt van bovenaf signalen door over Bijbelse wetten en dat maakt hem soms een gevaar voor zichzelf en anderen.

Dinsdag moest hij zich in de Zwolse rechtbank verantwoorden voor een reeks incidenten. “Ik denk dat God de rechter is en u niet,” liet Dave de rechtbank weten. Het Openbaar Ministerie en de advocaat van B. stonden in de rechtszaal niet lijnrecht tegenover elkaar, beide vinden dat er goede hulp voor de Zwollenaar moet komen.

Knappe vrouw

Op 18 november 2020 gaat het mis bij Dimence in Zwolle als B. door een psychiatrisch verpleegkundige wordt teruggebracht naar zijn extra beveiligde kamer. De verpleger vraagt hem om zijn schoenen uit te doen en dan wordt Dave boos. Hij verzet zich en drukt de verpleger klem tegen een muur. De verpleegkundige raakt gewond aan zijn schouder. De man heeft nog steeds fysiotherapie nodig en moet mogelijk nog worden geopereerd aan zijn schouder.

Bijna twee jaar later, op 13 september, komt B. een vriendin tegen in de Zwolse binnenstad. Zij gaat een kopje koffie drinken met hem bij Subway. Als ze haar koffie op heeft, vertrekt ze weer. Dave staat op en gooit dan zijn koffie over een medewerkster van de broodjeszaak. “Ik wist niet hoe ik met vrouwen moest omgaan,” zegt B. tegen de rechter. “Het was een knappe vrouw.” De medewerkers van Subway waarschuwen de politie en die geven Dave een gebiedsverbod voor 24 uur. B. blijft echter in de omgeving hangen en komt dan in gevecht met agenten. “Dat was wel een aparte ervaring,” vertrouwt B. de rechters toe. Hij noemt zijn confrontatie met de sterke arm slechts een stoeipartij.

Verbrijzelde voorruit

Zes dagen later wandelt Dave over de Westerlaan. Hij ziet bij de Parkschool kinderen buiten spelen. “Ik ben jaloers op hoe gelukkig kinderen zijn,” zegt Dave. “Ik wilde me ook als kind gedragen, maar dan op een agressieve manier.” Dave pakt een stoeptegel en tilt deze boven zijn hoofd. Met kracht gooit hij de steen op een geparkeerde auto. Omstanders zien het gevaar en weten de eigenaar van de auto, die zijn kind aan de hand heeft, tegen te houden. Dave pakt opnieuw een tegel en gooit deze stuk. Een brokstuk gooit hij naar een passerende auto. De steen treft echter geen doel.

Wanneer iets later een automobiliste aan komt rijden, staat Dave weer klaar om te gooien. Een stuk steen verbrijzelt de voorruit. De vrouw zit onder het glas, maar weet haar auto onder controle te houden. “Ik dacht die vrouw is te verleidelijk en dat gunde ik haar niet,” is de uitleg van B. “Het is afgunst of zo.” Een toegesnelde politiewagen was het volgende doelwit van Dave. Ook deze werd geraakt met een door B. gegooide steen.

Verplichte zorg

Een psychiater verklaart in de rechtbank dat Dave lijdt aan schizofrenie. Als hij zijn medicatie niet slikt en alcohol of wiet gebruikt kan hij in een psychose raken. Ze geeft aan dat zijn behandelaars het gevaar wel onderkennen. Dave kan gevaarlijk zijn voor zichzelf en anderen, waarbij het zelfs om levensgevaar zou kunnen gaan. Zij adviseert dan ook dat Dave verplichte zorg moet krijgen, eventueel tegen zijn wil in. Ze onderstreept het belang om B. te kunnen dwingen om zijn medicijnen te nemen.

In het verleden bleek het moeilijk om Dave te behandelen in klinieken. Zonder medicatie was hij een te groot risico voor het behandelend personeel. “Ik denk dat als we doorgaan op de oude manier met medicatie, we snel weer hier zitten,” zegt de psychiater. “In het verleden is van alles geprobeerd, zowel vrijwillig als gedwongen. Er is een hoog beveiligingsniveau nodig om hem veilig te kunnen behandelen.” De rechtbank wil van Dave horen wat hij ervan vindt. “Als die medicatie tegen mijn wil is dan komen er wel avonturen,” is zijn reactie.

Ook de reclassering adviseert de rechtbank om een voorwaardelijke gevangenisstraf op te leggen in combinatie met opname in een kliniek. De voorzitter van de rechtbank vraagt dan aan B. of hij de rechtbank nog iets wil zeggen. “Wees niet te streng voor jezelf, drink een biertje en ga lekker feesten,” is zijn advies aan de rechters.

Gedwongen medicatie

Dave zit sinds 20 september vast op een psychiatrische afdeling in het huis van bewaring. Ondertussen gaat het beter met hem, ook omdat hij daar hulp en medicijnen krijgt. Een snelle rekensom leert dat hij inmiddels 216 dagen in hechtenis zit. Omdat hij vast blijft zitten tot de uitspraak over veertien dagen eist het OM een gevangenisstraf van 240 dagen. Daarbij komt een opname in een kliniek voor maximaal een jaar. Dit met een zorgmachtiging waardoor de behandelaars hem zo nodig gedwongen medicatie mogen toedienen. Het OM vindt de celstraf gepast omdat het om serieuze feiten gaat. Het met stenen gooien had volgens de officier heel anders kunnen aflopen. Het OM beschouwt Dave als deels ontoerekeningsvatbaar.

Advocaat Dick Pieter Poppe verschilt van mening over de toerekeningsvatbaarheid. “Wat mij betreft, is hij ontoerekeningsvatbaar,” aldus de raadsman. Verder kan de advocaat zich wel vinden in het voorstel van het OM. “Meneer de straat op sturen heeft ook niet veel zin,” zegt Poppe. “Hij moet hulp hebben.” Dave krijgt dan het laatste woord van de rechter. Hij zwijgt, maar steekt wel zijn beide duimen omhoog.

De rechtbank doet uitspraak over veertien dagen.