Zwolle – Marino Marini geldt als een van de invloedrijkste beeldhouwers van de 20ste eeuw. Dat hij ook schilder en tekenaar was, weten maar weinigen. Met de tentoonstelling ‘Marino Marini – schilder, tekenaar, beeldhouwer’ wordt dit najaar in Museum de Fundatie in Zwolle het grote belang van de schilderijen en tekeningen in Marini’s oeuvre duidelijk gemaakt.
Marino Marini, Il grido, 1967, tempera op papier op doek, 53×86 cm, collectie Fondazione Marino Marini, Pistoia
Niet alleen in relatie tot zijn baanbrekende beeldhouwkunst, die zonder experimenten met kleur en lijn ondenkbaar is, maar vooral als zelfstandig en volwaardig onderdeel van zijn artistieke visie. De expositie van 30 sculpturen en 120 schilderijen en tekeningen is een samenwerking met de Fondazione Marino Marini in Pistoia en het Museo Marino Marini in Florence. Samen met kunstenaars als Jacques Lipchitz en Henry Moore behoort Marino Marini (1901-1980) tot de absolute top van de moderne naoorlogse beeldhouwkunst. In de jaren na 1945, toen abstractie steeds meer de boventoon ging voeren in de kunst, blies hij de figuratie nieuw leven in.
Marino Marini, Giocoliere e cavallo, 1960, tempera op doek, 80×65 cm, collectie Fondazione Marino Marini, Pistoia
Marino Marini, Cavaliere, 1948, brons, h. 60 cm, collectie Fondazione Marino Marini, Pistoia
Diep geworteld in de rijke Italiaanse beeldhouwtraditie, van de Etrusken tot Canova, vond Marini een volstrekt eigen manier om uitdrukking te geven aan de groeiende maatschappelijke en politieke onrust in het Europa van de Koude Oorlog. Hij deed dit aan de hand van buitengewoon expressieve, soms ronduit dramatische beelden van paarden en ruiters, die met het verstrijken van de tijd alsmaar verder gedeformeerd raakten. Dit indringende werk, waarin het paard van trouwe metgezel verandert in een oncontroleerbare oerkracht, kan gezien worden als een oproep tot beschaving, die anno 2013 nauwelijks aan actualiteit heeft ingeboet. Daar tegenover zette hij het vrouwelijk naakt, dat als symbool van schoonheid en vruchtbaarheid de mensen – toen en nu – ondanks alles troost en hoop blijft bieden.
Marini’s beeldhouwwerk werd door de jaren heen in Nederland volop getoond en was hier van grote invloed op de ontwikkeling van de moderne beeldhouwkunst. Hoewel zijn schilderijen in 1964 al eens te zien waren op een tentoonstelling in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam bleef Marini’s invloed op het tweedimensionale vlak daarentegen zeer beperkt. Toch kan het belang van dit tweedimensionale werk nauwelijks worden overschat. “Er bestaat een innige relatie tussen mijn schilder- en beeldhouwwerk”, zei Marino Marini in een interview. “Ik zou nooit aan een sculptuur beginnen zonder eerst een idee van kleur te krijgen. […] Mijn geest is er door bevangen tot ik de kleur op papier ga zetten en me voorstel dat deze kleur een tekening wordt. En dan, ineens, begint de tekening vorm aan te nemen, dé vorm, en deze vorm wordt de ware vorm.” Hoe essentieel kleuren en lijnen zijn voor de beeldhouwkunst van Marini blijkt ook uit de beelden zelf, die soms beschilderd werden en waarvan het oppervlak meestal bekrast is, zoals arceringen op een tekening. Omgekeerd zijn de tekeningen en schilderijen met hun nadruk op volume en plasticiteit sterk verbonden met het sculpturale werk. Zo smeedde hij de verschillende kunstdisciplines tot een onlosmakelijke eenheid.
De tentoonstelling in Museum de Fundatie bewijst dat de eenzijdige aandacht voor Marini’s beeldhouwkunst onterecht was. Net als met zijn beelden creëerde Marino Marini met zijn schilderijen en tekeningen een overtuigende synthese tussen zowel abstractie en figuratie als tussen modernisme en classicisme. In die zin is zijn werk misschien alleen maar te vergelijken met dat van Picasso, die andere gigant uit 20ste-eeuwse kunstgeschiedenis. Tegelijkertijd mag dit werk als lichtend voorbeeld dienen voor de postmodernistische kunstenaars van vandaag, voor wie de genoemde tegenstellingen (of vermeende tegenstellingen) evenmin een rol van betekenis spelen en die net zo gemakkelijk van de ene discipline naar de andere overspringen.
Marini’s schilderijen en tekeningen worden voornamelijk bewaard door de Fondazione Marino Marini in Pistoia en het Museo Marino Marini in Florence. Beide organisaties stellen met een omvangrijk bruikleen Museum de Fundatie in de gelegenheid om Marini behalve als beeldhouwer ook als schilder en tekenaar te presenteren. Het initiatief sluit aan bij de toenemende aandacht voor de moderne beeldhouwkunst in het museumbeleid, waarvan met name de recent vernieuwde en uitgebreide beeldentuin bij Kasteel het Nijenhuis in Heino/Wijhe getuigt. Bovendien wordt met de tentoonstelling Marini’s portret van de componist Igor Stravinsky, een van de vele topstukken in de museumcollectie, in breder perspectief gezet. ‘Marino Marini – schilder, tekenaar, beeldhouwer’ werd mede mogelijk gemaakt met steun van de Turing Foundation. Ter gelegenheid van deze tentoonstelling verschijnt bij Uitgeverij De Kunst een rijk geïllustreerd boek.
Museum de Fundatie beheert een omvangrijke collectie beeldende kunst, die zijn oorsprong vindt in de verzameling van de oud-directeur van Museum Boymans te Rotterdam, Dirk Hannema, en die later belangrijke aanvullingen kende met ondermeer de kunstcollectie van de Provincie Overijssel. Museum de Fundatie heeft twee schitterende locaties: Kasteel het Nijenhuis bij Heino en het Paleis a/d Blijmarkt in Zwolle.
Museum de Fundatie wordt ondersteund door de Provincie Overijssel, Gemeente Zwolle en de BankGiro Loterij. Founders: Baker Tilly Berk, Bouwfonds Cultuurfonds, DeltaWonen B.V., Deltion College, DSM Resins B.V., Èpos Press B.V., Hemmink B.V., NS, Novon Schoonmaak, Nysingh advocaten-notarissen, Rabobank IJsseldelta, Unica Installatietechniek, Waanders, Wavin B.V., Wijzonol Bouwverven, Windesheim, Zehnder Group Nederland/J.E. Stork Air, O. de Leeuw B.V., Turing Foundation, VandenEnde Foundation, VSBfonds, SNS Reaalfonds.
Periode: 29 september 2013 t/m 16 maart 2014
Locatie: Paleis a/d Blijmarkt, Blijmarkt 20, 8011 NE Zwolle
Openingstijden: dinsdag t/m zondag, 11.00-17.00
Informatie: www.museumdefundatie.nl of 0572-388188
Geweldig zeg !
Verheug me er nu al op.
Reken maar dat kunstminnend Nederland hierop af komt,
en dat er ook buitenlandse belangstelling zal zijn.
Schud de bedden maar op , hotels van Zwolle 😉
Ik moet eerlijk bekennen dat het museum van binnen heel mooi is. Van buiten heb ik er nog steeds moeite mee, de tegenstelling tussen oud en nieuw hier bedoel ik dan.
Eens met Joppuh, het Ei blijft bespottelijk!! Zo help je historisch Zwolle om zeep. Wat is het volgende object dat een make-over gaat krijgen? De Sassenpoort? Je moet er niet meer vreemd van op kijken.
En van de getoonde kindertekening krijg ik het ook niet warm ;(
Deze kunstenaar synthetiseert werkelijk alles: abstractie en figuratie; modernisme en classicisme; oncontroleerbare oerkrachten en beschaving; twee- en driedimensionaliteit. Boeiend.
@Andre Kijk, Dat oncontroleerbare in de tekening dat ben ik geheel met je eens, maar hoe moet ik dat “synthetiseren van de beschaving en al die andere kwalificaties opvatten?
Ik heb het schilderij als eens op de kop gehouden maar dan zie ik het er nog niet aan af? of zou dat aan mij liggen???;)
@Observer. Ik ben bang van wel (dat het aan jou ligt). De synthese als kunststroming kenmerkt zich juist doordat aanduidingen als onder en boven, links en rechts, achter en voor niet langer betekenis hebben. Alles smelt samen tot een holistische eenheid. Kuit en hom worden als het ware één. Implosie en explosie vallen samen: wat rest is ‘leegte’. Voor verdere verdieping verwijs ik je naar de website: http://www.ennogmeerlarie.nl.
Andre Kijk, Toch ben ik bang dat de Fundatie zware tijden tegemoet gaat als zij zich vaker gaat richten op dit soort experimentele kunst.
De gemiddelde museumbezoeker laat zich allereerst door zijn gevoel en fantasie meevoeren in een bepaald kunstwerk waarbij de eerste primaire indruk vaak bepalend is.
Daarnaast probeer ik zelf ook meestal enige ambachtelijke vaardigheden in een schilderij te ontdekken.
Blijkbaar zoekt men die te vergeefs in dit schilderij, hetgeen Linda de kwwalificatie “kindertekening” ontlokt.
Daarnaast, als een schilderij zoveel uitleg nodig heeft als hierboven omschreven mag je je afvragen of het op dit doek niet teveel aan eigen zeggenskracht ontbreekt.
Vaak wordt de titel van een experimenteel schilderij pas bedacht als het doek klaar is, het komt mij voor dat dat hier ook het geval zou kunnen zijn.
Linda, André Kijk en Observer, misschien is de kermis meer jullie ding?;)
Observer, ik denk dat zijn werk minder experimenteel is dan de tekst (en de afbeelding) doet vermoeden. Zoals jij het juist stelt worden titels en ‘achterliggende’ betekenis meestal, zo niet altijd, achteraf bedacht. Het was vooral de opgeblazen tekst (met louter tegenstrijdigheden en hapklare nonsens) die mij heeft uitgelokt een reactie te plaatsen.
@Andre Kijk, je stelt me weer helemaal gerust:)
@Patrick, jij slaat nu echt door met je veronderstelling.
Diep onder de indruk:
Een kunstwerk op zich!
@Observer Haha, smilie niet gezien? Maar buiten dat, zegt de opmerking over “kindertekening” ook wel iets, op zijn minst hoe er tegen kindertekeningen wordt aangekeken.
Een schilderij hoeft helemaal niet uitgelegd te worden. Het is aan de kijker om er iets van te vinden. Dat is net zoals de uitleg die aan literatuur wordt gegeven. Vaak heb je dan ook het gevoel dat het niet gaat over het boek dat je net hebt gelezen.;)
Observer, je mening dat de Fundatie zware tijden tegemoet gaat deel ik, althans als zal blijken dat de exposities het magere niveau houden van de huidige. De ambiance van het gebouw is een compenserende factor, maar dat houdt wel een keer op. De verassing moet uiteindelijk van ‘binnenuit’ komen.
Of beter: de verrassing (die vervelende ‘r’ blijft maar hangen……)
Dat is een beetje koffiedik kijken, Andre Kijk. In Florence is het Marino Marini-museum. Dat trekt maandelijks 3.700 bezoekers. Het Fondazione Marino Marini in Pistoia trekt ca 600 bezoekers per maand. Nu buiten Italië en in combinatie met de vaste tentoonstelling van De Fundatie. We zullen zien hoeveel bezoekers deze tentoonstelling trekt.
Ik hou het bij mijn glazen bol, Dame. Dat koffiedik geeft zo’n troep. De aantallen bezoekers die jij citeert geven weinig hoop dat de expositie hordes belangstellenden zal trekken. De vergelijking in het persbericht dat Mario Marini zich zou kunnen meten met Picasso, “die andere gigant uit 20ste-eeuwse kunstgeschiedenis”, komt in het licht van de door jou genoemde bezoekersaantallen nogal ridicuul over. Een echte vergelijking gaat nu ook mank omdat het Picasso Museum in Parijs, zoals je ongetwijfeld weet, in het kader van een ?? 20 mln kostende verbouwing en wegens grote vertraging nog immer gesloten is. Dat is natuurlijk pure winst voor onze Blijmarkt-vestiging…… Dat weer wel.