Zwolle – Eén van de eerste beslissingen van Mark Rutte als minister-president was het laten terughangen van het geschilderde portret van Thorbecke aan de muur van zijn werkkamer in Het Torentje. In één van de vorige kabinetten was dat portret verdwenen. Volgens hem ten tijde van Balkenende. “Aan de houten lambrisering en de bruine leren stoelen van mijn voorgangers wilde ik verder weinig veranderen.” Wel ruikt hij nog elke dag de sigarenrook van Wiegel, die in de tijd van zijn vicepremierschap kennelijk vaak in Het Torentje te vinden was. Deze onthullingen deed Mark Rutte woensdagavond aan het begin van zijn Thorbeckelezing in theater Odeon.
Foto’s: Hennie Vrielink
Mark Rutte is de derde liberale minister-president van Nederland. De in Zwolle geboren Johan Rudolph Thorbecke en Cort van der Linden gingen hem voor. Thorbecke was officieel geen minister-president, maar slechts “tijdelijk voorzitter van de ministerraad.” Het ging tijdens de lezing vooral over de rol van de minister-president. Thorbecke wilde in de negentiende eeuw niet dat de minister-president te veel macht zou krijgen en combineerde deze rol met die van Minister van Binnenlandse Zaken. “In Nederland bestaat een ingebakken allergie tegen teveel macht bij een persoon en daarom kiezen wij voor collegiaal bestuur en is de minister-president de eerste onder zijn gelijken,” aldus Rutte.
Zo is het in Nederland staatsrechtelijk geregeld. Maar de rol is de laatste tientallen jaren wel flink verzwaard en niet meer te combineren met een gewoon ministerschap. “Het is meer dan een dagtaak geworden.” De premier is het boegbeeld van het kabinet en heeft in toenemende mate een coördinerende taak, omdat het politieke landschap steeds complexer is geworden nu veel kiezers zijn gaan zweven na de ontzuiling. “Soms lijkt het wel alsof ik geen minister van Algemene Zaken ben, maar minister van Alle Zaken,” volgens de ervaring van Mark Rutte. “In het versnipperde politieke landschap moet ik steeds op zoek naar draagvlak en meerderheden en dat kost zeeën van tijd.” Ook naar de media toe is hij het gezicht van het kabinet. Staatsrechtelijk is de minister-president nog steeds de eerste onder zijn gelijken, maar steeds meer wordt deze rol gezien als “regeringsleider”, zeker ook in het buitenland.
Hij is namens Nederland lid van de Europese Raad, die bestaat uit staatshoofden en regeringsleiders. In deze Raad worden uiteindelijk de belangrijkste keuzes gemaakt. “Dan moeten alle helpers weg en zitten we met zijn 28-en aan tafel en moeten de knopen doorhakken, zoals bijvoorbeeld over de eurocrisis, vluchtelingenvraagstuk en Brexit. “ Door de andere landen wordt de minister-president van Nederland als regeringsleider gezien, hoewel hij dat formeel niet is.
Toch wil Rutte de verzwaring van de rol van minister-president naar regeringsleider formeel niet veranderen middels (grond)wetgeving. Hij is tegenstander van het toekennen van meer bevoegdheden aan de functie van minister-president, omdat paradoxaal genoeg het uitbreiden van de formele macht zal leiden tot “uitholling van de invloed die de functie nu heeft.” Hij is van mening dat het ontbreken van harde macht betere mogelijkheden geeft om tot gedragen besluiten en aanvaardbare compromissen te komen. “Solisme wordt afgestraft.” In die zin heeft Mark Rutte dezelfde opvatting als zijn liberale voorganger Thorbecke, die ook geen formele macht aan de voorzitter van de ministerraad wilde toekennen.
Na afloop van de lezing en het debat met het publiek bleef Rutte nog even napraten in de foyer van Schouwburg Odeon en vele namen van de gelegenheid gebruik nog even met hem te praten en vooral jonge VVD-ers zagen hun kans schoon zich met hem op de foto te vereeuwigen. De minister-president komt niet zo vaak naar de stad van Thorbecke, maar het Huis van Thorbecke wil hij zoveel mogelijk in tact laten, hoewel ten tijde van deze staatsman het minister-presidentschap maar een “steentje” was in dit Huis, maar ondertussen een flinke “uitbouw” is geworden.
Hennie Vrielink
Verslaggever Weblog Zwolle
Volgens mij was Thorbecke knapper. Hij hoefde volgens mij ook nooit met een heks die de voornaam Rita hanteerde, af te rekenen. Zou Thor ook vrienden hebben gehad? Vast niet een schreeuwende selfkickende kakker gelijkende bretels.
Heb ik overigens al eens verteld over het moment dat Mark’s mentor Ivo Opstelten hier in Stadshagen aanbelde? Aangaande de knip en met het ook op de gemeenteraadsverkiezingen?
:D:D:D
Goeie reis terug Mark en gelukkig zijn Halbe en Skippers nooit serieus in de reus geweest voor jouw plekkie. Je bent vast onder de indruk geraakt van ons “Den Haag van het Oosten” (al kies ikzelf toch voor Mokum) maar ZWOLLE blijft uniek, minder hektisch en “doe maar gewoon dan….”.
Vooral blijven lachen en genieten. Mooi dat je van dat “alles overdreven weglachen” bent afgekomen. Er zijn immers grenzen.
Ik dacht dat horrorclowns niet meer de straat op mochten…:P
En alweer mis ik de like-knop. 🙂
@ annetjuh :D:D:D