Zwolse ontwikkelt spelen voor mensen met dementie

Zwolle – De Zwolse studente Human Technology van de Hanzehogeschool Groningen, Josje Hortensius, heeft een Programma van Eisen ontwikkeld voor spelen speciaal voor mensen met dementie. 

Deze afstudeeropdracht is gedaan voor het Nederlands SpelenInstituut, een bedrijf dat zich richt op spelen voor een specifieke doelgroep.  De ontwikkelde spelen zijn getest en in gebruik genomen bij het Zonnehuis in Zwolle. De spelen zijn innovatief van aard en laten zien dat er zelfs in een gevorderd stadium van dementie contact gehouden kan worden met deze mensen. De familie en begeleiding kunnen de spelen gebruiken als middel bij de communicatie. Daarbij valt op dat de door Josje Hortensius ontwikkelde spelen een positieve gedragsverandering opleveren voor zowel de mensen met dementie als hun familie en begeleiders.

Op basis van het Programma van Eisen zijn er zeven spelen ontwikkeld en in de markt gebracht. Deze ontwikkelde spelen zijn een groot succes geworden bij het Zonnehuis in Zwolle, het zorg- en servicecentrum waar de spelen getest zijn.

Een voorbeeld van drie spelen die ontwikkeld zijn, zijn de themakoffers. Themakoffers zijn koffers met een bepaald thema dat mensen met dementie interesseert. Het sterke aan een themakoffer of themabox is dat het voor een op een begeleiding gemakkelijker is om ook in een gevorderde fase van dementie nog reacties en herinneringen op te halen van vroeger. De box kan echter ook goed gebruikt worden als gespreksonderwerp in een groep, om dementerenden aan het praten te krijgen. Er zijn drie themakoffers ontwikkeld voor deze afstudeeropdracht, namelijk een scheepskist waarin zich spullen bevinden die met de scheepvaart (deels van vroeger) te maken heeft. Ook is er een boerderijbox ontwikkeld. Vele ouderen hebben iets met dieren en het buitenleven of hebben zelfs op een boerderij gewoond. De derde box die ontwikkeld is en getest is in het Zonnehuis is een box met het thema baby’s en peuters.

Een ander spel dat ontwikkeld is, tevens op het Zonnehuis getest, is een levensloopspel. Het speelbord van het levensloopspel bestaat uit 8 verschillende vakken die zijn onderverdeeld in verschillende kleuren. De kleuren bevatten vragen over het leven van de dementerende, bijvoorbeeld: wonen, werken, vrije tijd en vriendschap. Het sterke aan het levensloopspel is dat de vragen die gesteld worden in principe niet fout te beantwoorden zijn en heel gemakkelijk. Men kan niet alleen de vragen niet fout beantwoorden, maar er zit ook geen winstelement in het spel doordat er geen start en einde is.

Het kleurenspel is ook ontwikkeld voor vermaak van dementerenden. Het kleurenspel bestaat uit zes verschillend gekleurde boxen die op tafel staan. Er zitten tevens plankjes bij met daarop verschillende woorden die altijd dezelfde kleur hebben, bijvoorbeeld: brandweerauto, gras, drop, het onderste deel van de Nederlandse vlag en een citroen. Het is de bedoeling dat de dementerende het plankje in handen krijgt, het woord drop ziet en zich afvraagt welke kleur dit heeft. Wanneer de dementerende dan zwart noemt zal de doos geopend worden en hieruit een potje met (nep) drop komen.

Een aantal van deze spelen zijn getest op het Zonnehuis. Het enthousiasme was ontzettend groot. De spelen bereiken verassende resultaten; waar eerst nog werd gedacht dat het levensloopspel te hoog gegrepen zou zijn voor bewoners in latere fasen, blijkt juist dat dit spel erg goed aansluit bij de doelgroep. De vragen waren voor sommige ouderen moeilijk, maar dit was omdat ze bijvoorbeeld de namen vergeten waren van vriendjes en vriendinnetjes van vroeger. Niet alleen de dementerenden en hun begeleiding waren erg content met het spel, ook de dagbehandeling, de somatiek en de psychogeriatrische zorg waren blij met het spel.

Website

Wilt u meer weten over de spelen voor mensen met dementie dan kunt u kijken op de website van het NEDerlands SpelenInstituut: www.NEDSI.nl Op deze website zijn ook voor andere doelgroepen spelen te vinden. De website van de opleiding Human Technology is www.humantechnology.nl.