Zwolle – Schijn bedriegt, dat bleek vrijdag in het Isala ziekenhuis. Aan een tafel zit Marijke. Een opgewekte, levenslustige vrouw boordevol energie. Marijke oogt gezond maar de realiteit is anders, ze is ongeneeslijk ziek. Anderhalf jaar geleden werd bij haar de diagnose longkanker gesteld. De kwaadaardige tumor had zich toen al uitgezaaid naar de hersenen.
Dat ze nu nog steeds met volle teugen van het leven kan genieten is te danken aan de Gamma Knife in het Zwolse ziekenhuis. Deze week is het precies een jaar geleden dat de Gamma Knife in het Isala in gebruik werd genomen. Marijke gaat voor altijd de boeken in als de eerste patiënt van het Zwolse behandelteam. Ondanks dat de naam doet vermoeden dat er flink gesneden wordt, gaat het om een ingenieus en bijzonder bestralingsapparaat.
“Een gamechanger,” zegt Erwin Wiegman, radiotherapeut-oncoloog in het Isala. De arts legt uit dat er voorheen bij meerdere uitzaaiingen in de hersenen maar één optie was. Dat was het gehele hoofd bestralen met een lage dosering radioactieve stralen. Patiënten kregen dan te maken met allerhande bijwerkingen, naast haaruitval werden ook de gezonde delen van het brein blootgesteld aan de straling, met alle gevolgen van dien.
De Gamma Knife heeft deze nadelen niet. Belangrijker is dat de behandeling vele malen doeltreffender is. Het geavanceerde apparaat is een krachtig wapen in de bekwame handen van de behandelaars. Een precisiewapen, minutieus kunnen de artsen iedere uitzaaiing onder schot nemen met een hoge dosering radioactiviteit. De kwaadaardigheden verschrompelen en de gezonde delen van de hersenen blijven buiten schot.
Marijke is inmiddels vier keer behandeld met de Gamma Knife in Zwolle. In haar hoofd heeft ze tot nu toe vijftien uitzaaiingen gehad. Stuk voor stuk zijn ze geëlimineerd met het paradepaardje van het Isala ziekenhuis. Marijke steekt haar dankbaarheid dan ook niet onder stoelen of banken. “Ik heb mijn leven gewoon te danken aan dit apparaat en het behandelteam,” zegt ze. “Je hoofd is zo belangrijk. Ik kan nog zien, horen en zak niet door mijn benen. De Gamma Knife geeft mij echt kwaliteit van leven.”
Hoe belangrijk de Gamma Knife is wordt duidelijk als neurochirurg Dharmin Nanda gevraagd wordt wat hij voor Marijke had kunnen betekenen zonder de Gamma Knife. De arts is voorzichtig. Hij heeft geen glazen bol en hij waagt zich niet aan een prognose. Maar dan komt het hoge woord er toch uit. “Marijke was dan bij mij uitbehandeld geweest.” Door de Gamma Knife is Nanda nog steeds een behandelend arts van Marijke. De neurochirurg maakt deel uit van het behandelteam. Samen met andere specialisten, waaronder Wiegman, maakt hij het aanvalsplan voor de behandeling van patiënten met de Gamma Knife. De chirurg is daardoor minder in de operatiekamer maar dankzij zijn deskundigheid kan hij nu patiënten helpen die het voorheen moesten doen met zijn slecht-nieuwsgesprek.
Nanda voelt zich als een vis in het water in het Gamma Knife behandelteam. “Door de wisselwerking tussen specialisten leer ik ook bij.” Wiegman beaamt dat. “Een neurochirurg ziet veel meer aandoeningen dan alleen kwaadaardige tumoren in de hersenen. Sommige zijn uitstekend te behandelen met de Gamma Knife.” De radiotherapeut-oncoloog is zodoende ook behandelaar geworden van patiënten met goedaardige tumoren in het brein en van mensen die kampen met ernstige aangezichtspijn. Ook Marijke merkt de chemie binnen het behandelteam. “Het is echt een lerend team. Je ziet iedere keer dat de behandeling verbetert.”
Het team heeft inmiddels zo’n tweehonderd patiënten behandeld, waaronder bijna dertig mensen met aangezichtspijn en ongeveer vijftig met goedaardige tumoren in het hoofd. Behalve dat het ambitieuze team volgend jaar meer patiënten wil gaan behandelen is het druk doende met verkennen van verdere mogelijkheden. Er kan veel meer met het bijzondere bestralingsapparaat, onder meer bij epilepsie en angststoornissen.
Ook gaat het team de boer op bij collega’s in andere ziekenhuizen. Veel radiotherapeuten en neurochirurgen weten onvoldoende over de behandelingsmogelijkheden met de Gamma Knife. Niet zo raar, in Nederland staan slechts drie van deze apparaten. Aan Wiegman en Nanda zal het niet liggen, zij zijn ervan overtuigd dat ze komende jaren nog veel meer kunnen gaan betekenen voor hun patiënten.
Voor Marijke is het een wetenschap dat zij het voorlopig nog zal meemaken. Ze blijft onder strikte controle staan van de behandelaars. Zodra de artsen op een MRI-foto zien dat haar longtumor weer is uitgezaaid naar de hersenen komen ze snel in actie. De kwaadaardigheden worden dan in de kiem gesmoord. Ze beseft dat de longtumor uiteindelijk aan het langste eind trekt.
Desondanks is de gamechanger van Wiegman voor haar een lifechanger. Zonder de Gamma Knife had ze nu al geen kwaliteit van leven meer. Iets kostbaars en dat weten ze al heel lang in Brabant, de provincie waar de wieg van Marijke stond. Het veelgehoorde gezegde in het Brabantse land luidt dan ook: ‘Beter un kort en goei leven as un lang en slecht.’ En op Zwolse bodem knokt zij er samen met haar artsen voor om dat goede leven zo lang als mogelijk te behouden. Iets wat de dappere vrouw, die als eerste patiënt in Zwolle door het team werd behandeld, van harte is gegund.
