Zwolle werd officieel op 14 april 1945 bevrijd van de Duitsers. Dat wordt elk jaar herdacht en dit keer op een bijzondere manier, want het is nu tachtig jaar geleden. De Canadees Léo Major kwam die dag als eerste van de geallieerde troepen Zwolle binnen. Voor de volledigheid, in 2008 overleed hij op 87-jarige leeftijd in Canada.
Dit jaar was zijn zoon als gast aanwezig bij allerlei activiteiten die ter gelegenheid van deze bijzondere bevrijdingsdag werden georganiseerd. Dan is het opvallend dat juist deze week op 14 april, rond de middag – 12.37 uur om precies te zijn – op de nieuwssite NU.nl het bericht verschijnt: “Vraagtekens bij het verhaal rond de ‘bevrijder van Zwolle’: museum past vertelling aan.”
Waar gaat het over? Het verhaal over de belevenissen van Léo Major is vooral opgetekend naar aanleiding van zijn eigen herinneringen. Ik citeer even NU.nl: “Maar er zijn wel degelijk twijfels over het verhaal. Dirk Staat, conservator Public History bij het Nationaal Militair Museum, deelde het zijne vijf jaar geleden al met De Stentor.
Dat deed hij na twee jaar onderzoek. Experts die NU.nl voor dit verhaal heeft gesproken, onderschrijven zijn bevindingen en zeggen dat we eigenlijk maar weinig over die nacht zeker weten. Staat zeg dat Major verschillende verklaringen over de nacht heeft afgelegd en dat die elkaar tegenspreken.” Einde citaat.
Is het iets waar we ons nu ineens druk over moeten maken? Ik vind van niet. Als we alle verhalen die de ronde doen over belevenissen van wie dan ook in de Tweede Wereldoorlog onder de loep nemen, zullen er vele niet kloppen. Ze zullen allemaal niet voor 100 procent waarheidsgetrouw zijn. Ook mijn vader wist boeiend te vertellen over zijn belevenissen, met zijn beide broers, gedurende die periode. Ook hij wist, z’n hele leven lang, verhalen meeslepender te maken.
Vaststaat dat Léo Major, voorafgaand aan zijn eerste ‘bezoek’ aan Zwolle, veel heeft meegemaakt. Alleen al het feit dat hij met een kameraad Arsenault vooruitging naar Zwolle om inlichtingen te verzamelen, waarbij die compagnon het leven liet, is indrukwekkend. Met de ingewonnen informatie dat de vijand was vertrokken, werd besloten dat Zwolle zonder beschietingen kon worden binnengegaan.
Daardoor is Zwolle veel bespaard gebleven. Zoals terecht in het artikel op NU.nl wordt gezegd, wellicht is het beter om voortaan over ‘de redder van Zwolle’ te spreken. En, volgens mij, hem zo blijvend te eren.
