Zwolle – De hedendaagse Nederlandse portretfotografie staat al jaren in hoog aanzien, zowel nationaal als internationaal. Fotografen als Anton Corbijn en Rineke Dijkstra genieten in het buitenland zelfs (nog) meer bekendheid dan in ons eigen land. Maar wat maakt de Nederlandse portretfoto nou zo bijzonder?
Foto: Ernst Coppejans
Die vraag staat centraal op de tentoonstelling ‘Dutch Identity’ in Museum de Fundatie in Zwolle met werk van 25 vooraanstaande hedendaagse portretfotografen uit Nederland: Daniele van Ark, Blommers&Schumm, Koos Breukel, Joost van den Broek, Ernst Coppejans, Anton Corbijn, Linelle Deunk , Desiree Dolron, Rineke Dijkstra, Charlotte Dumas, Lucia Ganieva, Ringel Goslinga, Pieter Henket, Carli Hermès, Cuny Janssen, Danielle Kwaaitaal, Annaleen Louwes, Hellen van Meene, Vincent Mentzel, Erwin Olaf, Carla van de Puttelaar, Viviane Sassen, Martine Stig, Marie-Cécile Thijs en Marcel van de Vlugt.
Het huidige fotoportret komt voort uit de Nederlandse eeuwenoude portrettraditie. Vroeger werd een portret meestal in opdracht in het atelier vervaardigd. Een persoon, de zitter, werd realistisch weergegeven en mede door het al dan niet tonen van attributen werd zijn sociale status in beeld gebracht. Tegenwoordig heeft het fotoportret vele verschillende verschijningsvormen. Behalve dat de fotograaf een weergave van de werkelijkheid kan vastleggen heeft hij de mogelijkheid het portret te ensceneren volgens zijn eigen concept, veelal in een serie. Zo evolueerde de ambachtelijke fotograaf naar een autonoom kunstenaar.
Het portret gaat over identiteit. Niet alleen de identiteit van het model maar ook die van de fotograaf én die van de beschouwer. De fotograaf legt een eigen idee in het portret, hij communiceert via zijn foto’s met de beschouwer. De beschouwer interpreteert het beeld vanuit zijn eigen blik. Ook in een portret van een dier of van een leeg interieur kan de beschouwer zich herkennen omdat het een associatie en soms zelfs een emotie oproept. Het portret kan als een spiegel dienen en tot verbeelding spreken. Binnen het genre portret zijn er verschillende subgenres waarin het mensbeeld centraal staat. Naast de traditionele studioportretfotografie worden maatschappelijke thema’s in portretten in beeld gebracht in de journalistiek-, documentair- , politiek- en straatfotografie. Tegenover deze registrerende functie van de fotografie ligt in de geënsceneerde theater-, glamour- en modefotografie de nadruk op de esthetiek.
De tentoonstelling ‘Dutch Identity’ geeft aan de hand van ruim honderd foto’s van 25 Nederlandse topfotografen een boeiende stand van zaken op het gebied van de nationale fotoportretkunst. De diversiteit is opvallend. Een portret door Ernst Coppejans toont een homoseksuele man uit Senegal, die met de toestemming voor de foto zijn leven op het spel zette. Pieter Henket fotografeerde actrice Willeke van Ammelrooy tijdens een geënsceneerd politieverhoor, waarin feit en fictie door elkaar lopen. Martine Stig legde op haar beurt in Koeweit met haar camera twee zusters in een burka vast. De gezichten zijn helemaal niet te zien. Is dat wel een portret? En naast het indrukwekkende staatsieportret van koning Willem-Alexander en koningin Máxima, door Koos Breukel en dat van Koningin Beatrix door Vincent Mentzel, zijn er in Zwolle portretten te zien die Charlotte Dumas maakte van de reddingshonden die werden ingezet na de terroristische aanval van 9/11 in New York.
In een tijd dat vrijwel iedereen een fotocamera op zak heeft in de vorm van een mobiele telefoon en (zelf)portretten via de social media achteloos en in massale hoeveelheden de wereld in worden geslingerd, toont ‘Dutch Identity’ aan dat een fotoportret veel meer kan zijn dan een willekeurige momentopname.
De tentoonstelling werd samengesteld door Cathinka Huizing en Harriet Stoop-de Meester, tevens auteurs van het boek Dutch Identity, Nederlandse Portretfotografie NU dat verschijnt bij Uitgeverij De Kunst
Museum de Fundatie beheert een omvangrijke collectie beeldende kunst, die zijn oorsprong vindt in de verzameling van de oud-directeur van Museum Boymans te Rotterdam, Dirk Hannema, en die later belangrijke aanvullingen kende met ondermeer de kunstcollectie van de Provincie Overijssel. Museum de Fundatie heeft twee schitterende locaties: Kasteel het Nijenhuis bij Heino en het Paleis a/d Blijmarkt in Zwolle.
Museum de Fundatie wordt ondersteund door de Provincie Overijssel, Gemeente Zwolle en de BankGiro Loterij. Founders: Deltion College, Hemmink B.V., Novon Schoonmaak, Rabobank IJsseldelta, O. de Leeuw B.V, Waanders, Wavin B.V., Wijzonol Bouwverven, Wilco Art Books, Windesheim,
Tentoonstelling: Dutch Identity – Nederlandse portretfotografie NU
Periode: 16 januari t/m 17 april 2016
Locatie: Museum de Fundatie, Blijmarkt 20, 8011 NE Zwolle
Openingstijden: dinsdag t/m zondag, 11.00-17.00
Informatie: www.museumdefundatie.nl of 0572-388188.
