Zwolle – ‘Mensen mogen nooit vergeten wat er in Fukushima is gebeurd. Het kan overal gebeuren en het kan iedereen overkomen’, zegt de Japanse Yuka. Ze is veertien en heeft de tsunami en de kernramp vijf jaar geleden in Fukushima van dichtbij meegemaakt. Ze is samen met Japanse medeleerlingen en begeleiders te gast bij JenaXL. Het bezoek is georganiseerd door Naoko Richters, die een Jenaplanvereniging in Japan oprichtte. ‘Als de mensen in Fukushima Jenaplanonderwijs hadden gevolgd, hadden ze veel beter voor zichzelf kunnen opkomen’, zegt ze. ‘Veel mensen zijn nog steeds niet terug in hun eigen huis en er is nauwelijks financiële hulp.’
Yuka was negen toen de tsunami de stad Fukushima bereikte. ‘Ik was bij mijn vader op zijn werk. We zagen de enorme vloedgolf aankomen en vluchtten door de achterdeur een heuvel op. Het was een enorme chaos en heel beangstigend. Ik ben blij dat ik het overleefd heb. Later bleek dat onze hele school was weggespoeld. Ons huis stond er gelukkig nog. Na een maand zijn we teruggekeerd.’ Door de totale meltdown in drie kernreactoren ontstond een nucleaire ramp, waardoor een groot gebied is blootgesteld aan radioactiviteit. Nog steeds worden grote hoeveelheden radioactief materiaal opgeslagen om te worden opgeruimd. En na vijf jaar kunnen nog steeds heel veel mensen niet terug keren naar hun eigen huis.
Wat de gevolgen van de straling zijn is nog niet bekend. ‘Wij worden op school geregeld medisch onderzocht’, zegt Yuka. ‘En als we het moeilijk hebben, kunnen we naar de schoolpsycholoog. Elke dag vraag ik me af hoeveel straling er zou zijn. Elke dag ben ik bang.’ Yuka wil niet dat de wereld vergeet wat er is gebeurd. ‘Het is moeilijk om eraan terug te denken, maar ik vind het belangrijk om erover te praten. Het kan namelijk iedereen overal overkomen.’ Yuka vertelt haar verhaal tijdens een Iedereenkomst in de aula van JenaXL. Ze is onder de indruk van de school. ‘De vrijheid van de leerlingen, de manier waarop iedereen met elkaar omgaat: het is net een grote familie. En iedereen lijkt blij!’
Naoko Richters heeft het bezoek georganiseerd. ‘Ik heb een passie voor Jenaplan. In de afgelopen jaren heb ik er boeken over geschreven en een DVD gemaakt. In 2010 heb ik een Jenaplanvereniging in Japan opgericht om er bekendheid aan te geven. Wat mij betreft is Jenaplan onderwijs het onderwijs van de toekomst. De leerlingen leren niet alleen goed communiceren, maar naast de gewone vakken ook socialiseren, kritisch denken, discussiëren, burgerschap, noem maar op. En weet je, ik voel me altijd zo prettig op een Jenaplanschool. Iedereen is heel vriendelijk en tegelijk ook zo onafhankelijk. Het zou geweldig zijn als we in Japan Jenaplanscholen krijgen zoals JenaXL. In Japan is het onderwijs nog heel ouderwets: klassikaal, autoritair en het is eenrichtingsverkeer, vanuit de leraar. Daardoor leren de kinderen niet zelf denken, niet hun eigen mening vormen. De Japanners moeten wakker worden. Dat hadden ze in Fukushima heel goed kunnen gebruiken. Japanners zijn heel harmonieus en volgzaam over het algemeen, maar hier is dat tegen hen gebruikt door de regering. Ik vind het een goede zaak dat de slachtoffers zoals Yuka en haar medeleerlingen de boodschap uitdragen. En om dat te doen op een school als JenaXL is een perfect begin: daar luisteren de leerlingen met respect.’
Hidde Luchtenbelt zit in 5 vwo en is voorzitter van de Leerlingenraad. ‘Het is bijzonder om zo’n Japanse delegatie te mogen ontvangen’, zegt hij. ‘Op JenaXL worden de leerlingen geacht heel veel zelf te doen, en dit is daar een voorbeeld van. We doen het ook graag.’ De collegaleerlingen en hun begeleiders kregen een rondleiding en een lunch met pannenkoeken en taart. ‘Heel veel leerlingen werken mee, dat is ook des JenaXL’s. Samenwerking, uiteenlopende activiteiten organiseren, gastvrij mensen ontvangen en inspelen op de actualiteit en al discussiërend je eigen mening vormen. Het is leuk om te ontdekken hoe verbaasd en bewonderend mensen naar onze school kijken.’
JenaXL is een school voor voortgezet onderwijs die werkt volgens het Jenaplanconcept, in een sfeer waarin je je thuis voelt. De docenten stimuleren leerlingen zelfstandig en zelfbewust te worden. Leerlingen op JenaXL doen veel kennis op, maar ze leren ook hoe ze het beste kunnen studeren en hoe ze van en met elkaar kunnen leren.
