Het spirituele hart van Zwolle in het Stedelijk

Zwolle – Op de begane grond van het Stedelijk Museum Zwolle is het confronterende kunstwerk “Angnus dei” van Willem Zijlstra te zien. Op het altaar van kranten ligt een lam met bijeengebonden poten. Op de pagina van de bovenste krant een kop met de tekst “De mens is tot alles in staat” met een bijbehorende foto van de puntdraadomheining van concentratiekamp Auschwitz. Dit kunstwerk symboliseert het lijden en de opoffering van Jezus om de mens te redden van het kwaad. In de Christelijke traditie herkent men dit als “Het Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld. Geef ons de vrede.”

 

Foto’s: Hennie Vrielink 

In het Stedelijk Museum is zondagmiddag 9 oktober de tentoonstelling “Leven met aandacht” geopend. Rondom het trappenhuis op de eerste verdieping luisterden de genodigden naar de openingswoorden van museumdirecteur Marc den Hertog. Met deze expositie wil het Stedelijk bezoekers inspireren “bij de zoektocht naar antwoorden op de vraag wat een goed leven is.” In de cultuurhistorie van Zwolle is dit een steeds terugkerend thema, waarvan de “In navolging van Christus” van Thomas à Kempis de bekendste is. Den Hertog hoopt dat deze zoektocht leidt tot een bewust leven, waarbij we verantwoordelijk met elkaar en met de natuur omgaan. “De wereld van nu biedt daarvoor niet heel veel inspiratie, maar wij proberen met deze tentoonstelling een tegenwicht te bieden.” Den Hertog linkte de titel van de tentoonstelling “Leven met aandacht” zelfs aan “de vestiging van een grote woonwinkel die zich nog niet zolang geleden in Zwolle heeft gevestigd” en als kernthema “Aandacht maakt alles mooier” hanteert. Hij gaf op deze manier een verrassende wending aan het Verhaal van Zwolle.

 

Interim conservator en samensteller van de tentoonstelling Katjuscha Otte gaf bij haar toelichting aan dat de expositie op twee pijlers berust; enerzijds geloof en spiritualiteit en anderzijds maatschappelijke betrokkenheid. Dit wordt zichtbaar gemaakt door middel van persoonlijke verhalen en kunstwerken.

Schrijfster Susan Smit opende de tentoonstelling, waarbij ze wat dieper inging op de vraag: Wat geloof jij? Zij komt niet tot geloof "omdat het in de heilige boeken staat", maar wordt meer geïnspireerd door haar persoonlijke ervaringen. "Zonder geloof is het leven een angstaanjagende onderneming" en daarom zoeken mensen naar houvast. De een zoekt het in een religieuze stroming, een ander in de nieuwe spiritualiteit en atheïsten zoeken het antwoord in de wetenschap. Susan Smit voelt zich het meest aangetrokken tot de zogenoemde nieuwe spiritualiteit, waarbij er ruimte ontstaat om op een zeer persoonlijke manier met geloof om te gaan.

Ook de kunstenaars geven een persoonlijke en eigentijdse vorm aan soms eeuwenoude tradities in de kunst. Kunstenaar Martijn Duifhuizen toont "Het laatste avondmaal." Aan de grote kale muur van het museum hangen 13 rechthoekige panelen strak tegen elkaar. 11 diepzwarte panelen met een gouden rand; 1 paneel helemaal van goud en een zwarte paneel met een zwarte rand. Mensen die in de Christelijke traditie zijn opgegroeid herkennen dit gelijk. Aan de zijmuur een kruisbeeld van de Zwolse kunstenaar Tom Waterreus gemaakt van afvalhout.

Niet alleen in de nieuwbouw van het museum, maar ook twee zalen van de oudbouw (Drostenhuis) zijn ingericht met kunstpresentaties. In de Achterkamer laat kunstenares Anjet van Lingen honderd woorden uitgehakt in blokken van Ierse hardsteen zien. "Aan elk woord is veel aandacht en tijd besteed. In ons digitale tijdperk is dat niet vanzelfsprekend meer."

Hennie Vrielink
Verslaggever Weblog Zwolle