Zwolle – In de krant van zaterdag een opmerkelijke advertentie met als kop "Vrijmetselarij in Zwolle. Iets voor U?", waarin belangstellenden werden uitgenodigd dinsdagavond 1 november naar de open avond te komen. De deur aan de Bloemendalstraat stond op deze donkere herfstavond wijd open en meer dan vijfentwintig mannen en vrouwen kwamen naar dit gebouw met op de voorgevel de tekst "Silentio et Fide", wat betekent "Stilte en Vertrouwen." De broeders van de drie Zwolse mannenloges heetten iedereen van harte welkom in de benedenzaal, die de Voorhof wordt genoemd. Iedereen nam met een kop koffie plaats aan de tafel met brandende kaarsen in afwachting van wat zou gaan komen.

Vrijmetselaars zijn burgers die zich zeer bewust bij deze broederschap aansluiten om een beter mens te worden, wat ook de samenleving ten goede komt. Ze komen binnen als "ruwe steen" die met "gereedschappen" bewerkt wordt tot "een kubieke steen". Met de kubieke stenen wordt de Tempel van Salomon gebouwd. De vrijmetselaars gebruiken veel symboliek uit de bouwwereld. De meest bekende zijn de passer en winkelhaak. Voordat iemand kan toetreden tot deze broederschap vinden er verschillende gesprekken plaats. De beslissing in te treden moet weloverwogen en zorgvuldig worden genomen en daar wordt ruim de tijd voor genomen. Iemand wordt als leerling ingewijd en kan doorgroeien naar gezel en meester. Dit gaat gepaard met rituelen en vindt in de beslotenheid van de broederschap plaats. Wekelijks of tweewekelijks komen ze bij elkaar in de Voorhof en dan houdt iemand een inleiding, "bouwstuk" genoemd. De anderen kunnen hierover vragen stellen of reflecteren; niet alleen om de inleider te steunen in de verdere ontwikkeling van zijn inzichten, maar ook om er zelf van te kunnen leren.

Tijdens de open avond vertelden verschillende broeders waarom ze vrijmetselaar zijn geworden. Broeder Chris komt oorspronkelijk uit Latijns Amerika en werd geïnspireerd door Salvador Allende en Simon Bolivar, die streden voor het volk en tegen de dictatoriale machthebbers. Beiden waren vrijmetselaars. Chris heeft behoefte aan "intellectuele uitdagingen", die hij in het dagelijkse werkzame leven te weinig tegenkomt: "Mijn honger naar kennis en de mogelijkheid tot verdieping en dit te delen met anderen is voor mij zeer waardevol."
Broeder Roeland is wars van dogma’s en wil in gesprek met zijn medebroeders als vrij mens verder in zijn zoektocht naar essentiële antwoorden op levensvragen. De vrijmetselaars kennen niet één waarheid, maar meerdere waarheden die naast elkaar kunnen bestaan en samen het bouwwerk verrijken. Vrijmetselaars willen elkaar niet overtuigen en gaan ook niet met elkaar in discussie, maar wel met elkaar in gesprek om de ruwe steen verder te polijsten. Het is een groep geestverwanten die met elkaar de dialoog aangaan. Dat is ook de reden dat alles wat gezegd wordt binnenskamers blijft. Alleen op die manier zijn open gesprekken mogelijk.

Vrijmetselaars zijn al eeuwenlang vrijdenkers en met name door dictatoriale regimes wordt dat niet altijd gewaardeerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het Zwolse gebouw van de vrijmetselaars door de nazi’s bezet en de boeken werden op straat gegooid. In Duitsland zijn zelfs verschillende vrijmetselaars in de kampen omgekomen. Niet alleen in de geschiedenis maar ook nu zijn er landen in de wereld waar het niet veilig is voor vrijmetselaars. Dat is ook de reden dat vrijmetselaars zich niet altijd als zodanig manifesteren en om redenen van persoonlijke veiligheid hun lidmaatschap geheim houden. In Nederland treden ze in toenemende mate naar buiten. "Dat past bij de tijdgeest."

Dinsdagavond werden de belangstellenden ook door het gebouw geleid en met de trap naar boven werd De Tempel betreden. Een ruimte die gebruikt wordt voor rituelen met veel symboliek. Aan beide zijden rijen stoelen en op de witzwart geblokte vloer een vloerkleed met drie kaarsenstandaards. In het oosten een verhoging met een zetel en een glazen kubiek met opengeslagen Bijbel. In het westen de toegangsdeur tot de ruimte geflankeerd door twee zuilen. Blauwe ramen en een blauw plafond symboliseren de relatie met de buitenwereld. Hoewel de symbolen en rituelen belangrijk zijn voor de vrijmetselaars, zijn dit alleen maar middelen en vormen die moeten leiden tot het hogere doel: jezelf beter leren kennen om een beter mens te worden, waar ook de samenleving profijt van heeft.

Hennie Vrielink
Verslaggever Weblog Zwolle