Vrijdag 10 november 2006 heeft de Zwolse D66-fractievoorzitter Jan Zelle van burgemeester Henk Jan Meijer – tijdens een pauze gedurende de begrotingsbehandeling 2007 in de Zwolse Raad – vernomen, dat een brief met het lang verwachte BIZA-advies over geheimhouding onderweg was naar de gemeente Zwolle.
De strekking van dit uitgebreide BIZA-advies komt overeen met het door D66 sinds medio juli 2005 (lees verder) ingenomen standpunt. In april 2006was Jan Zelle de enige raadsfractievoorzitter in het Zwolse Raadspresidium, die zich verklaarde tegen het met terugwerkende kracht geheim verklaren van talrijke raadsstukken uit de raadsperiode 2002 – 2006. Dit op basis van de glasheldere bepalingen uit artikel 25 van de Gemeentewet. Vrijdag 17 november 2006 beschikt de Zwolse Raad echter nog niet over de brief met het lang geleden (23 mei 2006) aangekondigde BIZA-advies, zegt D66 in Zwolle.
Chronologisch verloop 9 januari 2006 – 18 oktober 2006
Vanmiddag 18 oktober 2006 ontving de Zwolse D66-fractievoorzitter Jan Zelle van de raadsgriffier bericht, dat:
– Via de VNG rechtstreeks contact is opgenomen met het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BiZa) over “de case van de geheimhouding van stukken.” De aangekondigde brief van BiZa hierover had er reeds gedurende de zomermaanden moeten liggen, echter door andere zaken is binnen het ministerie vertraging opgetreden. De betreffende ambtenaar heeft toegezegd, dat hij al het mogelijke doet om binnen drie weken voornoemde brief verzonden te hebben. Mocht dit niet het geval zijn dan neemt hij contact op.
Verrassend, want op 2 oktober 2006 meldt Burgemeester Henk Jan Meijer nog in de commissie Bestuur, dat één dezer dagen het BIZA-advies volgt.
De kwestie over het met terugwerkende kracht geheim verklaren van (uiteindelijk) 104 Zwolse raadsstukken uit de raadsperiode 2002 – 2006 speelt al vanaf medio juli 2005. De D66-fractie wees toen B&W er al op, dat op basis van de Gemeentewet artikel 25 door B&W op stukken opgelegde geheimhouding (lid 2) in de eerstvolgende raadsvergadering dient te worden bekrachtigd (lid 3). Waar dit is verzuimd, kan dit in de visie van D66 niet alsnog.
Daarna volgde:
a) Raadsbesluit 9 januari 2006Bespreking motivering voor het met terugwerkende kracht geheim verklaren in de Raad van 11 januari 2006 .
b) Raadsbesluit 11 januari 2006 Verzoek tot nadere juridische onderbouwing van het met terugwerkende kracht geheim verklaren.
c) 16 januari 2006 Raadsvoorstel om niet nadere genoemde raadsstukken met terugwerkende kracht geheim te verklaren ingetrokken door burgemeester Henk Jan Meijer. Dit i.v.m. ontoereikende juridische onderbouwing.
d) 20 januari 2006 burgemeester Henk Jan Meijer verzoekt de Raad – hangende een diepgravend onderzoek naar de geheimhouding – “niet uit de stukken te citeren.” Na bezwaren van D66 maakt hij op 27 januari 2006 hiervan “met de stukken prudent” omgaan.
e) 23 februari 2006 van de raadsagenda van 28 februari 2006 afgevoerd op verzoek van D66 een voorstel om 104 raadsstukken met terugwerkende kracht geheim te verklaren.
f) 11 mei 2006 van de raadsagenda 15 mei 2006 afgevoerd op verzoek van D66 een presidium-voorstel om de Raad zichzelf maar op basis van artikel 25 lid 1 voor 104 raadsstukken geheimhouding op te leggen. Bij VNG verkregen juridische informatie hierover staat haaks op raadsvoorstel van 7 maart 2006 (datum raadsverkiezingen).
g) 23 mei 2006 VNG-verzoek aan BIZA om een gezaghebbende uitspraak/advies voor o.m. Zwolle/Delft.
h) Raadsweekplanning vanaf 25 mei 2006 vermeldt behandeling BIZA-advies voor 18 september 2006 (commissie Bestuur) resp. 2 oktober 2006 (Raad)
i) Raadsweekplanning vanaf 7 september 2006 vermeldt behandeling 30 oktober 2006 (commissie Bestuur) resp. 20 november 2006 (Raad).
j) 15 september 2006 VNG bericht, dat het ministerie van BIZA binnen enkele weken met een brief komt aan alle gemeenten: een algemene richtlijn voor de wijze waarop met geheim-houding moet worden omgegaan.
k) Op 2 oktober 2006 meldt Burgemeester Henk Jan Meijer in de commissie Bestuur, dat één dezer dagen het BIZA-advies volgt.
Artikel 25 Gemeentewet
1. De raad kan op grond van een belang, genoemd in artikel 10 van de Wet openbaarheid van bestuur (Stb. 1991, 703), omtrent het in een besloten vergadering behandelde en omtrent de inhoud van de stukken die aan de raad worden overgelegd, geheimhouding opleggen. Geheimhouding omtrent het in een besloten vergadering behandelde wordt tijdens die vergadering opgelegd. De geheimhouding wordt door hen die bij de behandeling aanwezig waren en allen die van het behandelde of de stukken kennis dragen, in acht genomen totdat de raad haar opheft.
2. Op grond van een belang, genoemd in artikel 10 van de Wet openbaarheid van bestuur, kan de geheimhouding eveneens worden opgelegd door het college, de burgemeester en een commissie, ieder ten aanzien van de stukken die zij aan de raad of aan leden van de raad overleggen. Daarvan wordt op de stukken melding gemaakt.
3. De krachtens het tweede lid opgelegde verplichting tot geheimhouding met betrekking tot aan de raad overgelegde stukken vervalt, indien de oplegging niet door de raad in zijn eerstvolgende vergadering die blijkens de presentielijst door meer dan de helft van het aantal zitting hebbende leden is bezocht, wordt bekrachtigd.
4. De krachtens het tweede lid opgelegde verplichting tot geheimhouding met betrekking tot aan leden van de raad overgelegde stukken wordt in acht genomen totdat het orgaan dat de verplichting heeft opgelegd, dan wel, indien het stuk waaromtrent geheimhouding is opgelegd aan de raad is voorgelegd, totdat de raad haar opheft. De raad kan deze beslissing alleen nemen in een vergadering die blijkens de presentielijst door meer dan de helft van het aantal zitting hebbende leden is bezocht.
D66 Zwolle
“Hallo D66!,….”
Net op jullie site het BIZA-advies “Geheimhouding” gelezen. Gefeliciteerd met het resultaat: De documenten in Zwolle blijven openbaar. Het antwoord daarentegen valt me wel een beetje tegen. Ik ben dan ook benieuwd naar het totale schrijven van BIZA, aangezien ik het graag eens nader zou willen bestuderen. Een vraag is dan ook hoe ik aan deze informatie kom.
Vervolgens wil ik nog graag even verder borduren op deze affaire: Het antwoord van BIZA verwijst naar artikel 25 lid 3 Gemeentewet waarna we vervolgens doorgestuurd worden naar artikel 10 van de Wet openbaarheid van bestuur. Mijn inzet in de lokale discussie had uiteindelijk betrekking op artikel 10, waarbij ik me afvroeg in hoeverre dergelijke regelgeving de Democratie zou dienen.
De wet openbaarheid is in mijn ogen niet een artikel waarbij we een recht tot inzage krijgen, maar eerder een drastische beperking op dit recht en een broeikas voor belangenverstrengeling en misleiding.
Ik realiseer me dat de grondwet niet zomaar te wijzigen is, maar een discussie over de effici?«ntie daarvan zou niet misplaatst zijn.
Op het weblog Zwolle heb ik, met mijn ietwat informele manier van schrijven, aardig wat woorden aan dit onderwerp vuil gemaakt. Hieruit bleek dat er maar “bar” weinig geheimgehouden zou moeten worden. Uiteindelijk bleek dat er slecht ruimte is voor tijdelijke geheimhouding, waarbij het betrekking heeft op millitaire belangen of op het gevaar van massa-hysterie.
Toendertijd was geen van de lokale “cyber-politici” in staat om een goed voorbeeld te geven, waarbij geheimhouding binnen een transparante Democratie (pleonasme) legitiem zou kunnen zijn.
Artikel 10 is dan ook geen recht, maar een beperking voor het individu, waarbij de gevestigde elite wordt beschermt.
Artikel 10 is zelfs een bedreiging voor een Democratie, vanwege het feit dat het de maatschappij verdeelt op het gebied van kennis en mogelijkheden.
Het scheiden der machten heb ik op het weblog ook de revue laten passeren: Kerk, Overheid, Justitie en Leger, maar het bedrijfsleven lijkt onlosmakelijk verbonden met de overheid. Dat dit niet in het voordeel is van de burger is duidelijk, maar ook de gemiddelde ondernemer heeft geen voordeel bij dit systeem. Het zijn de MultiNationals die bij geheimhouding garen spinnen: Het MKB en de beginnende ondernemer zullen slechts moeilijk de markten kunnen inschatten vanwege de minder transparante situatie. ( Denk: Corporatisme / Plutocratie )
Voor het gemak “paste” ik hieronder een deel van het artikel:
Artikel 10
1. Het verstrekken van informatie ingevolge deze wet blijft achterwege voor zover dit:
a. de eenheid van de Kroon in gevaar zou kunnen brengen;
b. de veiligheid van de Staat zou kunnen schaden;
c. bedrijfs- en fabricagegegevens betreft, die door natuurlijke personen of rechtspersonen vertrouwelijk aan de overheid zijn meegedeeld.
d. persoonsgegevens betreft als bedoeld in paragraaf 2 van hoofdstuk 2 van de Wet bescherming persoonsgegevens, tenzij de verstrekking kennelijk geen inbreuk op de persoonlijke levenssfeer maakt.
2. Het verstrekken van informatie ingevolge deze wet blijft eveneens achterwege voor zover het belang daarvan niet opweegt tegen de volgende belangen:
a. de betrekkingen van Nederland met andere staten en met internationale organisaties;
b. de economische of financi?«le belangen van de Staat, de andere publiekrechtelijke lichamen of de in artikel 1a, onder c en d, bedoelde bestuursorganen;
c. de opsporing en vervolging van strafbare feiten;
d. inspectie, controle en toezicht door bestuursorganen;
e. de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer;
f. het belang, dat de geadresseerde erbij heeft als eerste kennis te kunnen nemen van de informatie;
g. het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen dan wel van derden.
Hierboven staat genoeg om de lokale documenten legaal geheim te kunnen verklaren. Dat deze niet geheim zijn is slechts te wijten aan een vormfout: De wettelijke procedure waarbij de eerstvolgende raadsvergadering het besluit moest bekrachtigen heeft niet plaatsgevonden. D66 zou de volgende keer dus de documenten niet in het openbaar kunnen gebruiken.
D66-Zwolle heeft dus nu de documenten, maar ik ben dus nog niet helemaal content dit antwoord van BIZA. (Vandaar de vraag hoe ik aan de brief kom)
Eigenlijk wil ik als burger graag van een volksvertegenwoordiger horen wat dan nu legaal geheim kan worden gehouden. (In mijn ogen blijkbaar kun je dus blijkbaar alles wettelijk geheim verklaren.)
Ik zie dus spanning in artikel 10 met als keywords: bedrijfsleven, overheid, geheimhouding en democratie. Hoe kijkt een politicus hier tegenaan? Hoe kijkt D66 hier tegenaan?
Goed,.. genoeg geschreven woord is dus te vinden op weblog Zwolle en ik verwijs nogmaals naar artikel 10:
http://www.st-ab.nl/wetten/0729_Wet_openbaarheid_van_bestuur_Wob.htm
Er is nog genoeg ruimte en reden voor een inhoudelijk debat over dit onderwerp, waarbij we niet zouden moeten blijven steken bij de gemeentewet, maar waarbij we daadwerkelijk kritisch de letters van de gehele wet zouden moeten analyseren. Geheimhouding is niet Democratisch en hoewel ik begrip kan opbrengen voor deze manier van werken, ben ik van mening dat dit uiteindelijk zichzelf tegenwerkt en dat de wet juist misstanden cre?«ert i.p.v. deze oplost. Een Democratie hoort transparant te zijn en de volksvertegenwoordigers moet men kunnen controleren.
Het blijft een interessant onderwerp, waarbij ik tot nu toe helaas nog geen sterk pleidooi voor geheimhouding heb mogen aanhoren. Dit terwijl we dit zouden mogen verwachten van onze bestuurders, aangezien deze onze stem en het daaruit voortvloeiende beleid zouden moeten kunnen onderbouwen.
Groet,….
Rinze.
Excuus voor de compacte opmaak van bovenstaand schrijven: De site heeft de blanco regels verwijderd.
Maandag had de gemeente Zwolle nog niet officieel het â??⤽ al op 23 mei 2006 aangekondigde – BIZA-advies inzake de slepende geheimhoudingskwestie (achteraf 104 raadsstukken 2002 – 2006 geheim verklaren) ontvangen. Het advies ligt vast in een brief van 7 november 2006 (kenmerk 2006-0000197812 van de directie Bestuurlijke en Financi?«le organisatie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties).
De kern luidt: (Gemeente)Wet is wet, t.w. door B&W op raadsstukken opgelegde geheimhouding dient is de eerstvolgende Raad te worden bekrachtigd (artikel 25 lid 3 Gemeentewet) en daarop is in principe geen uitzondering mogelijk. Dit standpunt heeft D66-fractievoorzitter Jan Zelle al vanaf medio juli 2005 als enige in de Zwolse Raad naar voren gebracht tijdens talrijke tevergeefse pogingen van B&W, in het bijzonder burgemeester Henk Jan Meijer, om 104 raadsstukken uit de raadsperiode 2002 â??⤽ 2006 alsnog door de Raad geheim te laten verklaren.
BIZA stelt:
1. Achteraf kan de geheimhouding niet alsnog worden bekrachtigd, omdat de geheimhouding op grond van artikel 25 lid 3 (expliciete bekrachtiging in eerstvolgende Raad) is vervallen. Raad kan de geheimhouding ook niet impliciet achteraf bekrachtigen, want de gemeentewet vereist expliciete bekrachtiging.
2. Zonder de vereiste bekrachtiging o.b.v. artikel 25 lid 3 gemeentewet vervalt de geheimhouding en zijn de stukken openbaar.
3. Een WOB-verzoek (Wet Openbaarheid van Bestuur) inzake deze stukken dient in beginsel te worden gehonoreerd, tenzij benadeling van derdebelanghebbenden.
De door BIZA omschreven zienswijze in de brief van 7 november 2006 wordt gedeeld door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
D66 Zwolle
D66 gefeliciteerd met dit behaalde succes, mijn dank hiervoor, maar
waarom horen we hier niets over van de Gemeente Zwolle? Of is dit geheim??
Om 10:33 heeft de Raadgriffie de 1e blz. van het 4 bladzijden tellend advies gescand gemaild aan de raadsleden. Wonderlijk genoeg staat er als ontvangstdatum vrijdag 10 november 2006 (volgens de burgemeester lag op die dag de brief nog op een Haagse postkamer) op. Het is een openbaar stuk, dat dus bij de gemeente Zwolle verkrijgbaar zal zijn.
De Raadsgriffie meldt in de mail het volgende:
Bijgaand een brief van BZK inzake Geheimhouding Stukken. Het college van B&W zal met een reactie op deze brief komen ten behoeve van de commissie Bestuur van 11 december 20006.
Blijkbaar kostte het vrij veel energie om een paar zinnen te formuleren en hadden onze ambtenaren moeite met het onderwerp.
Het was dan ook het makkelijkste om geheimhouding in dit geval niet toe te staan. BIZA wijst op een vormfout maar gaat niet in op de diepere vragen m.b.t. geheimhouding. Dat we een jaar hebben mogen wachten op een simpel besluit als dit is dan ook een beetje teleurstellend: De wet zelve is niet kritisch bekeken, maar slechts opgelepeld uit het boek. De gevoelige relatie tussen de wet en de Democratie werd niet besproken.
Met andere woorden: In het vervolg zullen onze volksvertegenwoordigers zich beter aan procedure’s houden ?©n alsnog van alles geheim verklaren.
In eerste instantie beroept men zich op de gemeentewet, waarin de mogelijkheid op geheimhouding wordt besproken en ten tweede kan men dus via artikel 10 vrij eenvoudig allerlei zaken geheim verklaren.
D66 mag dan nu de documenten hebben vrijgespeeld, maar dit is geen overwinning voor de aanhangers van bestuurlijke vernieuwing. D66 kan nu aan de slag met het voetbalstadion, (waarbij ze zichzelf niet bijster populair hebben gemaakt,) maar een concreet debat over de geheimhouding-zelve bleef uit.
De verkiezingen zijn nu voorbij, dus hopelijk voelen politici zich nu weer wat meer ontspannen en durven ze nu ook weer wat zwaardere materie aan te snijden. Voor D66 zou het misschien tijd zijn om rigoreus een duidelijk nieuw profiel aan te meten, waarbij stokpaardjes als bestuurlijke vernieuwing en pragmatisch denken nog steeds een zeer waardevol gegeven kunnen zijn. Men zou minder compromissen moeten sluiten en dus niet als cement tussen 2 reuzen moeten functioneren. Men zou juist de zwaardere materie bespreekbaar moeten maken, waarbij het volk ge?¯nformeerd wordt en zich betrokken voelt, wat uiteindelijk ongetwijfeld zichtbaar zal zijn bij verkiezingen.
De strategie waarbij politici zich nooit op glad ijs begeven en bleven steken met prefab-oneliners mag dan misschien succesvol zijn om het overgrote deel van de kudde te overtuigen, maar een waar vertrouwen in de politiek ontstaat pas, wanneer het volk daadwerkelijk merkt dat het beleid vruchten afwerpt. Maandenlang gezeur over de achternaam van Hirschi en het vermijden van serieuze onderwerpen resulteert in wantrouwen.
Okay,.. dan ga ik nu nog even op zoek naar die brief van Biza, waarbij ik hoop dat hij ook online is in te zien…..
Groet,
Rinze..
Uitermate grappig om te zien dat de dag na de verkiezingen het onderwerp ineens weer in de krant staat: Heel Nederland is bezig met de verkiezingen, het in mijn ogen gevoelige onderwerp, valt weg tussen het nieuws van de verkiezingsresultaten.
Men heeft dit onderwerp eerst over de regionale verkiezingen heengetild, waarbij onderwerpen van de vergadering werden gehaald en het doorgeschoven werd naar een hoger instituut. Toendertijd heb ik hierover op dit weblog mijn kritiek hierop geuit, ondanks dat ik aangaf dat het inderdaad begrijpelijk was dat dit boven lokale issue’s uitsteeg. Ik heb toen overigens ook aangegeven dat ik hoopte dat het antwoord dan in ieder geval voor de landelijke verkiezingen zou worden gegeven. Het is dan ook bizar dat men dit onderwerp wederom heeft kunnen uitstellen tot de dag na de verkiezingen.
Zeker als je realiseert dat het antwoord slechts het oplepelen van de wet is en niet ingaat op de ware lading binnen dit gebeuren: De wet-zelve in verhouding met de Democratie, waarbij geheimhouding in schril contrast staat met het principe dat burgers hun volksvertegenwoordigers moeten kunnen controleren: Zeker, en met name, als het dus om hun belastinggeld gaat.
Ik ben dan ook van mening dat dit ondewerp liever niet besproken wordt, aangezien dit o.a. over het handelen van politici zelf gaat. Hoe overheid en bedrijfsleven constructie’s afspreken, waarbij geheimhouding essenti?«el is om bedrijfsgevoelige informatie uit handen van een concurrent te houden. Dat dit op zich logisch is begrijp ik, maar ik beweer dan ook dat de overheid in contact met de burger en het bedrijfsleven aan moet geven dat geheimhouding van besproken thema’s niet mogelijk is: De burger of zakenman zal dan zelf kunnen bepalen wat hij aan de overheid en dus het volk meedeelt.
Geheimzinnige constructie’s zijn dan niet nodig ?©n iedereen heeft dan dezelfde informatie, waardoor iedereen dus ook dezelfde kansen heeft in het opzetten van een onderneming of het verdedigen van een standpunt.
Okay,.. Vanavond typ ik wel weer verder,..
Groet Rinze
K-dan,.. Weekend! Beters! Happy W-end bytheway,…
Goed.. terug naar het thema:
Geheimhouding is dus een ingebakken thema in onze wet en het ontstaan hiervan is op zich logisch: Belangen die niet geschaad mochten worden. Landen en steden hielden zo hun hoofd boven water in woelige tijden. Democratie was niet aan de orde en macht moest worden behouden.
Tegenwoordig heeft in theorie het volk de macht, waarbij volksvertegenwoordigers de stem van de kiezers zijn. Dit impliceert dat het volk de vertegenwoordigers moet kunnen controleren. We kunnen ons dan ook afvragen in hoeverre de geheimhoudingcultuur de controlemogelijkheden beperkt. Een tweede vraag, nadat we tot de conclusie gekomen zijn dat geheimhouding de controle ernstig beperkt, is in hoeverre geheimhouding uberhaubt noodzakelijk is. Persoonlijk zie ik zeer weinig ruimte voor minder transparante situatie’s. Ook in de discussie van vorig jaar op dit log was er niemand die aangaf wat nu echt reden tot geheimhouding zou moeten zijn: Men kwam met voorbeelden als aanbesteding van een bouwproject, maar dat principe werd ontkracht vanwege het feit dat dit om tijdelijke geheimhouding gaat en dat hiervoor duidelijke procedure’s kunnen worden ontwikkeld. De cijfers van alle aanbesteders horen na besluit gewoon inzichtelijk voor iedereen te zijn.
Het is niet mijn bedoeling om nu alle materie te herhalen dus hoop ik dat de lezer van dit schrijven zich realiseerd dat er dus alleen ruimte is voor tijdelijke geheimhouding en dat dit zeer duidelijk ge?«tiketteerd moet worden. Het besluit van Biza heeft documenten vrijgespeeld, maar er ook voor gezorgt dat politici nu zorgvuldig met procedure’s om zullen gaan. (En in de toekomst eventueel voor de vergadering is begonnen al voor geheimhouding pleiten.) Ik ben dan ook ge?¯nteresseerd in hoe zaken worden geformuleerd en hoe men na welk deel van de wet verwijst. Ik vraag mij af wat en hoeveel er onder welke noemers worden verdekt ?©n of de procedure genoeg detail bevat. Artikel 10 is een heleboel uitzonderingen op een recht: Is slechts het verwijzen naar dit artikel een recht tot geheimverklaring? Verdwijnen hele documenten in een doofpot als er ?©?©n detail gevoelig is? Welk detail kan dat dan zijn en is dit dan wenselijk als je redeneert vanuit het principe van een ware Democratie? Ik weet geen voorbeeld dat geheimhouding rechtvaardigt. Alleen dus ruimte voor tijdelijke geheimhouding en zaken als millitaire belangen en het voorkomen van massahysterie bij een verschrikkelijk virus. Zelfs dan zou het meeste sowieso slechts tijdelijk geheim mogen blijven ?©n kan veel gewoon in het openbaar blijven. Duidelijke definitie’s dienen tot stand te worden gebracht: Artikel 10 is een lachertje,……..
Okay,.. we zien wel wat er lokaal nog meer geheim verklaart gaat worden,.. Dan zeur ik wel weer verder,.. Tis nu weekend!: Geniet er van!
Groet,..
Rinze