Bevrijdingsfestival Overijssel 2009

Zwolle – Woensdagmiddag presenteerden de commissaris van de Koningin van Overijssel de heer mr G.J. Jansen, wethouder van Zwolle de heer H.J.M. Kenkhuis, plaatsvervangend directeur van het Nationaal Comité 4 en 5 mei de heer J. van Kooten en producent van het Bevrijdingsfestival de heer N. van der Sprong het volledige programma voor de Overijsselse viering en het festival van 5 mei 2009. Speciale aandacht ging naar de projecten in het voorprogramma. In Zwolle vindt op 5 mei de start plaats van de Nationale Viering van de Bevrijding. De organisatie verwacht 140.000 festivalbezoekers in Zwolle.

De verantwoordelijken voor het festival houden een maquette van de 135 meter lange en 2 meter hoge loopbrug op de positie waar het op 5 mei zal verschijnen…

V.l.n.r. : J. Van Kooten, H. Kenkhuis, bedenker van de loopbrug en kunstenares Marit Otto, N. v.d. Sprong en commissaris Jansen.

De jaarlijkse 5-mei lezing zal dit jaar de staatssecretaris van Europese Zaken Frans Timmermans verzorgen. Hij zal in Zwolle ingaan op dilemma’s rond ‘Vrijheid en identiteit’, het jaarthema van het Nationaal comité 4 en 5 mei in 2009. Verder zal Minister President J.P. Balkenende waarschijnlijk bij de opening van dit feest aanwezig zijn. Van het Provinciehuis zal hij via een mega-loopbrug over en langs het publiek naar het vernieuwde hoofdpodium lopen en de tienduizenden bezoekers toespreken. De van oorsprong Zwolse Tooske Ragas zal op originele en eigentijdse wijze het ochtendprogramma presenteren. Zij doet dit met de side-kicks commissaris Jansen, burgemeester Meijer en een lid van het comité 4 en 5 mei. De festiviteiten van het Bevrijdingsfestival starten dit jaar al ver voor 5 mei. Vanaf april 2009 zullen er in heel Overijssel activiteiten zijn in het kader van de Nationale Bevrijding.

De loopbug symboliseert een brug tussen de avond van 4 mei en de feestelijke ochtend op 5 mei. Lopers van AV PEC Zwolle zullen (waarschijnlijk-) met de minister president het vrijheidsvuur van het Provinciehuis, over de brug, naar het podium brengen. Op de brug worden door festivalbezoekers 99 vlaggen geplant van personen uit de wereldgeschiedenis. Dit staat symbool voor de 5 mei viering.

Zo zullen er in de provincie zogenaamde vrijheidskoren optreden en vindt er door scholieren een flessenpost-actie plaats. De activiteiten in Zwolle worden op 5 mei ook grootser dan ooit tevoren. Zo wordt Wereldstad Esperar verder uitgebouwd en zullen er geluidsdichte telefooncellen op het festivalterrein geplaatst worden, waar bezoekers direct contact kunnen krijgen met de festivalbezoekers elders in het land. Het dance-event Free 2 Dance vindt weer plaats op het eiland in Park De Wezenlanden.

 

Projecten:

 

Paal 38

Paal 38 is een project waarbij 25 gemeentes zijn gevraagd ieder één (podium)kunstenaar uit te nodigen om een performance te maken die op 5 mei wordt uitgevoerd in het kader van de Start Nationale Viering 5 mei. Een performance duurt vijf minuten en kan meerdere keren per dag worden uitgevoerd. Een performance of voorstelling kan bestaan uit;

¨        Een korte film

¨        Stand-up performance

¨        Live – painting + tentoonstelling + uitleg

¨        Ultieme song for peace

¨        Vertelling en/of minitheatervoorstelling

In de formulering van de opdracht wordt het thema ‘Vrijheid & Identiteit’ als inspiratiebron meegegeven. Alle performances worden uitgevoerd op het plein van de Vrijheid, welke zich bevindt op het parkeerterrein voor het Provinciehuis. De inrichting van het plein krijgt de vorm van een groot strandpaviljoen met diverse kleinere podia/tentjes voor de ‘5 voor 5-voorstellingen’. In combinatie met het Plein van de Vrijheid wordt dit een zeer inhoudelijke en levendige locatie, waarbij naast de activiteiten van de nationale samenwerkingspartners, minimaal 25 x 5 = 125 performances te zien zullen zijn in het kader van de verbindende slogan: “5 voor 5”. (vijf minuten voor vrijheid)

Kernpunten:

¨        betrokkenheid van de 25 gemeenten uit Overijssel

¨        aandacht in voortraject bij het maken van de performances

¨        grote diversiteit mogelijk in de uitingsvormen van de performances

¨        grote diversiteit mogelijk wat betreft de vertaling van het thema

¨        toegankelijk en interessant voor grote doelgroepen.

Het project krijgt vorm op 5 mei. In het voortraject zal vroeg worden begonnen met het informeren van de 25 gemeentes en het selecteren van de kunstenaars. In de maanden voorafgaand aan 5 mei zal via de website de voortgang vermeld worden.

¨        25 (podium)kunstenaars uit 25 gemeenten uit Overijssel.

¨        Contacten met diverse kunstenaarscollectieven uit Overijssel

 

Stilstaan Onderweg

Er zijn in Overijssel veel wandel- en fietsroutes, bovendien worden binnenkort veel routes aangesloten op het landelijke en provinciale  fietsnetwerk. Een aantal routes komen langs bijzondere plekken en/of monumenten die een betekenis hebben in relatie met de 2e wereldoorlog. Deze vormen de kern en  het uitgangspunt voor dit project.

Aan de hand van een nieuw te maken inventarisatie van speciale locaties en interessante monumenten die een binding hebben met de 2e wereldoorlog wordt 13 april, 2^de Paasdag, aangegrepen om in Overijssel fiets- en wandelroutes te organiseren. Naast bestaande routes kunnen ook nieuwe routes ontwikkeld worden. Tijdens deze routes zullen op die bijzondere locaties in bijvoorbeeld een bezoekerscentra van Natuurmonumenten of een plaatselijk café,  activiteiten georganiseerd worden om de betreffende plek op de route te omlijsten met een vertelling, lezing, miniconcert en/of kleine expositie. Ook musea worden benaderd om te kijken of zij op die dag aandacht kunnen besteden aan de betekenis van 4 en 5 mei.

Kernpunten:

¨        betrokkenheid van provinciale organisaties, zoals HCO, GObt, VVV’s.

¨        gebruik maken van de eigenheid van Overijssel als fiets- en wandelprovincie

¨        goed te communiceren in de maanden voorafgaand aan 4 & 5 mei.

¨        Voor een brede doelgroep aantrekkelijk, maar vooral bedoeld voor ouderen en families.

¨        Het project kan jaarlijks terugkeren met andere aksenten en/of praktische invulling.

Maandag 13 April, 2^de Paasdag.

Uitvoering en samenwerkingspartners

• HCO
• KCO
• GOBT en locale VVV-kantoren
• Locale/regionale musea (die in de nabijheid van de routes liggen)
• Diverse dichters, kunstenaars, muziekgroepen, voor de voorstellingen op de 5 locaties. (5 monumenten x 3 voorstellingen per dag)

Vijf gecombineerde Fiets- en Wandelroutes;

1.                  Verzetsmonument Markelo (thema: herdenken en verwerken)

2.                  Zwolle – HCO – tentoonstelling joodse werkkampen in Staphorst (thema: jodenvervolging)

3.                  Steenwijk –  monument Kallenkote (thema:onderduik en willekeur)

4.                  Hengelo – april-mei staking 1943 (thema: massaal verzet en ommekeer)

5.                  Schalkhaar – Westenbergkazerne (thema: ‘goed’ en ‘fout’)

 

De Firma op Onderzoek

Firma Weijland gaat op onderzoek met grote pas. Zij zoekt naar de Witte Raven in Overijssel en is nieuwsgierig naar het bijzondere in het dagelijkse.

De Firma maakt filmische dwarsdoorsneden van vijf gemeenschappen, welke worden verkozen op hun geografische ligging, confessionele karakteristieken en onderscheidende kenmerken. Drie dwarsdoorsneden van identieke situaties in de vijf gemeenschappen benadrukken de eigenheid en hiermee de bevroedde vrijheid van de bewoners.

Hoe komt deze vrijheid tot uitdrukking? De aanname die getoetst gaat worden: ‘Vrijheid komt tot uitdrukking in het ergens bijhoren en tegelijkertijd de eigen individualiteit in uniciteit vieren.’

De Firma is aanwezig in de ochtend, de middag en de avond. Zij is er privé, in de groep en in het openbaar. Zij doet empirisch onderzoek op Weijlandse gronden. Met begrippen als vrijheid, individualiteit, identiteit en de persoonlijke alledaagsheid wil zij jongleren en maakt zij haar eigen muzikale beeldverhaal. Kom en volg de karavaan door Overijssel!

Dwarsdoorsneden

De Firma maakt dwarsdoorsneden door een aantal pijlers heen, om door onderzoek de identiteit en daarmee samenhangend de beleefde vrijheid /onvrijheid van de bewoners te achterhalen. Ook maakt de Firma een dwarsdoorsnede door de leeftijdscategorieën  van 13 – 80 jaar.

In het ochtendprogramma op 5 mei wordt verslag gedaan d.m.v. filmpjes en d.m.v. een kleine demonstratie.

Kernpunten:

¨        Goede mogelijkheden het thema Vrijheid en identiteit te vertalen naar een eigentijdse artistieke invulling.

¨        Gericht op een brede doelgroep; jong en oud door elkaar; uitgaan van de locale situatie in de provincie.

¨        Gericht op de middelgrote plaatsen van Overijssel

In de maanden Maart en April in 5 middelgrote plaatsen.

¨        Firma Weijland

Veel plaatselijke en lokale bewoners(groepen)

 

Debat on Tour

Samen met de uitschrijving van een column/ filmwedstrijd vormt een tournee langs 3 hogescholen en universiteiten in Overijssel de basis voor dit project. In Zwolle, Enschede en Deventer wordt een serie van 3 expertmeetings georganiseerd tussen studenten, een landelijk bekende presentator en een speciale gast. Elke expertmeeting levert een winnaar op van de column/ filmwedstrijd. Uiteindelijk wordt 1 winnaar gekozen die de column op 5 mei tijdens het ochtendprogramma zal voordragen of die de film zal gaan laten zien. Verder kan onderzocht worden of de lezing in het begin van de middag op 5 mei voor publiek kan worden uitgesproken. Natuurlijk afhankelijk van de bereidheid van de spreker.

Daarnaast wordt bekeken of de lezing/ film nog op andere manieren terug zou kunnen komen in het programma. Bijvoorbeeld in een animatievorm, samenvatting op bilboards, quote(s) op de last-minute flyer etcetera.

Kernpunten:

¨        Sterk inhoudelijk programma met aansprekende gasten

¨        Zichtbare samenwerking voorafgaand aan 5 mei tussen verschillende partners. (comité 4 & 5 mei, provincie, hogescholen en universiteiten, studenten)

• Expertmeetings:

–          Universiteit Twente               23 maart 19.00 – 22.00

–          Christelijke Hogeschool Windesheim      24 maart 15.00 – 17.00

–          Saxion                          26 maart 15.00 – 17.00

• Uitspreken column/ Presentatie film op 5 mei tijdens ochtendprogramma

Uitvoering en samenwerkingspartners

• Nationaal Comité 4 & 5 mei i.s.m. Niek van der Sprong & Annemien Brugging

 

Scholentour Algemeen

De scholentour is een verzamelnaam voor verschillende routes langs scholen om d.m.v. debatten en discussieprogramma’s het thema onder de aandacht te brengen bij scholieren en studenten. Voor het komend jaar stellen we twee tournees voor; elk voor een andere doelgroep.

 

Clips voor Vrijheid

Clips voor Vrijheid is een innovatief, kunstzinnig en tegelijkertijd educatief project met een wedstrijdelement dat zich richt op jeugd en jongeren in de leeftijdsgroep van 10 tot 20 jaar.

In het project Clips voor Vrijheid werken jongeren samen aan het maken, vertonen, becommentariëren en uitwisselen van persoonlijke multimedia clips over het thema Vrijheid, dit jaar in combinatie met het begrip Identiteit. Verschillende scholen (middelbaar onderwijs en ROC’s) in de provincie worden door Bevrijdingsfestival Overijssel benaderd om mee te doen. Vervolgens bezoekt Stichting Holy, landelijke initiatiefnemer van het project Clips voor vrijheid, de scholen met uitgebreide wokshops.

Clips voor Vrijheid is sinds editie 2008 een landelijk project dat lokaal wordt uitgevoerd en eerst per provincie en daarna nationaal wordt gejureerd. Vanaf januari tot in april worden er op de verschillende scholen workshops georganiseerd onder begeleiding van speciaal opgeleide professionele kunstenaars, filmmakers en animatoren. Daarin worden de jongeren uitgedaagd om hun mening te geven over vrijheid. Vervolgens leren ze die mening omzetten in een mini videoclip van maximaal 30 seconden over het thema Vrijheid. Door deze wedstrijd worden jongeren gestimuleerd om het begrip vrijheid op hun eigen manier te verbeelden met de mediamiddelen van nu. Daarbij wordt gebruik gemaakt van speciaal daarvoor ontwikkelde, laagdrempelige, online animatiesoftware

( Holy ) met een grote gebruikersvriendelijkheid.

De winnaar van de provincie Overijssel, krijgt een speciale VIP- behandeling op het bevrijdingsfestival. De beste clips van elke provincie worden herhaaldelijk vertoond op de grote projectieschermen van diverse bevrijdingsfestivals in Nederland.

De gemaakte clips blijven permanent op internet te zien op www.clipsvoorvrijheid.nl Leerlingen die met het project hebben meegedaan behouden hun login naam en wachtwoord op de site en kunnen altijd nieuwe clips maken of hun gemaakte clips verder verfijnen. De site wordt met grote zorgvuldigheid beheerd. De website met het jaarlijks groeiende cliparchief blijft zo een levendig podium voor het maken en bekijken van de Clips voor Vrijheid. Samen vormen de clips een beeldend verhaal over vrijheid gemaakt door een nieuwe generatie in Nederland. 

Kernpunten:

¨        Gericht op specifieke aanwijsbare doelgroep

¨        Sterke vertaling thema naar belevingswereld doelgroep

¨        Groot bereik door vertoning clips op diverse festivals

Uitvoering en samenwerkingspartners

¨        BFO

¨        Stichting Holy (clips voor vrijheid)

¨        Middelbare scholen en ROC’s uit Overijssel

 

Flessenpost

1000 flessen worden in de maanden voorafgaand aan 5 mei verspreid over de provincie Overijssel. Per fles kunnen 5 verschillende kinderen, uit 5 verschillende plaatsen in Overijssel, van groep 7 of 8 van de basisschool deelnemen aan het project. Elk kind wordt uitgedaagd om een kleine, concrete, actie te verzinnen om het volgende millenniumdoel te behalen:  In 2015 moeten alle kinderen in alle landen basisonderwijs volgen.

Deze kleine, concrete, actie wordt vastgelegd op een contract, dat in de fles wordt gestopt. Uiteindelijk staan er dus 5 kleine, verschillende, acties op het contract om dit specifieke millenniumdoel te behalen.

Naast het invullen van het contract kunnen de kinderen de fles ook vullen met een klein voorwerp dat symbool staat voor hun actie.

Behalve dat de kinderen meehelpen door hun fles te vullen worden ze ook gevraagd om hun actie op een speciale website het internet in te vullen. Zo ontstaat er naast een prachtige tentoonstelling van gewetensvolle flessen, ook een database met concrete acties om het millenniumdoel te behalen.

Nadat het bericht “gepost” is in zowel de fles als op de website kunnen de kinderen hun zelfverzonnen actie ook ter uitvoering brengen. Eventuele foto’s, filmpjes of korte teksten kunnen ook weer op de website gepost worden. 

De begeleiding van de kinderen bij het invullen van de flessenpost kan door de eigen juf of meester worden gedaan, aan de hand van een vooropgezet lesplan.

Een aantal flessen zullen op 5 mei worden aangeboden aan de genodigden van de nationale start van de bevrijdingsdag, zoals onder andere de burgemeester, commissaris van de Koningin en de Minister President. Deze flessen zullen als positieve geheugensteun en motivatie dienen om de bijdrage van Nederland aan het verwezenlijken van de millenniumdoelen  te stimuleren.

Kernpunten:

¨        Gericht op specifieke aanwijsbare doelgroep + uistraling naar ouders/basisonderwijs.

¨        Sterke inhoudelijke mogelijkheden om thema te vertalen voor doelgroep

Uitvoering en samenwerkingspartners

¨        BFO

¨        Basisscholen uit Overijssel

Koren in de Openlucht

Overijssel kent een aantal opmerkelijke openluchttheaters. (Ommen, Hertme,  Nijverdal,  Markelo, Losser)

Theaters worden ingezet in combinatie met een concertserie van koren (en eventueel harmonieorkesten). De koren stellen een repertoire samen wat een relatie heeft met 4 & 5 mei én het thema van 2009: ‘Vrijheid & Identiteit’. Bovendien kunnen ze gebruikmaken van het lied van de vrijheid wat in 2005 is gecomponeerd door Thé Lau. Daar zijn diverse arrangementen van beschikbaar. Zie ook www.liedvandevrijheid.nl

Deze concertserie zal plaatsvinden op zaterdagavond 18 april 2009 van 19.30 tot 21.20 uur. Op deze avond gaan in 5 openluchttheaters, 5 koren per locatie een concert geven. In totaal dus 25 koren.

Het mes snijdt aan twee kanten: hernieuwde aandacht voor de openluchttheaters en een reeks uitvoeringen van amateurkoren (en harmonieorkesten).

Voor dit project is samenwerking gezocht met KCO i.v.m. de aanwezige contacten met amateurkoren in Overijssel én de contacten met de bestaande openluchttheaters.

Kernpunten:

¨        Programma in voortraject door heel Overijssel heen.

¨        Grote deelname aan koren mogelijk

¨        Gericht op brede doelgroep; jeugdkoren, ouderen, kerkkoren, klassieke koren, ect.

¨        Bijzondere inzet van bijzondere locaties als decor voor concertreeks

 

Dichter bij 4 mei

Dichter bij 4 mei is de jaarlijkse poëziewedstrijd die het Nationaal Comité 4 en 5 mei organiseert in

samenwerking met de stichting Dicht Maar Doe Maar. Het Nationaal Comité roept jongeren uit de provincie, waar de Start Nationale Viering van de Bevrijding dat jaar op 5 mei plaatsvindt, op om een gedicht te maken over het thema ‘Herdenken en Vieren’. Scholieren tussen 15 – 19 jaar uit Overijssel zijn uitgenodigd om hun mooiste gedichten in te sturen. De winnaar mag zijn of haar gedicht voordragen op de Dam tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei, tijdens een herdenking in de provincie of  tijdens de herdenkingen in de voormalige kampen Vught, Westerbork en Amersfoort.

Meer informatie staat op www.4en5mei.nl/educatie.

Datum uitvoering

Finale vindt plaats op 18 maart 2009, de winnaar leest zijn of haar gedicht voor op 4 mei op de Dam.

 

Adopteer een monument

Adopteer een Monument is een landelijk onderwijsproject waarbij leerlingen van groep 7 (en soms 8) van het basisonderwijs een oorlogsmonument in hun eigen dorp of buurt ‘adopteren’. Aan de hand van dit monument leren de kinderen over de lokale geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, de traditie van herdenken en de rituelen die daar bij horen. Dit jaar worden scholen in Overijssel benaderd met de vraag een monument bij hen in de buurt te adopteren. Mogelijk wordt er nog een activiteit georganiseerd voor het zoveelste geadopteerde monument om (regionale) persaandacht te genereren.

Meer informatie is te vinden op: www.4en5mei.nl/educatie.

Datum uitvoering

Scholen worden in de periode oktober 2008 – februari 2009 benaderd om een monument te adopteren. Een mogelijke activiteit kan plaats vinden in maart/ april 2009.

 

DVD en lesbrief getuigenverhalen

Achter oorlogsmonumenten gaan aangrijpende verhalen schuil. Negen van deze verhalen bij

oorlogsmonumenten zijn vastgelegd op de DVD ‘Sprekende beelden – getuigenverhalen bij oorlogsmonumenten’. De verhalen worden dit jaar verteld bij oorlogsmonumenten in de provincie Overijssel. Bij de dvd, waar portretten van 7 – 10 minuten op staan, hoort een lesbrief met kijk- en verwerkingsopdrachten. De dvd met lesbrief is bedoeld voor het voortgezet onderwijs.

Meer informatie over het onderwijsproject: www.4en5mei.nl/educatie. De verhalen zijn te bekijken op: www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten

Datum uitvoering

De dvd is half april 2009 gereed en wordt verspreid onder middelbare scholen in Overijssel.

 

Uitreiking Nationaal Aandenken 2009

Het Nationaal Aandenken ‘Vrijheid maak je met elkaar’ is een cadeautje van het Nationaal Comité voor alle kinderen van groep 7 in Nederland en klas 5 op de Nederlandse Antillen en Aruba. Het boekje vertelt over het belang van vrede, vrijheid en democratie en de traditie en achtergronden van herdenken op 4 mei en vieren op 5 mei.

Datum uitvoering

De boekjes worden medio maart 2009 aan de scholen geleverd. Er is nog niet besloten of er een speciale uitreiking van het boekje komt om (regionale) persaandacht te genereren.