De bijna alom gewaardeerde radiopresentator Frits Spits heeft een, in mijn opvatting, zeer beluisterenswaardig radioprogramma, De Taalstaat. Op zaterdagmorgen van 11.00 tot 13.00 uur te horen op NPO Radio 1. Het gaat over de vele kanten van de Nederlandse taal. Een programma-onderdeel daarvan heeft als titel: ‘Het Gezelschap van Geadopteerde Vergeetwoorden’.
Luisteraars kunnen daar woorden ‘adopteren’ die in de vergetelheid dreigen te geraken. Hoe wonderbaarlijk is het, in dit verband, dat de spellingscontrole zojuist het door mij gebruikte woord ‘beluisterenswaardig’ niet herkent. Ikzelf vind dat een veeg teken. Hoewel ik vermoed dat het woordje ‘veeg’ in dit verband binnenkort ook wel door bovengenoemd gezelschap zal worden geadopteerd.
Hoe kom ik hier op? Toen ik mijn eerste column bij 1Zwolle inleverde, had de redactie enig commentaar op mijn woordgebruik. Zo kwamen zij het woord ‘wellicht’ tegen, waarvan zij menen dat het niet meer gebruikt wordt. Toch lieten ze het staan, want zo zeiden zij, het is jouw tekst. Ik ben ze daar dankbaar voor, want ik vind heel veel ‘vergeetwoorden’ mooi Nederlands.
Ze hadden ook even commentaar op het feit dat ik mijn gewaardeerde lezers met U aansprak in plaats van het nu normale je of jij.
Ik waag te betwijfelen of dat waar is. Afgezien van mijn ergernis als ik door een ‘belhamel’ van amper 15 jaar bij de supermarktkassa getutoyeerd wordt, blijkt dat ook wel uit de vele reacties op een krantenartikel van een paar weken terug. Daarin stond dat een 92-jarige Apeldoornse, in een brief van haar zorgverzekeraar met ‘jij’ werd aangesproken. Haar zoon vond het respectloos en vele krantenlezers met hem.
In de inmiddels behoorlijk lange, door het Gezelschap opgestelde lijst staan een aantal woorden waarmee ik u graag (hernieuwd) laat kennismaken.
Sponzendoos – metalen of glazen doosje met een vochtig sponsje erin, voorheen door schoolgaande kinderen gebruikt om hun lei schoon te wissen.
Mica – een glasachtig mineraal met metaalachtige glans, dat zich gemakkelijk laat splijten en tegen hoge temperatuur bestand is, waarom het voor venstertjes in kachels e.d. wordt gebruikt.
Wringer – boven de wasmachine bevestigde installatie waarvan de rollers met behulp van een zwengel in beweging worden gezet.
Tot slot het woord ‘radiodistributie’. Daar moet u zelf maar even naar op zoek gaan. Mijn samenvatting is: vier radiozenders, één draaiknop en een luidspreker met bijzonder goede geluidskwaliteit.
De moderne DAB-radio haalt die kwaliteit bij lange na niet. Die maar gauw vergeten dus.
