Eerste resultaten proef met belonen afvalscheiding

Zwolle – De bewoners van de wijken Schoonhorst (Stadshagen) en Gerenbroek (Zwolle-Zuid) hebben in de periode van november tot februari gemiddeld 22% minder restafval aangeboden. Ook hebben ze de ondergrondse restcontainers voor restafval gemiddeld 31% minder vaak geopend. Dat blijkt uit de eerste tussenevaluatie van de proef belonen die de gemeente medio november in deze wijken is gestart met het achteraf belonen van bewoners die hun afval goed scheiden en minder restafval aanbieden.

Het belangrijkste doel van de proef is er achter komen of financieel belonen bewoners prikkelt om minder restafval aan te bieden en hoe de bewoners een dergelijk systeem ervaren. Voor aanvang en drie maanden na de start van de proef hebben bewoners een vragenlijst ingevuld. Ook zijn er metingen gedaan in het proefgebied. Die laten, in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar, een afname zien van gemiddeld 22% restafval. Ook de hoeveelheid apart ingezamelde plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drankenkartons groeit, maar nog niet zo veel als vooraf werd verwacht. De eerste indrukken zijn positief. Toch kan pas na de proef (half mei) worden beoordeeld of het effect van belonen groot genoeg is om de doelen uit het Grondstoffenplan te halen.

Veel mensen zijn bang dat, door een financiële prikkel, afval op straat wordt gedumpt of in containers voor papier en kunststoffen wordt gegooid. De afvalcoaches van de gemeente Zwolle doen daarom tijdens de proef onderzoek naar bijplaatsingen van afval bij de ondergrondse containers en dumpingen van afval in het proefgebied. Bijna wekelijks voeren ze steekproeven uit in minicontainers, waarbij ze controleren op vervuiling van de grondstoffen. Zo worden bijvoorbeeld papier- en pmd-containers (plastic, metaal en drankenkartons), onderzocht op vervuiling met restafval. De afvalcoaches geven aan dat er tot nu toe geen zichtbare groei is van het aantal bijplaatsingen of dumpingen, en dat ze geen verschillen zien vergeleken met andere wijken. De eerste indruk is dat in het proefgebied, de aangeboden grondstoffen niet extra vervuild worden met restafval.

Veel deelnemers die een tussentijdse enquête invulden, denken dat het mogelijk is om geld terug te krijgen door hun afval zo goed mogelijk te scheiden. En dat zou goed kunnen kloppen als we kijken naar het aantal keren dat de ondergrondse container in de afgelopen maanden is gebruikt. Een groot aantal bewoners zal de volledige, of een deel van de beloning ontvangen.

De respons van de bewoners op de enquête is hoog en de betrokkenheid is groot. Vooral in de eerste weken van de proef zijn er veel reacties binnengekomen. Zo zijn er verzoeken het mogelijk te maken om gft-afval te scheiden bij appartementen, of het maken van een aparte regeling voor mensen met veel restafval door bijvoorbeeld luiers of incontinentiemateriaal. Ook werd vaak gevraagd waarom wordt beloond op basis van het aantal keer dat restafval wordt aangeboden, en niet op basis van het gewicht. Deze reacties worden meegenomen in de evaluatie van de proef.

De bewoners van de twee wijken zijn per brief over de resultaten geïnformeerd. In totaal zijn 3.062 huishoudens aangeschreven om deel te nemen aan de proef. Het aantal afmeldingen is klein; in totaal 56 huishoudens. De proef, die tot half mei 2018 loopt, is onderdeel van de afspraken die vorig jaar met de gemeenteraad zijn gemaakt om de hoeveelheid restafval terug te brengen van iets minder dan 200 naar 100 kilo per inwoner per jaar in 2020.