Zwolle – Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaf vorig jaar al aan dat voor het eerst in vier jaar het aantal Nederlandse kinderen in armoede niet is gedaald. In Zwolle groeien 2000 kinderen en jongeren tot 21 jaar in armoede op.
Het zijn kille cijfers die doen schrikken. Zeker omdat door corona de kinderarmoede verder is gestegen en de verwachting is dat kinderarmoede dit najaar nog verder stijgt. Dan krijgen gezinnen te maken met schoolkosten en contributies voor sportclubs en verenigingen. In Zwolle laten we deze gezinnen niet zitten: we helpen kinderen voor een betere toekomst.
Een onderzoek van DUO Onderwijsonderzoek & Advies eind vorig jaar onder bijna duizend leerkrachten geeft inzicht in wat armoede met kinderen doet. Circa tweederde van de ondervraagde leerkrachten antwoordt dat zij een of meer leerlingen in hun groep hebben die in armoede opgroeien. Leerkrachten zien armoede doordat gezinnen niet of zeer moeizaam kunnen voorzien in de eerste levensbehoeften. Maar zichtbare gevolgen van armoede zijn ook onvoldoende geld voor bijvoorbeeld wifi, laptops en smartphones.
Ruim de helft van de leerkrachten geeft aan dat het in armoede opgroeien van leerlingen een negatieve invloed heeft op de leerprestaties. Met betrekking tot de sociaal-emotionele ontwikkeling zegt 76% van de leerkrachten dat armoede een negatieve invloed heeft. Het zijn cijfers die laten zien dat nog steeds geldt dat wie voor dubbeltje geboren is, niet snel een kwartje wordt. Armoede creëert achterstand en isolement. Kinderen worden weerloos slachtoffer, waardoor armoede van generatie op generatie overgaat. Hoe dit te doorbreken?
De gemeente Zwolle maakt werk van kinderarmoede. Nathalie Rozenveld, armoederegisseur van de gemeente Zwolle, vertelt bevlogen over haar werk: “Ik ben inmiddels twee jaar bezig met een Zwols project om armoede op scholen onder de aandacht te brengen. We bezoeken scholen, vertellen de leerkrachten wat armoede is, wat de signalen zijn en waar ouders hulp kunnen vinden. Leerkrachten hebben er vaak geen idee van. Ouders zijn meestal goed geworden in het te verbergen omdat ze zich schamen. Dat maakt het lastig armoede te signaleren, laat staan bespreekbaar te maken. En dat terwijl het iedereen kan overkomen als gevolg van bijvoorbeeld scheiding, faillissement of ontslag. Mensen realiseren zich niet hoe kwetsbaar ze zijn, ook als ze een baan hebben.”
Maar ook via lerarenopleidingen maakt Nathalie mensen bewust van armoede: “We doen ons verhaal ook bij Pabo’s om zo bewustwording bij aankomende leerkrachten te kweken. De Pabo’s staan er open voor en we zien dat studenten er verbaasd over zijn dat armoede zoveel voorkomt, maar ze vinden het ook fascinerend. Armoede verdient continu de aandacht. Het is onze doelstelling die aandacht daadwerkelijk te geven. Om ervoor te zorgen dat de toekomstige lichting jeugdprofessionals – waaronder docenten – ook voldoende kennis hebben over de impact van armoede op kinderen, hebben we contact gelegd met de hogescholen in Zwolle. Wij hebben daar colleges gegeven en zoeken naar manieren om dit thema vast onderdeel van het onderwijs te maken”.
De Zwolse aanpak wordt landelijk als voorbeeld aangehaald. Nathalie is blij met de aandacht die het Jeugdfonds Sport en Cultuur in januari van dit jaar gaf op zijn site jeugdfondssportencultuur.nl/verhaal/nathalie/ . Daarin geeft Nathalie aan waarom het zo belangrijk is om de scholen samen met een ervaringsdeskundige zoals Karin ter Horst te bezoeken: “Doordat Karin haar verhaal vertelt, is de impact groter dan wanneer ik met cijfers zou komen. Dankzij haar verhaal beseffen leerkrachten dat een gezin snel kwetsbaar kan worden en dat het dan moeilijk is de weg naar hulp te vinden. Ze kunnen haar ook vragen stellen en Karin geeft tips hoe je het bespreekbaar kunt maken. Dat is niet zo ingewikkeld. Na een scheiding kun je simpelweg vragen of de ouder het financieel een beetje redt. Wij ondersteunen scholen door ze te voorzien van overzichten en informatie over voorzieningen waar ouders terecht kunnen. Maar in eerste instantie gaat het om de bewustwording bij de leerkrachten”.
Nathalie vertelt over de handreiking ‘Financiële krapte op school’: “We hebben deze handreiking in Zwolle gemaakt in samenwerking met scholen, wijkteammedewerkers en ervaringsdeskundigen. Deze handreiking helpt scholen om ouders en kinderen te ondersteunen en geeft antwoord op vragen als Hoe signaleer je financiële krapte? Hoe is gedrag van ouders en kinderen te duiden? en Hoe maak je dit bespreekbaar? We hebben vorig jaar de handreiking verspreid onder alle basisscholen in Zwolle. De handreiking is nu te vinden via www.swtzwolle.nl/professionals/scholen. Ik vind het een mooie erkenning van ons werk dat delen daarvan zijn opgenomen in de landelijke handreiking”.
Zwolle heeft veel regelingen om kinderen te laten meedoen. Een aantal voorzieningen is opgenomen in het overzicht “Extra’s voor kinderen uit gezinnen met een laag inkomen” van het Sociaal Wijkteam. Zie voor meer informatie en voorzieningen ook de daar genoemde websites:
• swtzwolle.nl/werkeninkomen en swtzwolle.nl/professionals/scholen: voor bijvoorbeeld een individuele studietoeslag, de huur van een muziekinstrument en een verjaardagsbox van Stichting Jarige Job;
• zwolle.nl/werk-en-leren: bijvoorbeeld voor het aanvragen van een vergoeding voor het halen van een zwemdiploma.
Er is ook een handige signalenkaart op https://www.signalenkaartarmoede.nl/, waarin bijvoorbeeld voor Zwolle 56 oplossingen bij armoede zijn genoemd.
