Groen Holtenbroek: “Zwarte Waterzone moet en kan anders!”

Zwolle – De komende weken staat de Zwarte Waterzone op de agenda van de Zwolse gemeenteraad. Maandag 25 oktober is er een infodebat en maandag 8 november neemt de gemeenteraad een belangrijke beslissing m.b.t. het stedenbouwkundig plan voor bijna 300 woningen in de uiterwaarden van het Zwarte Water bij Holtenbroek.

Voor Groen Holtenbroek is dit aanleiding om nog eens te benadrukken dat het anders moet en anders kan. Het plan van de Zwarte Waterzone oogst in Holtenbroek enkel weerstand, op een handjevol mensen uit de vastgoedwereld na, zo stelt Groen Holtenbroek donderdag in een uitgebreid persbericht. “Holtenbroekers willen de woningen niet en vrezen de extra verkeersdruk in de wijk.”

Landelijk worden duidelijke signalen afgegeven om niet buitendijks te bouwen. Het tv-programma Pointer besteedde onlangs nog aandacht aan dit onderwerp. Gemeente Zwolle en projectontwikkelaars blijven echter hoopvol hun plan presenteren als een ‘Europees iconisch project dat een aanwinst zal zijn voor Zwolle’, zoals ook andere gemeenten en projectontwikkelaars in Nederland op handige wijze proberen ‘te knabbelen aan de ruimte voor de rivier’. Landelijk externe deskundigen waarschuwen dat er een groot risico is dat gemeenten met lokale buitendijkse woningbouw de landelijke klimaataanpak gaan belemmeren.

Wonen aan het water klinkt aantrekkelijk maar de gemeente Zwolle meldde het al: in buitendijkse gebieden gelden geen wettelijke normen tegen water. Zwollenaren die hier gaan wonen moeten zich bewust zijn van de risico’s. Waterschade is voor eigen risico. Parkeergarages mogen en moéten zelfs, onderstromen bij hoge waterstand. En de kans hierop neemt toe in de geplande nieuwe woonwijk (bron: Stentor d.d. 16 oktober 2021).

Groen Holtenbroek denkt dat dit parkeeroverlast gaat opleveren: de nieuwe bewoners zullen als ze op vakantie gaan met vliegtuig of camper, hun auto’s preventief in de wijk parkeren. “Want wie sleept die tijdens hun afwezigheid de parkeergarages uit als dat nodig is? Tel daar de auto’s bij op waarvoor in de nieuwe woonwijk geen parkeerplek is berekend als de praktijk uitwijst dat de in de plannen berekende toename van deelauto’s niet realistisch blijkt. Van alle deelautoritten wordt 40% in het weekend gemaakt en slechts 13% in de spits en 10% voor woon-werkverkeer. Daarentegen heeft de verkoop van (gebruikte) auto’s – onder meer door corona – juist alle records gebroken.”

Groen Holtenbroek ziet dat in het stedenbouwkundig plan hoge, massale gebouwen zijn getekend en ontdekken tussen deze dichte bebouwing amper toegankelijk gebied voor huidige wijkbewoners.

John Beumer van Groen Holtenbroek: “Volgens ons is de kans groot dat huidige bewoners van Holtenbroek straks in de nieuwe wijk als indringers worden gezien. Zie je mij mijn kayak al door hun tuinen richting Zwarte Water slepen? Of buurman hengelen voor de dure appartementen? Ik verwacht dat er binnen een jaar allemaal schuttingen en bordjes ‘privé’ staan.”

Joop Steinvoorte betwijfelt of er wel zo hoog gebouwd mag gaan worden als dat er nu in het stedenbouwkundig plan staat: “Er moet nog toestemming worden verleend voor dergelijke hoogbouw. De nieuwe wijk valt in een wit stuk van het bestemmingsplan Holtenbroek. Hiervoor gelden nog de oude afspraken: maximale hoogte aan de randen van een wijk 25 meter, bij voorkeur aflopend.”

“We hebben het over de achtertuin van Holtenbroek. De druk op deze groene leefomgeving van Holtenbroekers wordt enorm vergroot, waardoor het zijn recreatieve functie gaat verliezen. De oever van het Zwarte Water en het hele gebied daaromheen dat voor wandelen en fietsen aansluit op het Westerveldse bos is een recreatiegebied, dat belangrijk is voor het welzijn van wijkbewoners. Zowel uit Holtenbroek, onze overburen in Stadshagen, als Zwollenaren die een rondje Zwolle fietsen over de Holtenbroekerdijk. Kinderen leren fietsen en rolschaatsen op deze dijk, ze sleeën er ’s winters,” aldus Aurelia de Vries, al vanaf het eerste uur een zeer bij Groen Holtenbroek betrokken bewoner. Aurelia pleit voor een groene omgeving voor kinderen: ”Het is niet gezond als kinderen opgroeien in een versteend milieu.”

Ook op de social media van Groen Holtenbroek blijkt uit reacties dat er veel bewoners zijn die verlies van hun leefomgeving vrezen. Een volger van de Facebookpagina van Groen Holtenbroek meldt treffend: “Waar mensen krap op elkaar wonen en sociaal/economisch soms weinig hebben is dit een stukje rijkdom.”

Anke Jansen van Groen Holtenbroek bevestigt de rijkdom van het gebied als volgt: “Na een drukke dag loop ik graag over de dijk. Ik ken veel buurtbewoners die genieten van de rust en de ruimte van het uitzicht op het Zwarte Water. Even in de verte turen over de rivier is goed voor de ogen en het gemoed. Je krijgt weer nieuw perspectief als je bedenkt hoe lang deze rivier er al stroomt en wat zich er in al die eeuwen moet hebben afgespeeld. Het is voor het welzijn belangrijk om regelmatig te kunnen genieten van de zogenaamde ‘zachtere waarden’ zoals weidsheid, rust, biodiversiteit en cultuurhistorie. Ik zou graag zien dat dat stukje weidsheid behouden blijft voor bewoners, maar ook voor andere passanten.”

Driehonderd woningen en bijbehorend autoverkeer betekent heel veel drukte en licht waar het nu ’s avonds rustig en donker is, stelt Groen Holtenbroek. Dit zal op deze plek invloed hebben op huidige diersoorten, zoals uilen, vleermuizen, egels en marterachtigen. En ook Holtenbroekers in de nabijheid van de nieuwe woonwijk.

Joop Steinvoorte: “Neem als voorbeeld de ransuil. Deze geliefde vogel in Holtenbroek heeft zijn roestplek net buiten de grens van de Zwarte Waterzone, maar zijn leef- en voedingsgebied is veel groter. In het voorjaar en begin van de zomer hoor je ze als het donker is geworden overal in het gebied langs het Zwarte Water.”

Het plan Zwarte Waterzone is volgens Groen Holtenbroek tegen alle groene ontwikkelingen in en door hoge ontwikkelkosten: Onveilig, Ongewenst, Onhandig, Onlogisch en Onbetaalbaar (geworden).

Groen Holtenbroek concludeert: niet doen dus! John Beumer: “Er is sinds eind vorige eeuw 2,3 miljard geïnvesteerd in rivier-verruimende maatregelen, en er gaat nog veel meer geïnvesteerd worden in ruimte voor de rivier. Woningen bouwen in de uiterwaarden past daar niet bij. Verderop langs het Zwarte Water investeren we miljoenen in geulen en natuuroevers langs het Zwarte Water en de Vecht. In de Zwarte Waterzone dreigt men nu – als de projectontwikkelaars hun zin krijgen – een kans zomaar te laten schieten, en proberen ze weg te komen met ‘natuurinclusief bouwen’: regentonnen, infiltratiekratten in tuinen en onder parkeergarages, mos op de daken en bloempotjes aan de gevel.”

Groen Holtenbroek geeft al drie jaar aan dat herinrichting van het gebied langs het Zwarte Water bij Holtenbroek mogelijkheden biedt voor een groen alternatief. En ze heeft daar ook volop ideeën over. Bijvoorbeeld de havens laten liggen: “Stop daar maar wat geld in voor meer groen en aanleg van ligplaatsen voor woonboten.”

Het terrein van Triferto is een mooie plek – bereikbaar vanuit de binnenstad – voor horeca en misschien als nieuwe locatie voor Het Filmhuis en het openluchttheater en recreatie aan het water, oppert Groen Holtenbroek. “En alles wat overblijft transformeren naar een vloeiende groene uitloopzone, langs de havens richting de nieuwe geul aan de Holtenbroekerdijk. Een heel ander plan dus dan de oever van het Zwarte Water bebouwen met huizen.”

Groen Holtenbroek pleit voor een groenstructuur versterkende herinrichting van het gebied die veel meer aansluit op de dijkversterking van de komende jaren en de wijze waarop het gebied bij De Klooienberg de afgelopen jaren is ontwikkeld. “Een plan dat bijdraagt aan een veilig toekomstgericht klimaatadaptief Zwolle en geen extra verkeersdruk veroorzaakt in de wijk.” Groen Holtenbroek denkt graag mee om haar alternatief ‘De Groene Vinger’ samen met de gemeente uit te werken.

Al sinds de presentatie van de plannen voor de Zwarte Waterzone vindt Groen Holtenbroek dat bewoners te laat zijn betrokken bij de plannen. Waarom heeft de gemeente niet eerst met de wijkbewoners en Zwolse milieuorganisaties gepraat over de herinrichting van het gebied? Waarom heeft de gemeente eerst een projectontwikkelaar woningbouwplannen laten maken?

De afgelopen jaren stonden informatiebijeenkomsten allemaal online. Voor bewoners was het daardoor onmogelijk om – met volume – over de plannen in discussie te gaan. Nu er weer meer mogelijk is, blijkt gelijk hoeveel weerstand er is.

De actiegroep tegen verkeersoverlast in Holtenbroek kreeg alleen al in de afgelopen weken honderden handtekeningen bij elkaar. Beloofd onderzoek met externe partijen moet nog steeds plaatsvinden. Inzicht voor o.a. bewoners en milieuorganisaties in de onderzoeken die al wel gedaan zijn is er pas sinds twee weken. “Al met al is het nu nog veel te vroeg om een verantwoorde beslissing over de Zwarte Waterzone te nemen,” vindt Groen Holtenbroek.