Op de zolder van zijn huurwoning in Zwolle-Zuid was het flink aanpezen voor John W., een 43-jarige huisvader, toen het coronavirus het land platlegde. Thuiswerken was voor hem geen enkel probleem, dat deed hij al sinds de zomer van 2019. De coronamaatregelen zorgden er ook voor dat hij veel meer moest werken en de overuren flink aantikten.

Dat ging goed tot de politie een anonieme melding binnenkreeg over hem. Agenten belden bij hem aan en roken een flinke wietlucht. De dienders treffen op de zolder meer dan 7,5 kilo wiet aan, ruim een pond hasj en bijna 2.300 voorgedraaide joints. De pater familias blijkt de klusjesman te zijn van coffeeshop Sky High aan de Van Karnebeekstraat in Assendorp. Maandag verscheen hij samen met zijn partner Ilse ter S. (38) in de Zwolse rechtbank. Ze worden verdacht van het bezit van drugs en witwassen.

Gigantische vraag naar wiet
John woont samen met Ilse, de dochter van de ex-man van de eigenaresse van Sky High. In de zomer van 2019 zou John op een familiefeestje hebben gezegd dat hij vaker thuis wilde zijn voor de twee jonge kinderen van het stel. Iemand zou hem toen hebben gezegd dat hij vanuit huis de bevoorrading van de coffeeshop kon regelen. Hij pakte het parttime baantje aan: 20 uur werken voor 1.000 euro netto en alles netjes op papier. Leveranciers leverden de wiet bij hem af, hij pakte het over in kleine zakjes, draaide joints en bracht de handelswaar naar de coffeeshop.

Alles veranderde op 15 maart 2020 toen minister-president Mark Rutte het land toesprak. De horeca moest onmiddellijk sluiten, inclusief de coffeeshops. “Iedereen kent de foto’s wel van de lange rijen mensen bij Sky High die dag,” zegt John W. tegen de rechters. De vraag naar wiet steeg gigantisch en de voorraad in de woning in Zwolle-Zuid hield gelijke tred. Omdat een coffeeshop maximaal 500 gram wietvoorraad mag hebben, reed John vaak heen en weer om de handelswaar op peil te houden. “Ik vulde heel veel zakjes, van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat,” zegt de loopjongen van Sky High. “Ik reed in coronatijd zo’n 23 keer per dag naar de shop om bij te vullen.”

Splinternieuwe Volvo
De overuren en kilometervergoeding kreeg John contant en zwart uitbetaald. Dat geld ging op zolder in de kluis en die ging open toen de politie de woning doorzocht. De agenten namen 68.000 euro aan contanten, twee plakken goud met een waarde van 10.000 euro, een Cartier-horloge, de auto van Ilse en andere waardevolle goederen in beslag. Ook de aangetroffen drugs, met een straatwaarde van bijna een ton, werden in beslag genomen. Het laatste viel slecht bij de directie van de coffeeshop in Assendorp, het kwam John op ontslag op staande voet te staan.

Bij de politie bekende John W. vlotjes het bezit en het verwerken van de drugs. Dat herhaalt hij in de rechtszaal, dat doet zijn vriendin ook. “Ik was wel enigszins verbaasd over de hoeveelheden,” voegt Ilse eraan toe. In augustus 2019 ruilde de verpleegkundige haar oude autootje in voor een splinternieuwe Volvo V40, een bolide die destijds rond de 40.000 euro kostte. De auto werd contant afgerekend bij de garage en dat geld kwam volgens John deels van zijn schoonvader en de rest uit de kluis.

Goud, horloges en contanten
John W. legt de rechters uit dat niet al het geld in de kluis crimineel geld is. Een flink deel is zijn spaargeld en hooguit 30.000 euro is illegaal. De politie en het OM denken er heel anders over. “De politie heeft een berekening gemaakt en is aan de zuinige kant gaan zitten,” zegt de officier van justitie. Hij denkt dat het gaat om 101.861 euro aan criminele winst.

Een deel van dat geld is besteed aan de Volvo, goud, horloges en andere dure spullen. De rest werd in contanten in de kluis bewaard. “Tussen die 30.000 en een ton zit een flink gat,” aldus de officier. “Ik kan me niet voorstellen dat het alleen door extra werken komt. Zelfs als dat zo is, dan is het niet opgeven bij de Belastingdienst dus illegaal.” Het OM wil dan ook dat het in beslag genomen geld en de goederen naar de Staat gaan.

Huis en meubels kwijt
John en Ilse vertellen de rechtbank dat het voor hen een wijze les is geweest. “Ik doe het nooit weer en ben heel naïef geweest,” zegt John W. “Ik ben alles kwijt, mijn huis, meubels en ook bijna onze relatie.” Na de inval grepen de gemeente en de woningstichting in. Zij zetten het stel en hun kinderen zonder pardon op straat. Sinds die tijd logeert het gezin bij de ouders van Ilse. De reden waarom John besloot de loopjongen van de coffeeshop te worden was volgens hem simpel: “Ik wilde een goede vader zijn, maar heb me nooit afgevraagd of dit wel de juiste manier was.”

De rechter wijst het stel erop dat ze foto’s van de voormalige woning van het gezin heeft gezien. “Het hangt er vol camera’s, dat is toch niet voor niets?’ Het stel zegt dat het niets met de drugs te maken had, volgens hen zijn de bewakingscamera’s er gekomen na een vernieling van hun auto. Ilse laat iets later toch merken dat ze wel beseft hoe gevaarlijk het werk van haar vriend was. “Het had heel anders kunnen zijn en door gesprekken met de politie, de advocaat en gemeente weet ik dat we heel simpel een doelwit van mensen met slechte bedoelingen hadden kunnen zijn,” zegt ze huilend tegen de rechters.

Geen doorsnee-beroep
De rechters merken op dat er best wel tekenen aan de wand waren waardoor Ilse had kunnen weten dat haar vriend geen doorsnee-beroep had. “Het is een schimmige wereld waarin mensen die bellen geen namen hebben en in de telefoon staan als nummer 1, 2 en 3,” concludeert een van de rechters. “En dan een baas die 1.000 euro per maand betaalt en de rest handje contantje doet en er liggen kilo’s hennep in huis.” Ze merkt dan ook nog op dat degenen die verantwoordelijk zijn de kaken stijf op elkaar houden. Ook de vader van Ilse beriep zich bij de politie op zijn zwijgrecht.

Volgens de rechters is het ook vrij gebruikelijk in de wereld van coffeeshops dat er ontslag op staande voet volgt als een zogeheten stash, de voorraad van de shop, wordt opgerold. De banden worden dan snel verbroken en niemand praat. Dat is inmiddels ook goed doorgedrongen tot John W. “Ik was naïef en ben gebruikt,” zegt hij.

Crimineel vermogen ontnemen
De officier van justitie gelooft helemaal niets van die naïviteit. “Zij heeft een familie in de hennep en dan weet je dat dit zo fout is als het maar kan.” Het OM houdt er rekening mee dat het inmiddels al een zaak van tweeënhalf jaar oud is, toch moet er naast het ontnemen van het criminele vermogen een straf volgen voor beiden. John is volgens de officier schuldig aan het verwerken en bezit van drugs. Ilse alleen aan het bezit omdat het haar woning was. Beiden maakten zich daarnaast schuldig aan witwassen. “Zij heeft het laten gebeuren en meegeprofiteerd.”

Het OM wil dat John een taakstraf krijgt opgelegd van 200 uur met een voorwaardelijke gevangenisstraf van 3 maanden. Zijn vriendin moet wat het OM betreft 120 uur werken in combinatie met een voorwaardelijke celstraf van 2 maanden. Voor beiden geldt dan een proeftijd van 3 jaar om te zorgen dat ze ver weg blijven van drugs. “Ik hoop van ganser harte dat zij er alles aan doen om voortaan uit die wereld te blijven,” voegt de officier aan de strafeisen toe.

Verheugd over strafeisen
Advocaat Jantina Rump reageert verheugd op de strafeisen. “Ik ben blij dat de officier van justitie niet het onderste uit de kan haalt en het laat bij taakstraffen.” Wat haar betreft spreken de feiten voor zich en ze voert dan ook geen verder verweer. Ze spreekt de hoop uit dat de rechtbank niet alsnog besluit op het stel toch onvoorwaardelijke gevangenisstraffen op te leggen. Het bedrag dat het OM wil ontnemen vindt ze wel aan de hoge kant. “Volgens mijn cliënten zou er hooguit 30.000 euro naar de Staat moeten gaan.”

De rechtbank doet over twee weken, op maandag 3 juli, uitspraak. Ilse en John horen dan wat hun straf gaat worden. Over uiterlijk zes weken vernemen ze hoeveel geld er volgens de rechters crimineel vermogen is dat van hen zal worden afgepakt.