Woningstichting SWZ bestaat op 10 november 2008 honderd jaar. Het hele jaar wil SWZ haar jubileum vieren aan de hand van het thema ‘Duurzaamheid’. Huurders en relaties worden het hele jaar nauw betrokken bij het thema. Eén van de grootste activiteiten is het bouwen van een zogenoemd Earthship. Met medewerking van Landstede en de gemeente, is SWZ voornemens in de Nooterhof een theehuis te bouwen. Naar verwachting start na de zomer de bouw en daarmee is dit ‘Earthship-theehuis’ de eerste in Nederland!
In het Nederlands betekent Earthship aardehuis. Het zijn woningen die hoofdzakelijk zijn gebouwd uit afvalmateriaal en aarde. De bouwers gebruiken schone energie via zon en wind. Regenwater wordt opgevangen van het dak en gefilterd tot drink- en spoelwater. Men bouwt de huizen door ze gedeeltelijk in te graven. De muren worden vervaardigd van met aarde gevulde autobanden. Aan de zuidkant bevindt zich een glazen serre om optimaal gebruik te maken van zonlicht en zonnewarmte.
De temperatuur binnen is gestabiliseerd door zware muren en daken. Er worden zoveel mogelijk gebruikte materialen toegepast in de bouw. Een onderzoek van het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie berekende dat een Earthship ruim negenmaal minder milieubelasting veroorzaakt dan een vergelijkbaar traditioneel gebouw.
Doepark Nooterhof
De Milieuraad, Landstede en de gemeente zijn bezig om de Nooterhof (een park gelegen tegenover park Weezenlanden) op te knappen. De nieuwe Nooterhof wordt een park waar meer doen met de natuur centraal staat. Doepark Nooterhof moet uitgroeien tot een praktisch kenniscentrum voor groen en duurzaamheid waar onderwijs, organisaties en burgers elkaar ‘in het groen’ kunnen ontmoeten. In hun plan stond de bouw van een theehuis. SWZ wilde graag een gebouw of woning bouwen die zij aan de huurders en burgers van Zwolle kan schenken in het kader van haar 100 jarig jubileum. Ook wil de woningstichting hiermee ervaring opdoen met de bouw van duurzame gebouwen. Het Earthship dat nu de functie van theehuis krijgt, is een unieke samensmelting van initiatieven.
Samenwerking
Er is begin dit jaar hard gewerkt door de verschillende partijen om de bouw te kunnen realiseren. De gemeente is druk bezig om de vergunningen voor elkaar te krijgen en medewerkers van SWZ, OWAZE (stichting die de bouw van Earthships in Nederland begeleidt), 2012 Architecten (adviseur) en Landstede zijn hard aan de slag gegaan om alles tijdig voor elkaar te krijgen. Het bouwen van een Earthship is een evenement, dat door vele belangstellenden gevolgd wordt, zowel nationaal als internationaal. SWZ en Landstede willen verschillende doelgroepen benaderen, zoals medewerkers, huurders, scholieren, vrijwilligers van de Milieuraad, bewoners uit de wijk, bekende Nederlanders en Zwollenaren om mee te helpen met de bouw.
================
Het VROM (Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu in Den Haag) is geheel onbekend met het earthshipprincipe. Voor experimentele duurzame bouw adviseren zij aan te kloppen bij Senter Novem.
Senter Novem is een organisatie die in opdracht van de overheid duurzame projecten ondersteunt. “U moet zich realiseren dat deze manier van denken en leven niet direct is weggelegd voor een grote groep bewoners, helaas. Dat betekent ook dat er op beleidsmatig niveau niet altijd even veel aandacht voor zal zijn. Het dient een beperkte groep van de bevolking en andere prioriteiten krijgen dan al gauw voorrang.”
Wil je een earthship bouwen in Nederland, dan moet je dit volgens Senter Novem bij de wortel aanpakken. “Er zijn op beleidsmatig niveau diverse instrumenten te overwegen. Je moet om te beginnen draagvlak creëren, zorgen voor voorlichting, financiële en fiscale voorzieningen treffen. Zien is natuurlijk geloven, dus ook een voorbeeldproject opzetten.”
Volgens Rijcken is het best mogelijk om een earthship in Nederland van de grond te krijgen. “Als je echt wilt, kan het. Ik adviseer om in de eerste plaats bouwgrond te zoeken in het oosten van het land of Brabant in een progressieve gemeente want je moet wel geluk hebben met de ambtenaren. Daarna zul je een bouwvergunning moeten aanvragen.”
Omdat een earthship van afvalmaterialen is gebouwd, komt daar nog een extra procedure bij kijken. De overheid wil voor zij een vergunning verstrekken eerst een rapport zien van de Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO). Het TNO keurt de bouwmaterialen. De kosten van zo’n rapport beginnen bij 25.000 euro.
Lalleman heeft er een hard hoofd in. “Je komt echt in een soort dorpspolitiek terecht. Om projecten van de grond te krijgen zijn politieke spelletjes nodig en die worden in de wandelgangen gespeeld, dat is één grote geoliede machine. Earthships zijn van geen enkel belang voor de politiek.”
“Ik bedacht me een tijd geleden dat het een leuk idee zou zijn om het gebouw van het Rotterdams Milieu Centrum in een earthship te herbergen. De directeur was ook enthousiast, maar toen we het bij de deelgemeente Kralingen aankaarten, gaven zij als antwoord dat zij als gemeente vastzitten aan een bestemmingsplan. Het lijkt mij dat de gemeente kan zo’n een bestemmingsplan toch kan wijzingen?”
Wat precies de reden is dat de Rotterdamse gemeente Kralingen de plannen voor de bouw van een earthship afkeurden is niet duidelijk. Er is niemand in de huidige gemeenteraad die daar iets over kan zeggen.
Michiel Haas is ingenieur en directeur van het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE). Hij schreef tevens een informatieboekje over earthships.
“Voor een bouwvergunning moet je bij de gemeente zijn en het is moeilijk om daarvoor in aanmerking te komen omdat het op zeer veel punten afwijkt van normale bouweisen. De knelpunten zijn voornamelijk de afmetingen van een earthship en de aansluitingen op het energienet. Er is onderzoek nodig om dat allemaal precies in kaart te brengen. Het zou wenselijk zijn als er ruimte was om dit als experiment uit te voeren.”
Volgens Haas is er onwil bij de gemeente door onbekendheid: “Bij de gemeente zijn ze hier volstrekt onbekend mee en als je het concept enigszins uitlegt, komen de stekels langzaam overeind. Momenteel is hier geen subsidie voor en ik denk dat dat komt omdat de earthship dermate afwijkend is, dat het nergens onder valt.”
“De moeilijkheid bij het van de grond krijgen van dit soort projecten is de zelfvoorzienendheid”, zegt architect Jan Jongert. ”Ik denk dat dat de gemeente afschrikt en de onbekende vormgeving. Een earthship heeft door het gebruik van de autobanden en vaak erg ronde vormen en dikke muren. Dat schrikt de gemeente af.”
Owaze.nl
Ik kan me natuurlijk vergissen, maar betekent Earthship niet aardeschip? ;D Deed mij denken de eerste keer dat ik het las aan StarTrek/StarWars-achtige taferelen… ‘Beam me up, Scotty!’ ;D
Leuk initiatief! Ziet er goed uit. Jammer dat het zo moeilijk is om zoiets van de grond te krijgen 🙁
Energienet
“en de aansluitingen op het energienet” Een Earthship hoeft natuurlijk niet aangesloten te worden op het energienet. En dat is waarschijnlijk een probleem voor de overheidt, beetje moeilijk belasting vangen dan.
Ik hoop maar dat het een english teahouse wordt
:-*
vertaling
Aardehuis is niet zozeer de letterlijke vertaling van Earthship natuurlijk. Het is wel de naam die de vereniging Aardehuis Oost-Nederland heeft gekozen voor haar project van een wijk van earthships, in Deventer.