Gemeente blundert voor tweede keer: Lokale omroep behoudt licentie en subsidie

De omroeplicentie van RTV Focus, de lokale omroep van Zwolle, wordt niet ingetrokken. Dat heeft het Commissariaat voor de Media (CvdM) besloten. Het is een dreun in het gezicht van de gemeente Zwolle. Het college en de voltallige gemeenteraad vonden de omroep tekortschieten en adviseerden de toezichthouder de licentie in te trekken. Het CvdM legde het advies naast zich neer en besloot anders. Het overkwam de gemeente al eerder met de voorganger van RTV Focus.

Vorige week vrijdag informeerde het CvdM de gemeente en RTV Focus over het besluit. “Gelet op de zorgvuldigheid brengen we de directbelanghebbenden op de hoogte,” zegt Gert-Jan Hartlief, woordvoerder van de toezichthouder. Een dag later schreef Christine Spinder, (hoofd)redacteur, medeoprichter, secretaris en penningmeester van RTV Focus, op haar website dat de omroep “fantastisch nieuws” had ontvangen van de mediawaakhond.

“Het Commissariaat voor de Media heeft bevestigd dat we met de programmaraad een goede binding hebben met de Zwolse samenleving en we daarmee een breed en inclusief media-aanbod kunnen brengen,” schrijft Spinder. “We zijn dankbaar voor het vertrouwen dat in ons gesteld is en kijken ernaar uit om onze rol als lokale omroep voort te zetten.”

Radiostilte bij gemeente
Bij de gemeente, de andere belanghebbende, blijft het de komende dagen nog stil. Marlijn van der Sar, woordvoerder van de gemeente, bevestigde maandag dat de gemeente door het CvdM was ingelicht, maar er verder niets over kon zeggen. “We gaan eerst de raad hierover informeren. Wanneer dat is, is nog niet duidelijk.” Donderdag was er meer duidelijkheid over de stand van zaken binnen het gemeentelijk apparaat. “Inmiddels is bekend dat het besluit over RTV Focus volgende week in het college besproken wordt,” zegt Van der Sar. “We informeren de gemeenteraad (volgende week – red.) donderdag per raadsbrief.”

Wethouder Schuttenbeld en de gemeenteraad vonden dat de lokale omroep geen goed functionerend Programmabeleid Bepalend Orgaan (PBO) heeft. Het gevolg was dat er een negatief advies werd uitgebracht aan het CvdM. “Het commissariaat trekt dan in principe de licentie in,” liet de wethouder bij herhaling weten. Eind 2019 overkwam Schuttenbeld ongeveer hetzelfde met RTV Zwolle FM, de voorganger van RTV Focus.

Déjà vu
In 2017 oordeelden externe onderzoekers snoeihard over RTV Zwolle FM: de omroep maakte het eigen beleidsplan niet waar, ruzies tussen bestuur en redactie, ontevreden vrijwilligers en te weinig journalistieke ervaring en kwaliteit. Daarvoor waren er ook al financiële problemen. Ook toen adviseerden Schuttenbeld en de gemeenteraad negatief bij de toezichthouder. Die legde het advies naast zich neer omdat de gemeente haar zaken slecht op orde had. RTV Zwolle FM behield de omroeplicentie en de daarbij behorende subsidie van 75.000 euro.

Geklungel en geklooi
“Geklungel en geklooi op alle niveaus,” was het verwijt van CU-fractieleider Gerdien Rots destijds aan het adres van Schuttenbeld. Ditmaal zit Rots zelf in het stadsbestuur met Schuttenbeld en kon ze de ontwikkelingen rondom de lokale omroep de afgelopen jaren volgen.

Net als RTV Zwolle FM zit RTV Focus financieel in zwaar weer. In de zomer van vorig jaar werd duidelijk dat de omroep op een faillissement afstevende. Begin dit jaar vertelde Spinder in de rechtszaal dat de omroep 56.000 euro in het rood stond. Ook gaf ze aan dat de schulden verder zouden oplopen tot bijna een ton als de gemeente ten onrechte uitgekeerd subsidiegeld daadwerkelijk terug zou vorderen. Op dat moment was het al duidelijk dat de gemeenteraad bij de toewijzing van de omroeplicentie belazerd was door RTV Focus. De omroep leverde destijds een indrukwekkend beleidsplan aan met foto’s en namen van elf PBO-leden.

Grensoverschrijdend gedrag
Regionale omroep RTV Oost ontdekte dat de genoemde mensen niet wisten dat ze in het document vermeld waren en dat de omroep in de praktijk geen functionerend PBO had. Daarvoor raakte RTV Focus al in opspraak door grensoverschrijdend gedrag.

Stagiaires werden vernederd en uitgebuit, waardoor de omroep haar erkenning als leerbedrijf verloor. Sinds die tijd sturen scholen geen leerlingen meer naar RTV Focus om er stage te lopen. In tegenstelling tot haar voorganger zijn er geen ruzies tussen het bestuur en de redactie bij RTV Focus. Bij de omroep is het bestuur de redactie.

Gratis onderdak in Stadkamer
In december 2018 kreeg RTV Focus gratis onderdak in de Stadkamer. De omroep, die destijds nog geen lokale omroep was, kon gratis beschikken over de derde verdieping van het gebouw, dat eigendom is van de gemeente. Zodra RTV Focus de licentie en subsidie ontving, zou er huur betaald moeten worden aan de Stadkamer. Dat deed de omroep niet waardoor er een huurachterstand van bijna 40.000 euro ontstond.

Waarom RTV Focus destijds werd ondergebracht in gemeentelijk vastgoed en geen huur hoefde te betalen, is nooit duidelijk geworden. Wel werd bekend dat RTV Focus vanaf december 2018 tot aan het verkrijgen van de lokale omroeplicentie in 2020 geen huur hoefde te betalen. Als compensatie voor de verschuldigde huurpenningen, een bedrag van minstens 60.000 euro, leverde RTV Focus diensten aan de Stadkamer. Waaruit die diensten bestonden, is onbekend.

Belastinggeld overboeken
Vorig jaar december concludeerde wethouder Schuttenbeld dat RTV Focus een te dure medewerker en leaseauto had. Volgens de wethouder voldeed de omroep niet aan de verplichtingen die verbonden zijn aan verleende subsidies. Daarom moest de omroep meer dan 35.000 euro terugstorten op de bankrekening van de gemeente. Dat lijkt vooralsnog niet te gebeuren.

RTV Focus tekende bezwaar aan bij het college. Deze procedure loopt nog, waardoor de omroep tienduizenden euro’s belastinggeld in de zak kan houden. Door het besluit van het CvdM moet de gemeente maandelijks duizenden euro’s overboeken naar RTV Focus. Dit jaar krijgt de omroep zo’n 80.000 euro om de Zwollenaren van nieuws te voorzien.

En dat is RTV Focus dan ook van plan. “We zijn dankbaar voor het vertrouwen dat in ons gesteld is en kijken ernaar uit om onze rol als lokale omroep voort te zetten,” schrijft Spinder op haar website. Ze benadrukt dat de omroep zich blijft inzetten voor goede lokale journalistiek en diversiteit in de nieuwsvoorziening.